Weryfikacja
Nawarstwianie się problemów może doprowadzić do momentu, w którym zaradzenie im będzie niemożliwe. Do takiego stanu może dojść zarówno na podstawie zdarzeń związanym z przedsiębiorcą, jak i mającym swe źródło w otoczeniu gospodarczym. Dlatego ważne jest, aby weryfikować swoją płynność finansową i uwzględniać ją w zarządzaniu majątkiem przedsiębiorstwa.
Płynność finansowa powinna być oceniania na bieżąco. Oprócz porównywania przychodów i kosztów za dany okres, warto również planować je z wyprzedzeniem, aby zidentyfikować potencjalne luki płynnościowe. W przypadku większych podmiotów, zasadne jest sformalizowanie sposobu oceny płynności, np. poprzez okresowe obliczanie podstawowych wskaźników finansowych. Jeśli chodzi o nieoczekiwane wydatki – mogą one mocno nadwyrężyć firmowe finanse, a ryzyka ich wystąpienia wiążą się z wieloma obszarami funkcjonowania przedsiębiorcy.
W przypadku problemów z płynnością drastycznie zwiększa się ryzyko powstania zaległości w spłacie zobowiązań, które mogą przerodzić się w spiralę zadłużenia (gdy spłata zaległości następuje w drodze zaciągania nowych zobowiązań, najczęściej tzw. chwilówek). Wielu przedsiębiorców opóźnia się również ze spłatą zobowiązań, utrzymując płynność kosztem swoich kontrahentów. W praktyce takie działania pozwalają na przetrwanie, ale to może nie wystarczyć. Brak sprawnego zarządzania płatnościami wobec wierzycieli, w sytuacji, gdy spłaty następują z przekroczeniem umówionych terminów może wiązać się z powstaniem stanu niewypłacalności, a co za tym idzie – z obowiązkiem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
Filipiak Babicz Legal
Przesłanki niewypłacalności
Ocena wystąpienia stanu niewypłacalności jest ściśle związania z regulacjami prawnymi, nie oceną biznesową. Niewypłacalność jest stanem prawnym, zdefiniowanym w ustawie, a nie stanem faktycznym. Pojęcie niewypłacalności zostało zdefiniowane w art. 11 Prawa upadłościowego, a spełnienie ustawowych warunków wiąże się z konkretnymi obowiązkami i zagrożeniami.
Prawo upadłościowe definiuje dwie przesłanki niewypłacalności. Pierwsza z nich w praktyce występuje najczęściej. W jej rozumieniu niewypłacalność to stan, w którym przedsiębiorca utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Kluczowe jest tutaj pojęcie trwałości -nie każde opóźnienie w regulowaniu wymagalnych zobowiązań pieniężnych będzie oznaczało niewypłacalność. Dopiero trwale zaprzestanie płatności. Dopiero zatem, gdy przedsiębiorca nie reguluje swoich zobowiązań i nie ma realnej perspektywy na zmianę tego stanu, można mówić o wystąpieniu stanu niewypłacalności. Jeśli zatem przedsiębiorca posiada łatwo zbywalne aktywa, oczekuje na płatność od kontrahenta albo jest w przededniu zawarcia korzystnego kontraktu, trudno przyjąć, że jest on trwale niezdolny do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych.
Firmy, które balansują na granicy utraty płynności, często bronią się niepewną perspektywą pozyskania środków i tym samym odwlekają podjęcie decyzji w zakresie dalszego prowadzenia działalności czy podjęcia działań naprawczych. Należy podkreślić, że wszelkie działania, które są nakierowane na zniweczenie omawianej przesłanki niewypłacalności, są podejmowane na własne ryzyko przedsiębiorcy albo ryzyko zarządu, którzy odpowiadają za zobowiązania całym swoim majątkiem, gdyż takie działania mogą negatywnie wpłynąć na sytuację wierzycieli i ich szansę na uzyskanie pełnego zaspokojenia. Z tego powodu do prawa upadłościowego wprowadzono domniemanie, że przedsiębiorca utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.
Druga przesłanka niewypłacalności odnosi się do sytuacji, w której zobowiązania pieniężne przedsiębiorcy przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający 24 miesiące. W bardzo dużym uproszczeniu można przyjąć, że sygnałem alarmowym będzie pojawie się w bilansie ujemnych kapitałów własnych. Ta przesłanka dotyczy wyłącznie osób prawnych oraz tzw. ułomnych osób prawnych (najczęściej chodzić będzie o spółki). Wskazana przesłanka ma zatem w praktyce dużo mniejsze znaczenie.
Jestem niewypłacalny i co dalej?
Zidentyfikowanie stanu niewypłacalności ma doniosłe skutki – wiąże się bowiem z obowiązkiem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie zaledwie 30 dni od dnia, w którym powstała niewypłacalność. Przekroczenie tego terminu skutkuje bardzo dotkliwymi konsekwencjami w szczególności wobec członków zarządu, którzy mogą odpowiadać swoim osobistym majątkiem na podstawie art. 21 ust. 3 Prawa upadłościowego, art. 299 kodeksu spółek handlowych oraz art. 116 ordynacji podatkowej.
Alternatywą dla upadłości jest restrukturyzacja, w szczególności, gdy problemy nie zdążyły się nawarstwić – wtedy szansa na skuteczne wyście z długów jest największa. Restrukturyzacja, która obecnie najczęściej odbywa się w formie postępowania o zawarcie układu pozwala na zawarcie zbiorczego porozumienia (układu) z wierzycielami i ustalenie nowych warunków spłaty zobowiązań.
Istotne jest zatem bieżące monitorowanie sytuacji finansowej i złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie albo podjęcie decyzji o restrukturyzacji. Brak podjęcia działań może się bowiem przełożyć na odpowiedzialność za długi swoim prywatnym majątkiem.
Jeśli chcecie się Państwo dowiedzieć więcej o odpowiedzialności za zobowiązania zapraszamy do zapoznania z naszym artykułami na serwisie www.orestrukturyzacji.pl, czy posłuchania podcastu @ResTrueTalks.
Autorzy:
r.pr. Marta Romańska: https://www.filipiakbabicz.com/zespol/marta-romanska/
Kancelaria FILIPIAK BABICZ LEGAL
r.pr. Piotr Kempiński: https://www.filipiakbabicz.com/zespol/piotr-kempinski/
Kancelaria FILIPIAK BABICZ LEGAL
