Dokonywanie przeszukań przeprowadzanych przez funkcjonariuszy celnych na podstawie nakazu kierownika jednostki lub legitymacji służbowej, wynika przede wszystkim ze stosowania tego trybu postępowania (przewidzianego przepisami prawa) w izbach celnych granicznych, gdzie ma miejsce zdecydowana większość takich przypadków i dotyczy przeszukań osób, wobec których istnieje podejrzenie, że przemycają towary bez ich deklarowania. Tryb ten był realizowany przez Służbę Celną zgodnie z zaleceniami prokuratury, a każde przeszukanie wytypowanej osoby na przejściu granicznym zostało przez prokuraturę zatwierdzone.
Do skutecznego zwalczania przestępczości w obszarach, w których uprawniona do tego jest Służba Celna, konieczne jest aktywne poszukiwanie towarów pochodzących z przestępstwa (np. przemytu). Służba Celna w głównej mierze zwalcza przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe – tzw. celne i akcyzowe, związane z nielegalnym obrotem towarowym. Wykrywany przemyt i obrót nielegalnymi towarami (przede wszystkim wyrobami akcyzowymi) często wymaga natychmiastowego przeprowadzenia przeszukania w celu zabezpieczenia materiału dowodowego oraz przedmiotów przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego. Dlatego też, przeszukanie osób czy środków transportu (często na przejściach granicznych lub w pobliżu granicy, wymagających natychmiastowego przeszukania) pozostaje niezbędną czynnością procesową w postępowaniu dowodowym, mającą na celu zabezpieczenie dowodów w sprawie, zanim zostaną one ukryte lub bezpowrotnie utracone. Nie jest możliwe uzyskanie uprzedniego nakazu prokuratora na przeprowadzanie przeszukania osoby wjeżdżającej na terytorium Unii Europejskiej z uwagi na brak danych osób i pojazdów, u których takie przeszukanie należałoby przeprowadzić.
Liczba przeszukań przeprowadzanych w ramach działań podejmowanych przez Służbę Celną jest adekwatna do ogólnej liczby postępowań przygotowawczych prowadzonych przez urzędy celne jako finansowe organy postępowania przygotowawczego i wynika ze specyfiki pracy Służby Celnej na granicy. Natomiast przeszukania prowadzone na polecenie sądu lub prokuratora, na podstawie postanowienia o przeszukaniu, realizowane są głównie przez policję, ponieważ do wykonywania takich postanowień sądu/prokuratora właściwym organem ścigania jest właśnie Policja. Stosunkowo nieduża liczba przeszukań przeprowadzanych na podstawie uzyskanego postanowienia o przeprowadzeniu przeszukania, po uprzednim skierowaniu wniosku o jego wydanie do prokuratora, wynika z przedstawionej powyżej specyfiki obszaru przestępczości skarbowej (celnej i akcyzowej) zwalczanej przez Służbę Celną, związanej z nielegalnym obrotem towarowym: krajowym, wewnątrzwspólnotowym, jak i z krajami trzecimi spoza UE. Wyjaśnienia te zawarte są również w odpowiedzi Ministra Sprawiedliwości na interpelację poselską nr 2255 zamieszczonej na stronach internetowych Sejmu.
Więcej informacji na stronie internetowej www.sejm.gov.pl http://orka2.sejm.gov.pl/IZ7.nsf/main/2FED6C3B
Źródło: Służba Celna
Autor: Bartłomiej Nowak
