Umowa zawarta 29 czerwca 2022 r. w następstwie inwazji Rosji na Ukrainę, umożliwia ukraińskim przewoźnikom wjazd na teren krajów Unii bez zezwoleń, które obowiązywały wcześniej. Przedłużano ją po raz kolejny – tym razem do 31 grudnia 2025 r.
To kolejne przedłużenie, ponieważ pierwotna umowa wygasała w ubiegłym roku. 20 czerwca 2024 r. umowę liberalizującą transport z Ukrainy przedłużono do dnia 30 czerwca 2025 r. Już wówczas przewidziano automatyczne sześciomiesięczne wydłużenie, chyba że jedna ze stron wniesie sprzeciw z co najmniej trzymiesięcznym wyprzedzeniem i przedstawi wyraźne dowody poważnych zakłóceń na swoim rynku transportu drogowego – przypomina Komisja Europejska.
Przy okazji przedłużenia w ubiegłym roku, do umowy wprowadzone zostały zapisy służące skuteczniejszemu egzekwowaniu przepisów przez państwa członkowskie. Dodano także mechanizmy przeciwdziałające zakłóceniom na rynku, które w szczególności odczuły kraje sąsiadujące z Ukrainą, w tym Polska. Większa obecność ukraińskich przewoźników na rynku polskim doprowadziła bowiem do ostrzejszej konkurencji i trudniejszych warunków prowadzenia biznesu dla polskich firm transportowych. To z kolei było przyczyną licznych protestów przedstawicieli branży transportowej m.in. w Polsce, na Litwie, Słowacji i Węgrzech.
Z wyliczeń Komisji Europejskiej wynika, że od momentu wejścia w życie układu między Unią a Ukrainą – import drogowy z tego kraju do Wspólnoty wzrósł o 42 proc. pod względem wielkości i 28 proc. pod względem wartości. Z kolei eksport za pośrednictwem transportu drogowego z UE do Ukrainy wzrósł o 37 proc. pod względem wielkości i 50 proc. pod względem wartości.
Bruksela szacuje, że co miesiąc do UE wywożonych jest dodatkowo ponad 200 tys. ton towarów. Podobnie wygląda wolumen ładunków eksportowanych na Ukrainę z krajów Wspólnoty. Ten wzrost wymiany handlowej potwierdził skuteczność umowy i przyniósł korzyści gospodarkom obu stron.
Umowa, pierwotnie wprowadzona w celu złagodzenia skutków utraconych szlaków transportowych i rynków we wschodniej Ukrainie w związku z rosyjską agresją, ma kluczowe znaczenie dla wspierania korytarzy solidarnościowych między UE a Ukrainą, ułatwiania transportu kluczowych towarów, takich jak paliwo i pomoc humanitarna. Jednocześnie porozumienie umożliwia ukraińskim firmom wywóz wielu produktów i surowców m.in. zboża, rudy i stali do UE i poza nią.
