Pomimo niesprzyjających warunków geopolitycznych i wojny handlowej Rosja pozostaje jednym z największych eksporterów żywności na świecie. W 2015 r. koszt eksportu produktów rolnych z Rosji wyniósł niespełna 20 mld dolarów, czyli o 5 mln dolarów więcej, niż w roku ubiegłym. Uwzględniając handlowe ograniczenia i utratę niektórych rynków, jest to wynik bardzo dobry.
Produkty roślinne w Afryce i na Bliskim Wschodzie
Ponad dwie trzecie rosyjskiego eksportu wyrobów przemysłu spożywczego i rolniczego trafia na odległe rynki zagraniczne. Kluczowi partnerzy handlowi Federacji to UE, w tym Niemcy i Holandia, a także kraje Afryki i Chiny. Do grupy istotnych odbiorców zalicza się Egipt, Arabię Saudyjską, Iran, Azerbejdżan, Jemen, Libię, Nigerię i RPA. Podstawą eksportu rolnego w tych kierunkach stanowi zboże, oleje roślinne, drób, ryby i owoce morza. Co ciekawe, samo tylko zboże trafia do 127 państw.
Warzywa Rosja eksportuje do 86 krajów – najwięcej do Indii i na Litwę.
Oleje oraz tłuszcze trafiają przede wszystkim do Egiptu, Kazachstanu, Algierii i 90 innych krajów. Owoce głównie na Białoruś, do Kazachstanu i Chin.
Poważny spadek eksportu odnotowano w przypadku Turcji i Ukrainy – tylko w ciągu pierwszych 10 miesięcy 2015 r. wartość eksportu spadła o ponad 20 proc. Sukcesem jest natomiast rozwój współpracy z rynkiem Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Zgodnie z oświadczeniem rosyjskiego Ministerstwa Rolnictwa, eksport wyrobów rolno-spożywczych w tym kierunku nastąpi jeszcze w tym roku.
Ponadto niedługo Rosja zwiększy eksport mięsa i produktów rolnych do Iranu.
Zgodnie z informacją Wall Street Journal z lutego 2016 r., w produkcji i eksporcie niektórych produktów rolnych Rosja wyprzedziła Stany Zjednoczone i Kanadę. Przy czym w momencie, kiedy wartość dolara wzrosła, a cena ropy spadła.
Mięso w Europie i na Dalekim Wschodzie
Mięso i podroby są eksportowane do 49 krajów, w tym m.in. do państw Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej oraz na Ukrainę, do Finlandii, Wietnamu, Mongolii i Tajlandii.
Ryby i skorupiaki wysyłane są do 82 państw. Największe ilości do Korei, Chin i Japonii, a także do Holandii oraz państw wyspiarskich – Seszele i na Wyspy Marshalla.
Azerbejdżan, Kazachstan, Ukraina, Egipt, Białoruś I Serbia to główni konsumenci rosyjskiego tytoniu.
Wódka w krajach egzotycznych
Rekordowa liczba państw kupuje od Rosji wyroby alkoholowe, w głównym stopniu wódkę. Wśród odbiorców tych produktów znajdują się również kraje egzotyczne, takie jak Haiti, Wybrzeże Kości Słoniowej, Polinezja Francuska, Etiopia i in.
Niestety w 2015 r. eksport rosyjskich wyrobów alkoholowych odnotował spadek o 40 proc., do 112 mln dolarów. Przyczyną tego jest zamknięty rynek Ukrainy, dokąd trafiała znaczna część tej produkcji. W zeszłym roku głównymi odbiorcami rosyjskiego alkoholu była Wielka Brytania (22,5 mln dolarów), Niemcy (22,4 mln) i Łotwa (11,8 mln).
Eksport napędza sektor MŚP
Z powodu zachodnich sankcji rosyjskie władze są zmuszone do coraz większego wsparcia krajowych eksporterów, szczególnie z sektora małych i średnich firm. Pierwszeństwo mają firmy, których działalność opiera się na eksporcie produktów niesurowcowych i które chcą zwiększyć ich sprzedaż na rynkach zagranicznych. Dotyczy to nie tylko żywności, ale również AGD i innych wyrobów elektronicznych, których wartość eksportowa – tylko dla MŚP – wynosi ok. 5 mld dolarów w skali rocznej.
Obecnie Rosja kładzie duży nacisk na produkcję niesurowcową. Rocznie jej eksport wzrasta średnio o 6 proc. Dynamika wzrostu mogłaby być znacznie większa, gdyby państwo mogło przeznaczyć więcej środków na wsparcie eksporterów i handlowców. Biorąc pod uwagę obecne uwarunkowania gospodarcze i dziury w budżecie, jest to trudne do zrealizowania. Pod tym względem na tle innych potęg gospodarczych Rosja wypada słabo.
Międzynarodowe Centrum Biznesowe w Moskwie podaje, że Chiny – w porównaniu z Rosją – inwestują w eksport 58 razy więcej, Niemcy – 14 razy, USA – 12, Norwegia – 6, Kanada – 1,8 a Brazylia – 1,3. Kanada – 1,8 a Brazylia – 1,3.
Autor: Bartłomiej Nowak