Sprawa ta stawia pod znakiem zapytania sposób działania systemów automatycznego nadzoru nad ruchem w Hiszpanii i rodzi poważne wątpliwości dotyczące poszanowania praw przewoźników drogowych.
Mandaty oparte wyłącznie na zdjęciach
Jak wskazuje Fenadismer, w ostatnich latach DGT stosuje system automatycznego karania kierowców wyłącznie na podstawie zdjęć z kamer drogowych. Urząd nie weryfikuje później, czy pojazd objęty mandatem rzeczywiście podlegał zakazowi.
W praktyce oznacza to, że również ciężarówki zwolnione z ograniczeń otrzymują mandaty, zmuszając przewoźników do składania odwołań i udowadniania swojej niewinności. Co więcej, jeśli transportowiec nie złoży odwołania na czas – np. z powodu zagubienia zawiadomienia – kara staje się ostateczna, mimo że faktyczne naruszenie nie miało miejsca.
Federacja zwraca uwagę, że zdarzają się przypadki, gdy przewoźnik w ciągu jednego dnia dostaje kilka mandatów za przejazdy różnymi odcinkami dróg, mimo że jego pojazd powinien być zwolniony z zakazu.
„Domniemanie winy” zamiast domniemania niewinności
Zdaniem Fenadismer takie postępowanie to rażące naruszenie zasady domniemania niewinności, która stanowi fundament każdego postępowania karno-administracyjnego. Zamiast tego – jak podkreślono – wprowadzono w praktyce „zasadę domniemania winy”, obciążając przewoźników obowiązkiem dowodzenia swojej zgodności z prawem.
Organizacja zauważa, że o ile w przypadku wykroczeń takich jak przekroczenie prędkości czy przejazd na czerwonym świetle kamery rzeczywiście mogą potwierdzić naruszenie, o tyle zdjęcie ciężarówki wykonane w dzień objęty zakazem nie dowodzi jeszcze, czy pojazd podlegał ograniczeniu, czy był z niego wyłączony.
Skarga do Rzecznika Praw Obywatelskich
Fenadismer złożyła formalną skargę do Rzecznika Praw Obywatelskich, wskazując na „działania sprzeczne z prawem i pozbawione minimalnych gwarancji”. Federacja domaga się, by DGT zaprzestała stosowania automatycznego systemu karania i dostosowała swoje procedury do wymogów prawa.
Rozstrzygnięcie tej sprawy może mieć istotne znaczenie dla przyszłości automatycznych systemów kontroli ruchu oraz dla ochrony praw przewoźników drogowych w Hiszpanii. Może także wpłynąć na europejską debatę dotyczącą równowagi między bezpieczeństwem ruchu a prawami uczestników transportu drogowego.
Kalendarz zakazów i wyjątki dla wybranych pojazdów
Każdego roku DGT publikuje harmonogram zakazów ruchu dla pojazdów ciężarowych w określone dni i na wybranych odcinkach dróg. Ograniczenia obejmują przede wszystkim okresy o największym natężeniu ruchu – wakacyjne weekendy, Wielkanoc czy długie weekendy. Celem tych regulacji jest poprawa płynności ruchu i zwiększenie bezpieczeństwa.
Zakazy nie są jednak absolutne. Ustawa przewiduje wyjątki dla określonych rodzajów transportu, m.in. żywności łatwo psującej się, przewozu żywego inwentarza czy pojazdów pomocy drogowej. Tego typu ciężarówki mogą poruszać się bez ograniczeń, mimo obowiązywania zakazów.
