Transport a środowisko
Działalność transportowa ma szeroki negatywny wpływ na środowisko naturalne. Emisja dwutlenku węgla, dwutlenku siarki, tlenków azotu, lotnych związków organicznych i metali ciężkich pogarsza czystość powietrza, przyczyniając się do powstawania smogu. Przyczynia się do powstawania hałasu oraz szkodliwych zmian klimatycznych w mikro i makroskali. Według szacunków naukowców transport odpowiada za blisko 5% globalnego ocieplenia. Rozbudowa infrastruktury transportowej generuje bardzo duże koszty środowiskowe. Zmiany w krajobrazie wpływają negatywnie na faunę, florę i stosunki hydrologiczne oraz stan gleby. Największe szkody powstają w wyniku inwestycji drogowych.
Polskie regulacje prawne – ekologia a transport
Ochrona środowiska jest obszarem, który w Polsce regulowany jest w Konstytucji. Zgodnie z ustawą zasadniczą ochrona środowiska należy do obowiązków państwa i realizuje się ją, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju. Do najistotniejszych polskich aktów prawnych, które poruszają zagadnienia wpływu transportu na środowisko naturalne, należą:
- Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody;
- Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r.: Prawo ochrony środowiska;
- Ustawa z dnia 3 października 2008 r.: o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko;
- Polityka Transportowa Państwa na lata 2006 – 2025.
Unia Europejska a ekologia transportu
Unia Europejska koordynuje szereg działań, których celem jest minimalizacja negatywnego wpływu transportu na środowisko. W ramach struktur unijnych prowadzona jest integracja polityki transportowej i ekologicznej. Tematyka transportu jest jednym z obszarów, których dotyczą unijne „białe księgi”. To dokument, zawierający koncepcyjne propozycje, które mają służyć realizacji ekologicznych założeń w sektorze transportu. UE deklaruje, że do 2050 roku osiągnie neutralność klimatyczną. Swój plan realizacji celów klimatycznych przewidzianych zawarła w pakiecie „Gotowi na 55”. Zakłada on 100% redukcji emisji z samochodów osobowych i dostawczych do 2035 roku oraz 75% redukcji emisji z żeglugi do 2050 roku.
Transport morski – ekologia
Odpowiedź na pytanie, czy transport morski jest ekologiczny, nie jest jednoznaczna. Ta gałąź transportu bez wątpienia generuje obciążenie dla środowiska, choć pod wieloma względami uznawana jest za bardziej ekologiczną niż transport drogowy. Wytwarza między innymi gazy cieplarniane, w tym przede wszystkim dwutlenek węgla. Emitowane przez statki zanieczyszczenia tworzą również szkodliwy pył zawieszony. Istotnym problemem jest emisja przez silniki statków związków siarki. Aby zapobiegać ich degradującemu wpływowi na środowisko, Międzynarodowa Organizacja Morska w 2005 roku wprowadziła normy emisji zanieczyszczeń w transporcie morskim, a w 2020 w istotny sposób je zaostrzyła. Coraz częściej silniki statków zasilane są gazem LNG. Ich ogromnym atutem jest to, że nie emitują tlenków siarki. Znacznie ograniczają też emisję tlenku i dwutlenku węgla, tlenków azotu oraz cząstek stałych.
Ekologia w transporcie drogowym
Wśród proekologicznych rozwiązań w sektorze transportu drogowego na czoło wysuwa się unowocześnianie flot transportowych. Rynek samochodów dostawczych i ciężarowych podąża za samochodami osobowymi i rozwija się pod kątem elektromobilności. Również silniki konwencjonalne są stale udoskonalane, dzięki czemu zużywają mniej paliwa i emitują do atmosfery mniej szkodliwych zanieczyszczeń. Za bardzo przyszłościowe uważane są perspektywy wykorzystania zeroemisyjnego napędu wodorowego. Pojazdy wodorowe są przyjazne dla środowiska nie tylko z uwagi na zerową emisję zanieczyszczeń. Są również ciche, a sam wodór można pozyskiwać z odnawialnych źródeł energii.
Optymalizacja sieci dostaw
Do minimalizowania szkodliwego wpływu transportu na środowisko przyczynia się wykorzystanie systemów Transport Management System (TMS). To zaawansowane oprogramowanie do zarządzania łańcuchami dostaw, które pozwala na optymalne rozplanowanie ich. Wybór krótszych tras i omijanie przejazdów zatłoczonymi drogami minimalizują zużycie paliwa, a co za tym idzie emisję szkodliwych substancji. Stosowanie TMS umożliwia też planowanie transportu tak, aby unikać tzw. pustych ładunków. Ograniczaniu negatywnego wpływu transportu na środowisko sprzyja też stosowanie odpowiednio wysokich nośników pozwalających na większy objętościowo załadunek, który przypada na jeden pojazd.
Eko-trasa z Google Maps
Google wprowadziło możliwość wytyczenia najbardziej ekologicznej trasy z punktu A do punktu B. Mapy Google szacują efektywność paliwową na podstawie danych National Renewable Energy Laboratory (Narodowe Laboratorium Energetyki Odnawialnej), które działa w strukturach Departamentu Energii USA. Szacowanie odbywa się na podstawie analizy kilku czynników, między innymi:
- wzorców natężenia ruchu,
- wyboru rodzaju drogi,
- nachylenia drogi,
- średniego zużycia paliwa w pojazdach,
- typu silnika w pojeździe.
Kiedy szacowana oszczędność paliwa jest mała albo wpłynąć ma na istotne przedłużenie czasu pokonania trasy, aplikacja wylicza prognozowane oszczędności do porównania pomiędzy opcjonalnymi trasami.
Ecodriving – ekonomiczny i ekologiczny
W kontekście rozważań w obszarze „ekologia a środki transportu” bardzo popularne stało się zagadnienie tzw. ecodrivingu. To synonim jazdy ekologicznej. Jej założeniem jest jak najszybsze pokonanie potrzebnej trasy z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa, oszczędności na paliwie oraz możliwie maksymalnej ochrony środowiska. Ecodriving wymaga stosowania odpowiednich technik jazdy. Pozwala na minimalizację generowanego przez pojazd śladu węglowego. W przypadku samochodów z napędem hybrydowym dzięki odpowiedniemu stylowi jazdy, kierowca jest w stanie zdecydowaną większość czasu przemieszczać się przy użyciu wyłącznie napędu elektrycznego.
Artykuł powstał przy współpracy z giełdą prilo.com – transport samochodów