Dawno temu woziłem ładunki na trasie z okolic Berlina do Małopolski, naczepą ze sztywną zabudową (chłodnią). Na załadunku kierowca oddawał 33 puste europalety, na co otrzymywał potwierdzenie. Jakież było jego zdziwienie, gdy na rozładunku oddano mu… 6 pustych europalet.
Niestety, auto ładowane było z rampy, a na magazyn kierowca nie miał wstępu – jak to czasem się zdarza. Po odjechaniu od rampy, przed zamknięciem drzwi, kierowca sprawdził towar – na tyle na ile mógł. W sztywnej zabudowie mógł sprawdzić jedynie trzy ostatnie palety, które skutecznie zasłaniały resztę towaru. Jednakże nie wpisał żadnych zastrzeżeń w CMR – skupił się na tym, że oddał puste palety i ma na to potwierdzenie. Dodam, w list przewozowy zostało wpisane, że załadował 33 europalety towaru.
Jakież było jego zdziwienie, gdy na rozładunku oddano mu… 6 pustych europalet. Cała reszta była na jednorazówkach, różnej maści. Odbiorca wpisał w CMR, że rozładowano 6 europalet z towarem, oraz 27 innych palet z towarem. Ilość towaru się zgadzała, lecz niestety nie liczba europalet.
Gdy zadzwoniłem do mojego zleceniodawcy z Małopolski, usłyszałem: „a może pan gdzieś po drodze podmienił te palety”. Że jak? Że niby kierowca przepakował ręcznie 22 tony towaru na inne palety, żeby ukraść 27 europalet spod towaru?
Cała sytuacja wydaje się śmieszna, przecież ktoś chyba upadł na głowę – nie można czegoś takiego powiedzieć na serio. Jednak wobec braku zastrzeżenia w CMR, że kierowca nie był obecny przy załadunku, strasznie trudno było się z tej sytuacji wybronić.
Wnioski – ktoś oddaje komplet europalet na załadunku, a załadowca pakuje mu towar na innych paletach – np. jednorazowych, wpisując w dokument CMR, że załadował towar na komplecie europalet. Następnie na rozładunku okazuje się, że towar nie dojechał na takich paletach na jakich rzekomo (wg. dokumentów) został załadowany. Z dokumentów wynika, że przewoźnik rzeczywiście podczas transportu musiał podmienić palety.
Sytuacja nr 2
Niestety, czasem oszustwa na paletach przybierają postać bardziej zorganizowanego procederu. Wystarczy, że magazynier z miejsca załadunku dogada się z magazynierem z miejsca rozładunku, a kierowca jest odrobinę nieuważny. A pokusa jest duża – komplet 33 używanych europalet to koszt co najmniej 1000 złotych.
To scenariusz, który przerabiałem wiele razy, i przed którym zawsze przestrzegałem kierowców: na załadunku kierowca zdaje komplet europalet; magazynier przyjmuje puste palety bez zastrzeżeń i wystawia kierowcy potwierdzenie.
Na rozładunku kierowca oddaje komplet dokumentów z załadunku (w tym także kwit paletowy – uwierzcie mi, mało który kierowca, mimo ostrzeżeń, zada sobie odrobinę trudu i przed rozładunkiem oddzieli kwit z wymiany palet z załadunku od reszty dokumentów). Następnie kierowca rozładowuje towar, odbiera puste palety (kwitując rozładowcy ich odbiór), i odbiera dokumenty… które są pięknie podbite, tyle że wśród tych dokumentów nie ma już kwitu potwierdzającego to, że kierowca oddał puste palety na rozładunku. Ot, zgubił się, wypadł… Przypadek?
W takim procederze celują zwłaszcza firmy, które do jednego transportu dodają dziesiątki papierków, listów przewozowych itp. Zaginięcie jednego kwitu paletowego łatwo przeoczyć.
Zatem kierowca na załadunku dostał kwit potwierdzający zdanie pustych palet, jednak oddał go razem z innymi dokumentami na rozładunku – gdzie “przypadkowo” zaginął.
Sytuacja nr 3
Kolejną sytuacją, z którą można się spotkać, jest brak osobnego kwitu na palety, i dokonanie jedynie odręcznego wpisu w CMR w stylu “33 eur plt exchanged”. Kierowca zadowolony – przecież na załadunku potwierdzili mu, że wymienił europalety… Tyle że mając taki “goły” wpis, najczęściej dokonany przez magazyniera – niezwykle trudno będzie nam udowodnić naszemu zleceniodawcy, mając jedną czy dwie kopie CMR, gdzie i kiedy ten wpis powstał. Czyli konkretnie, jaki mamy dowód, że wpis ten został dokonany NA ZAŁADUNKU, a nie na rozładunku? Bo od tego kto i kiedy wpisał to w CMR, zależy czy potwierdza on, że ZOSTAWILIŚMY puste palety na załadunku, a nie że ODEBRALIŚMY puste palety na rozładunku. Ot, drobna różnica, semantyczna, niemniej kosztująca około 1000 zł.
Nie jest to celowe oszustwo ze strony załadowcy, lecz ze strony spedycji, która chce nas obciążyć. Nasz zleceniodawca wykorzystując fakt, że nie jesteśmy w stanie udowodnić kto i kiedy wykonał wpis o wymianie palet, twierdzi, że jest to wpis potwierdzający ODBIÓR pustych palet z rozładunku, a nie POZOSTAWIENIE pustych palet na załadunku.
Sytuacja nr 4
Woziliście kiedyś coś do marketów? I nie chodzi tutaj o te największe, raczej jest to praktykowane przez sieci marketów “osiedlowych”, średniej wielkości. Zaryzykowałbym tutaj stwierdzenie, że biznes ten wymyślili Niemcy – przynajmniej tam najczęściej się z tym spotykałem. Otóż niektóre sieci mają specjalne pieczątki (przypominające nieco wyglądem nasze PRL-owskie kartki na mięso czy cukier), służące do potwierdzania wymiany europalet. Jest tam kilka rubryczek: ile pustych palet kierowca zwrócił na załadunku, ile palet dostał pod towarem, ile oddał na rozładunku z towarem i wreszcie – ile jemu pustych palet oddano.
Nagminnie wykorzystywany jest tutaj fakt nieznajomości języka przez kierowców – rubryka “oddał” jest “wykreskowana”, natomiast rubryka “pobrał” zawiera wpis “33”. Kierowca jest pewny, że jest to potwierdzenie, że zdał 33 europalety, a nie że nie oddał żadnej, za to dostał 33 europalety pod towarem. Zresztą pieczątki te są bardzo mylące, nawet dla kogoś znającego język.
Niestety, nawet jeśli kierowca nie da się naciąć na “pieczątkę”, często po odbiór pustych palet jest wysyłany gdzieś na tyły magazynu, gdzie musi przerzucić ręcznie kilka europalet – żeby wybrać z nich jedną nadającą się do użytku.
Rozładowując towar w średniej wielkości marketach, mających własne pieczątki potwierdzające wymianę palet, należy pamiętać o tym, że sama pieczątka jeszcze o niczym nie świadczy. Ważne jest, co magazynier wpisze nam w odpowiednie rubryczki “nabitej” pieczątki.
Podsumowanie
Czy – oprócz czujności – jest coś co może nam pomóc w uniknięciu obciążeń za palety?
Ponieważ problem zgubionych dokumentów potwierdzających wymianę palet ciągle się powtarzał, kilka lat temu opracowałem WZÓR DOKUMENTU CMR – zgodny z konwencją, i zawierający WPISANĄ W CMR tabelkę dotyczącą wymiany europalet. Znajdują się tam cztery rubryki, podzielone na załadunek (ile pustych palet kierowca oddał na załadunku, oraz ile dostał pod towarem) oraz rozładunek (ile palet pod towarem zdał kierowca, ile pustych pobrał). Wszystko czytelnie opisane, razem z obrazkiem, który nie pozostawia wątpliwości o co chodzi.
Nadawca (załadowca) chcąc nie chcąc, podpisując się pod dokumentem CMR potwierdza nam, że otrzymał puste europalety. Kierowca nie musi koniecznie pamiętać o dodatkowym dokumencie, bo wymiana jest wpisana w CMR. Nikt mu tego potwierdzenia nie wyciągnie z dokumentów na rozładunku.
Dodatkowo, aby zabezpieczyć się przed sytuacją opisaną na samym początku artykułu – opracowałem gotowe “zastrzeżenia i uwagi przewoźnika” – wypełnione wstępnie w trzech językach, tak że wystarczy krzyżykiem zaznaczyć wybraną opcję – np. “Kierowca nie był obecny przy załadunku”, czy “Przewoźnik nie bierze odpowiedzialności za stan europalet załadowanych pod towarem – koszt palet odrzuconych (nie oddanych) przez odbiorcę ponosi nadawca towaru”.
Owszem, muszę przyznać, że mimo tego wszystkiego raz na jakiś czas znalazł się jakiś uparciuch, który mimo potwierdzonej wymiany (w CMR), próbował np. po rozładowaniu 33 europalet z towarem oddać nam tylko 30 pustych europalet twierdząc, że 3 palety pod towarem nie spełniają normy. Tyle, że to nie przewoźnik załadował towar na taką, a nie inną paletę, a dzięki stosownym zastrzeżeniom w CMR sprawę zawsze udawało się rozwiązać na korzyść przewoźnika.
Na koniec ostatnia uwaga: w związku z zakończeniem umowy o wspólnym poolu palet z dniem 1 maja 2017 roku, warto pamiętać, że paleta EPAL (mimo identycznego wyglądu, wymiarów, głównych parametrów) to nie to samo co paleta EUR/UIC. W związku z powyższym załadowca lub rozładowca może odmówić wymiany europalet EPAL na europalety UIC/EUR, i odwrotnie. Biorąc zlecenie z wymianą palet, precyzujcie – najlepiej na piśmie – czy macie wymieniać europalety EPAL, czy też europalety EUR (to nie to samo!).
Fot. Pixabay/webandi