Ustawa Prawo przedsiębiorców z dnia 6 marca 2018 r. wskazuje wprost, że podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach. Mówiąc jednak o biznesach prowadzonych przez cudzoziemców, będziemy odwoływać się najpierw do innego aktu prawnego – ustawy o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
W jakiej formie można prowadzić działalność gospodarczą w Polsce?
Cudzoziemcy, którzy są zainteresowani założeniem działalności w Polsce, mają do wyboru cztery podstawowe formy:
- jednoosobową działalność gospodarczą,
- spółkę cywilną,
- spółkę osobową (spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka jawna, spółka partnerska),
- spółkę kapitałową (spółka z o.o., spółka akcyjna, prosta spółka akcyjna).
Wybór właściwej formy prowadzenia działalności to pierwszy krok otwierania biznesu w naszym kraju. Należy jednak zdawać sobie sprawę z tego, że występują pomiędzy nimi zasadnicze różnice. Co do zasady przyjmuje się, że jednoosobowa działalność gospodarcza (JDG) jest formą najprostszą, podstawową, natomiast spółki handlowe, w szczególności spółki kapitałowe należą do bardziej zaawansowanych, podlegających rygorystycznym zasadom, takim jak konieczność wniesienia kapitału zakładowego, zawarcia umowy w formie aktu notarialnego, czy uiszczenia opłaty za rejestrację.
Czy cudzoziemiec może założyć firmę w Polsce?
Tak, co potwierdza art. 4 ww. ustawy, zgodnie z którym osoby zagraniczne z państw członkowskich mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium RP na takich samych zasadach jak obywatele polscy (ust. 1).
Działalność taką, na takich samych zasadach jak obywatele polscy, jednakże po spełnieniu dodatkowych warunków, mogą wykonywać również obywatele innych państw niż państwa członkowskie (ust. 2).
Mając na uwadze powyższe, należy zatem przyjąć, że pełną swobodę w zakładaniu działalności gospodarczej w Polsce mają przede wszystkim obywatele państw członkowskich UE oraz należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Mimo że nie wynika to wprost z przytoczonego przepisu, do grupy tej zaliczają się także obywatele USA i Konfederacji Szwajcarskiej, na co zezwalają odpowiednie umowy międzynarodowe. Tacy cudzoziemcy mogą założyć w naszym kraju zarówno JDG, jak i każdą spółkę handlową (osobową lub kapitałową), a ponadto oddziały lub przedstawicielstwa. Obywatelstwo jednego z państw członkowskich UE lub EOG zezwala również na świadczenie usług transgranicznych.
Czy cudzoziemiec spoza UE może założyć działalność gospodarczą w Polsce?
Dopuszczalność założenia działalności gospodarczej w Polsce przez cudzoziemca spoza UE została już potwierdzona w art. 4 ust. 2. To, co jednak istotne, to fakt, że dla tej grupy obcokrajowców przepisy krajowe ustanawiają dodatkowe wymogi. Chcąc podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium RP na takich samych zasadach jak obywatele polscy, cudzoziemcy spoza krajów członkowskich UE muszą w szczególności posiadać w RP określony tytuł pobytowy, taki jak:
- zezwolenie na pobyt stały,
- zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE,
- status uchodźcy,
- ochronę uzupełniającą,
- zgodę na pobyt ze względów humanitarnych lub zgodę na pobyt tolerowany,
- zezwolenie na pobyt czasowy wraz z pozostawaniem w związku małżeńskim zawartym z obywatelem polskim zamieszkałym na terytorium RP,
- zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania działalności gospodarczej, udzielone ze względu na kontynuowanie prowadzonej już działalności gospodarczej na podstawie wpisu do CEIDG.
Do prowadzenia biznesu w Polsce uprawnieni są ponadto ci z nich, którzy:
- korzystają w RP z ochrony czasowej,
- posiadają ważną Kartę Polaka,
- są członkami rodziny, dołączającymi do obywateli państw UE lub przebywającymi z nimi,
- przebywają na terytorium RP na podstawie art. 108 ust. 1 pkt 2 lub art. 206 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach lub na podstawie umieszczonego w dokumencie podróży odcisku stempla, który potwierdza złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE, jeżeli bezpośrednio przed złożeniem wniosku byli uprawnieni do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na podstawie ust. 2 pkt 1 lit. c i g,
- są uczestnikami organizowanych lub współorganizowanych przez podmioty, o których mowa w art. 3 ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego, programów wsparcia dla cudzoziemców w zakresie podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na terytorium RP.
Jeden z powyższych tytułów pobytowych uprawnia tym samym cudzoziemców spoza UE do założenia w Polsce działalności jednoosobowej, dowolnej spółki osobowej lub kapitałowej lub oddziału (jeśli nie wykluczają tego umowy międzynarodowe), jak również przystępowania do tych spółek, nabywania akcji i obejmowania udziałów.
Szczegółowe zasady ubiegania się o wskazane tytuły pobytowe są regulowane m.in. w ustawie z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, która określa zasady i warunki wjazdu cudzoziemców na terytorium RP, ich przejazdu przez Polskę, pobytu w kraju oraz wyjazdu.
JDG nie dla wszystkich
Od swobody działalności gospodarczej przewidziano pewne wyjątki. Dotyczą one, zgodnie z treścią art. 4 ust. 3, osób zagranicznych innych niż wymienione w ust. 1 i 2. Na mocy obowiązujących przepisów mają one prawo do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej wyłącznie w formie:
- spółki komandytowej,
- spółki komandytowo-akcyjnej,
- spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
- prostej spółki akcyjnej i
- spółki akcyjnej.
Mogą w dodatku przystępować do takich spółek oraz obejmować bądź nabywać ich udziały lub akcje, o ile umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej.
Oznacza to tym samym, że osoby, które nie są obywatelami UE lub państw należących do EOG, Stanów Zjednoczonych lub Szwajcarii, jak również cudzoziemcy, którzy nie posiadają określonego przepisami tytułu pobytowego, nie mogą prowadzić w Polsce jednoosobowej działalności gospodarczej, a w dodatku utworzyć spółki jawnej lub partnerskiej.
Podejmowanie i wykonywanie działalności przez obywateli Ukrainy
Na mocy ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, Ukraińcy mogą korzystać w naszym kraju z szeregu przyznanych im ułatwień.
Jeżeli ich pobyt w naszym kraju uznaje się za legalny na podstawie powyższej ustawy lub ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, mogą oni podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium RP na takich samych zasadach jak obywatele polscy, z zastrzeżeniem, że uprawnienie to przysługuje im pod warunkiem uzyskania numeru PESEL.
Zakładanie działalności gospodarczej dla cudzoziemców z kancelarią LEGAL LOGISTICS
Odpowiedź na pytanie, czy cudzoziemiec może założyć firmę w Polsce, jest oczywiście twierdząca, jednakże w praktyce dla osób nieznających polskiego ustawodawstwa, a często również i języka, nie będzie to zadanie łatwe. W zdecydowanej większości przypadków niezbędna okazuje się w tym zakresie profesjonalna pomoc prawna.
W usługach tego typu specjalizuje się nasza kancelaria LEGAL LOGISTICS, która zapewnia swoim zagranicznym klientom kompleksowe wsparcie, obejmujące także doradztwo w wyborze najkorzystniejszej formy prowadzenia działalności wraz z przedstawieniem głównych założeń każdej z nich. Jeżeli chcą Państwo szybko i sprawnie założyć firmę w naszym kraju, zapraszamy do kontaktu!
Fot. Legal Logistics