Porozumienie przewiduje wzrost wynagrodzeń kierowców w celu pokrycia tzw. „martwego czasu” – czyli godzin spędzonych na oczekiwaniu podczas załadunku, rozładunku, odpraw celnych lub innych procedur logistycznych. Celem porozumienia jest poprawa warunków pracy i zatrzymanie wykwalifikowanych pracowników w sektorze borykającym się z chronicznym niedoborem kadry.
Porozumienie zostało zawarte pomiędzy stowarzyszeniami pracodawców: Confartigianato Trasporti Lombardia, CNA-Fita, CLAAI oraz Casartigiani Lombardia, a związkami zawodowymi FIT-CISL, UILTRASPORTI i FILT-CGIL. Ustanawia ono specjalny dodatek finansowy za przestoje niezależne od kierowcy, które są niezbędne do przeprowadzenia operacji logistycznych.
Dopłaty dla kierowców nawet 800 euro
W zależności od długości i charakteru oczekiwania, kierowcy otrzymają miesięczne dodatki w wysokości od 300 do 800 euro brutto. Kwota ta jest niezależna od wzrostu płac o średnio 260 euro brutto za miesiąc, wynikającego z odnowienia krajowego układu zbiorowego pracy w sektorze transportu i logistyki (CCNL Trasporti Logistica), podpisanego w grudniu 2024 r.
Według danych “Trasporti Italia”, w Lombardii działa obecnie 6068 firm transportowych, zatrudniających około 8000 pracowników. Najwięcej z nich zlokalizowanych jest w Mediolanie (1447 firm), następnie w Brescii (1150), Bergamo (719) oraz w prowincji Monza i Brianza (529). Mimo że branża przeżywa kryzys – liczba firm transportowych w całym kraju zmniejszyła się o 21 proc. w ciągu ostatnich dziesięciu lat, to deficyt kierowców szacowany jest na około 20 tys. osób.
Zawód kierowcy ciężarówki wciąż mierzy się z licznymi wyzwaniami – m.in. napiętym harmonogramem, długimi okresami rozłąki z rodziną i wysokimi kosztami zdobycia kwalifikacji zawodowych (CQC). Nowa umowa ma na celu zwiększenie atrakcyjności tego zawodu i ograniczenie odpływu pracowników z sektora.
W oświadczeniu cytowanym przez włoski portal transportowy Trasporti Italia, Confartigianato Lombardia określiło porozumienie jako „wypełnienie luki regulacyjnej”, które ma także na celu zmniejszenie ryzyka przyszłych sporów prawnych pomiędzy pracodawcami a kierowcami. Związki zawodowe podkreśliły, że umowa wzmacnia ochronę socjalną kierowców wykonujących pracę poza bazą firmy i docenia ich kluczowy wkład w funkcjonowanie całej branży.
Przykład z Hiszpanii
Problem nagminnych przestojów kierowców ciężarówek został wcześniej dostrzeżony w Hiszpanii, gdzie już w marcu 2022 roku wprowadzono przepisy zobowiązujące załadowców do wypłacania rekompensat przewoźnikom po jednej godzinie oczekiwania na załadunek lub rozładunek. Zakazano również samodzielnego wykonywania tych czynności przez kierowców, a proces monitorowania zdarzeń logistycznych został zdigitalizowany. Wówczas hiszpańskie regulacje uznano za potencjalny wzór dla innych państw Unii Europejskiej, jednak niewiele z nich zdecydowało się pójść tym śladem.
Ponad 4 godziny przestoju każdego dnia
Mimo szerokiej świadomości problemu także we Włoszech, dotychczas nie wprowadzono żadnych analogicznych rozwiązań na szczeblu krajowym. Z raportu Federtrasporti z 2022 roku wynika, że włoscy kierowcy ciężarówek spędzają średnio 4,35 godziny dziennie na oczekiwaniu, co stanowi około połowę ich czasu jazdy i jedną trzecią całego dnia pracy. Na podstawie analizy obejmującej prawie 83 tys. dni roboczych, oszacowano, że kierowcy tracą rocznie ponad 330 tys. godzin na bezczynność – co odpowiada aż 42 tys. pełnym zmianom roboczym.
Federtrasporti wyliczyło, że straty wynikające z nieefektywności organizacyjnych sięgają 10 milionów euro rocznie, nie licząc wpływu na wydajność pojazdów. Według stowarzyszenia, ograniczenie przestojów mogłoby zwiększyć obroty firm transportowych nawet o 15 proc.
Porozumienie zawarte w Lombardii stanowi jedną z pierwszych konkretnych odpowiedzi na ten problem – nie tylko wprowadzając finansową rekompensatę, ale również tworząc fundamenty pod podobne inicjatywy na poziomie ogólnokrajowym.
