Mając na uwadze założenia dyrektywy, podczas kursów szkoleniowych powinny być poruszane tematy związane z bezpieczeństwem ruchu drogowego, takie jak:
- dostrzeganie zagrożeń;
- ochrona użytkowników dróg szczególnie narażonych na wypadki, w szczególności pieszych, rowerzystów i osób o ograniczonej sprawności ruchowej;
- paliwooszczędny styl jazdy, prowadzenie pojazdu w ekstremalnych warunkach pogodowych;
- przewożenie nietypowych ładunków.
W związku z tym kursy powinny również odnosić się do inteligentnych systemów transportowych oraz wprowadzać zmiany w tematyce szkoleń, które będą odzwierciedlać postęp technologiczny.
Aby zapobiegać nierównym warunkom konkurencji, dyrektywa ma zastosowanie zarówno wobec obywateli państw członkowskich, jak i obywateli państw trzecich, którzy są zatrudnieni w przedsiębiorstwie ustanowionym w państwie członkowskim lub wykonują pracę na rzecz takiego przedsiębiorstwa.
Dyrektywa ma zastosowanie do prowadzenia pojazdów, dla których wymagane jest prawo jazdy:
– kategorii C1, C1+E, C lub C+E, zgodnie z definicją tych kategorii w dyrektywie 2006/126/WE, lub prawo jazdy uznane za równoważne,
– kategorii D1, D1 + E, D lub D + E, zgodnie z definicją tych kategorii w dyrektywie 2006/126/WE, lub prawo jazdy uznane za równoważne.
Przepisom tego dokumentu nie podlegają kierowcy pojazdów:
– o maksymalnej dopuszczalnej prędkości nieprzekraczającej 45 km/h;
– wykorzystywanych przez siły zbrojne, obronę cywilną, straż pożarną, ratownictwo medyczne;
– wykorzystywanych do nauki jazdy oraz egzaminu z jazdy dla osób ubiegających się o prawo jazdy lub świadectwo kwalifikacji zawodowej;
– do przewozu materiałów, urządzeń lub sprzętu niezbędnych kierowcom do ich pracy;
– poddawanych testom drogowym w celach rozwoju technicznego, naprawy lub konserwacji;
– dla których wymagane jest prawo jazdy kategorii D lub D1 i które prowadzone są bez pasażerów przez personel obsługi technicznej do lub z centrum obsługi technicznej znajdującego się w pobliżu najbliższej bazy serwisowej;
– użytkujących pojazdy na obszarach wiejskich w ramach ich własnej działalności gospodarczej;
– nie oferujących usług przewozowych;
– gdzie państwa członkowskie uznają, że taki przewóz ma charakter sporadyczny i nie wpływa na bezpieczeństwo ruchu drogowego.
– wykorzystywanych przez przedsiębiorstwa rolnicze, ogrodnicze, leśne, gospodarstwa rolne lub rybackie, do przewozu rzeczy w ramach ich własnej działalności gospodarczej, chyba że prowadzenie pojazdu stanowi część głównego zajęcia kierowcy lub kierowanie pojazdem przekracza określoną w prawie krajowym odległość od bazy przedsiębiorstwa, które jest właścicielem pojazdu, wynajmuje go lub użytkuje w ramach leasingu.
Zgodnie z nowo przyjętą dyrektywą państwa członkowskie są zobligowane do ustanowienia system kwalifikacji wstępnej polegającej na uczestnictwie w kursie zakończonym testem lub samym testem oraz systemu okresowego szkolenia związanego z obowiązkowym uczestnictwem w kursie, a następnie dokonania poświadczenia za pomocą świadectwa Kwalifikacji Zawodowej.
Co ważne, państwa członkowskie mogą zwolnić kierowców, którzy otrzymali świadectwo kwalifikacji zawodowych przewidziane w rozporządzeniu (WE) nr 1071/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady, z testów, w zakresie objętym testem przewidzianym w tym rozporządzeniu oraz w stosownych przypadkach, z uczestnictwa w części kursu związanej z tym zakresem.
Zwalnia się z wymogu uzyskania kwalifikacji wstępnej, jeżeli dotyczy to kierowców:
– posiadających prawo jazdy kategorii D1, D1 + E, D lub D + E, albo prawo jazdy uznawane za równoważne, wydane nie później niż 9 września 2008 r.;
– posiadających prawo jazdy kategorii C1, C1 + E, C lub C + E albo prawo jazdy uznawane za równoważne, wydane nie później niż 9 września 2009 r.
Wstępna kwalifikacja
Osoba jest uprawniona do przewozu rzeczy, jeśli ukończyła 18 lat oraz:
– ma prawo prowadzić pojazd, dla którego wymaga się prawa jazdy kategorii C i C + E
– ma prawo prowadzić pojazd, dla którego wymaga się prawa jazdy kategorii C1 i C1 + E
Osoba jest uprawniona do przewozu osób, jeśli ukończyła 21 lat oraz:
– ma prawo prowadzić pojazd, dla którego wymaga się prawa jazdy kategorii D i D + E, w celu przewozu osób w ramach regularnych usług, w przypadku gdy trasa nie przekracza 50 kilometrów, a pojazd objęty jest kategoriami prawa jazdy D1 oraz D1 + E
Państwo członkowskie może zezwolić kierowcom pojazdów objętych jedną z powyższych kategorii na prowadzenie takich pojazdów na swoim terytorium od 18 roku życia z zastrzeżeniem, że posiadają Świadectwo Kwalifikacji Zawodowej
Świadectwo Kwalifikacji Zawodowej poświadczające wstępną kwalifikację wydawane jest po uczestnictwie w kursie zakończonym testem lub samym testem.
Szkolenie okresowe kierowcy
Polega na szkoleniu mającym umożliwić posiadaczom Świadectwa Kwalifikacji Zawodowej uaktualnienie wiedzy mającej istotne znaczenie w wykonywanej przez nich pracy, ze szczególnym podkreśleniem bezpieczeństwa drogowego, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zmniejszenia wpływu kierowania pojazdem na środowisko.
Szkolenie musi obejmować naukę stacjonarną, szkolenie praktyczne oraz, w miarę dostępności, szkolenie z wykorzystaniem narzędzi ICT lub wysokiej klasy symulatorów.
Co ważne, jeżeli kierowca przejdzie do innego przedsiębiorstwa, zalicza się mu już odbyte szkolenie okresowe.
Po ukończeniu przez kierowcę szkolenia okresowego wydawane jest Świadectwa Kwalifikacji Zawodowej poświadczające ukończenie szkolenia okresowego.
Co istotne, kierowca posiadający Świadectwa Kwalifikacji Zawodowej poświadczające wstępną kwalifikację, musi odbyć pierwszy kurs szkolenia okresowego w terminie 5 lat od wystawienia ww. dokumentu.
Po ukończeniu pierwszego kursu szkolenia okresowego, kierowca zobowiązany jest uczestniczyć w okresowym szkoleniu co 5 lat, przed upływem okresu ważności Świadectwa Kwalifikacji Zawodowej poświadczającego ukończenie szkolenia okresowego.
Kierowcy, którzy zaprzestali wykonywania zawodu, przed ponownym przystąpieniem do wykonywania zawodu zobowiązani są do uczestnictwa w kursie okresowego szkolenia.
Kierowcy podejmujący się transportu drogowego rzeczy lub osób, którzy ukończyli kursy szkolenia okresowego w odniesieniu do jednej z kategorii prawa jazdy, zostają zwolnieni z obowiązku uczestnictwa w dalszym szkoleniu okresowym dla innej kategorii.
W celu zachowania kwalifikacji kierowcy, obecni kierowcy powinni zostać zobowiązani do odbycia okresowego przeszkolenia w zakresie umiejętności istotnych dla wykonywanego zawodu.
Kursy szkoleniowe ustanowione w odniesieniu do kwalifikacji wstępnej i okresowego szkolenia powinny być organizowane wyłącznie przez ośrodki szkoleniowe zatwierdzone przez właściwe organy państw członkowskich. W celu zapewnienia należytej jakości takich zatwierdzonych ośrodków właściwe organy powinny ustanowić zharmonizowane kryteria ich zatwierdzania, łącznie z ustalonym kryterium w zakresie wysokiego poziomu profesjonalizmu.
Kod „95”
Na podstawie Świadectwa Kwalifikacji Zawodowej wstępnej lub okresowej właściwy organ państw członkowskich, obok kategorii prawa jazdy umieszczają zharmonizowany kod unijny „95” na prawie jazdy lub na karcie kwalifikacji.
Świadectwa kierowców, które nie zawierają wpisu unijnego kodu „95” i które zostały wydane przed dniem 23 maja 2020 r., są uznawane jako dowód posiadania kwalifikacji do dnia utraty ich ważności.
Państwa członkowskie prowadzą w celach egzekwowania prawa wymianę informacji o wydanych lub cofniętych Świadectwa Kwalifikacji Zawodowej.
Reasumując – największe trudności może stanowić weryfikacja odbytych już szkoleń. Stosowanie świadectw kierowcy przez kierowców z państw trzecich jako dowodu spełnienia wymogów szkoleniowych mogłyby stanowić przeszkodę dla kierowców w przypadku zwrotu świadectwa przez przewoźnika organom wydającym, w szczególności w sytuacji, gdy kierowcy ci chcą podjąć pracę w innym państwie członkowskim. W celu uniknięcia sytuacji, w których kierowcy muszą w takich okolicznościach powtarzać szkolenie przy podejmowaniu nowego zatrudnienia, rekomenduje się współpracę i wymianę informacji w zakresie kwalifikacji kierowców przez państwa członkowskie Unii Europejskiej.
