Pod koniec maja włoska organizacja przewoźników ASSOTIR zamieściła na swojej stronie dokument unijny zawierający szereg pytań i odpowiedzi dotyczących zapisów Pakietu Mobilności, które weszły w życie 2 lutego br. Wytyczne na stronie Komisji Europejskiej zostały opublikowane oficjalnie 7 czerwca (w języku angielskim).
Poniżej prezentujemy instrukcje Brukseli dotyczące jednego z najbardziej kontrowersyjnych zapisów Pakietu Mobilności.
Kogo dotyczy obowiązek?
Pierwsza kwestia poruszona w ujawnionym dokumencie dotyczy rodzaju pojazdów objętych przepisem. Obowiązkowy powrót ma zatem zastosowanie do:
- pojazdów lub zestawów pojazdów opuszczających kraj siedziby, wykorzystywanych do międzynarodowego transportu towarów na rzecz osób trzecich;
- do przyczep i naczep, gdy są one dostępne dla przewoźników drogowych zgodnie z art. 5 lit. e) i g) rozporządzenia (WE) nr. 1071/2009 i jako takie są zarejestrowane lub wprowadzone do obrotu i dopuszczone do użytku zgodnie z ustawodawstwem państwa członkowskiego, w którym spółka ma siedzibę.
DG MOVE podkreśla, że zasada nie ma zastosowania w przypadku:
- przewoźników drogowych, pojazdów silnikowych lub zespołów pojazdów, których dopuszczalna masa całkowita nie przekracza 2,5 tony;
- pojazdów samochodowych o maksymalnej dopuszczalnej prędkości nieprzekraczającej 40 km/h.
Gdzie ma wrócić pojazd?
Druga poruszona kwestia dotyczy miejsca, do którego pojazd musi wrócić po upływie okresu poza państwem siedziby.
Według dokumentu pojazd powinien wrócić do jednego z centrów operacyjnych w państwie siedziby firmy posiadającej pojazd. “Państwo siedziby” należy rozumieć jako kraj członkowski, w którym firma ma siedzibę, niezależnie od tego, czy kierownik transportu pochodzi z innego kraju. To również państwo członkowskie udzieliło przedsiębiorstwu zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego na podstawie art. 11 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1071/2009. Ponadto pojazd może za każdym razem wracać do tego samego centrum operacyjnego lub do innego w państwie członkowskim, w którym przedsiębiorstwo ma siedzibę.
DG MOVE określa również, kiedy wymóg nie jest spełniony, tj. kiedy pojazdy wracają do oddziałów lub filii w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie siedziby.
Na jak długo ciężarówka ma wrócić?
Co więcej, w dokumencie dyrekcja generalna odnosi się do czasu, jaki ciężarówka ma spędzić w siedzibie firmy po obowiązkowym powrocie. Tu DG MOVE podkreśla, że rozporządzenie 1055/2020 nie określa okresu, na jaki pojazd musi wrócić do państwa członkowskiego siedziby. Jak wyjaśniono w art. 8 rozporządzenia (UE) 2020/1055, operatorzy planując powrót mogą spróbować połączyć go z niektórymi działaniami, które mają zostać przeprowadzone, takimi jak konserwacja pojazdu, kontrola techniczna lub operacja transportowa kończąca się w państwie członkowskim siedziby w celu optymalizacji operacji.
Oznacza to, że ten sam pojazd może wrócić na teren firmy na krótki okres i pod warunkiem, że zachowane zostały przepisy dotyczące czasu prowadzenia pojazdu, o których mowa w rozporządzeniu (WE) 561/2006. Według wytycznych cykl takich powrotów powinien być najlepiej zsynchronizowany z obowiązkiem przedsiębiorstwa transportowego określonym w rozporządzeniu (WE) 561/2006 dotyczącym organizacji działalności w taki sposób, aby umożliwić kierowcy powrót do domu przynajmniej co cztery tygodnie. Zatem oba obowiązki powinny być spełnione poprzez powrót kierowcy wraz z pojazdem najpóźniej co drugi czterotygodniowy cykl.
Ponadto obowiązek powrotu do państwa członkowskiego siedziby nie powinien wymagać przeprowadzania określonej liczby transakcji w państwie członkowskim prowadzenia przedsiębiorstwa ani w inny sposób ograniczać zdolności operatorów do świadczenia usług na całym rynku wewnętrznym – czytamy w wytycznych.
Jak pojazd ma wrócić?
Jeśli chodzi o sposób powrotu pojazdu, DG MOVE odpowiada, że rozporządzenie nie określa tego. Ciężarówka może więc wrócić sama albo także dowolnym innym środkiem transportu, takim jak pociąg, prom, itp.
Terminy obowiązkowych powrotów
W odniesieniu do metod obliczania 8-tygodniowego okresu (maksymalny okres, w którym pojazd musi wrócić do państwa członkowskiego siedziby), DG MOVE wyjaśnia, że pojazd powinien trafić do jednego z centrów operacyjnych firmy w państwie członkowskim siedziby co najmniej osiem tygodni po opuszczeniu tego kraju.
Zgodnie z unijnymi przepisami dotyczącymi obliczania okresów, dat i terminów, łączny okres 8 tygodni, o którym mowa, rozpoczyna się o godzinie 0:00 w dniu następującym po wyjeździe pojazdu z państwa członkowskiego siedziby i kończy po upływie równo 8 tygodni. Pojazd powinien zatem wrócić do tego centrum operacyjnego lub innego centrum przedsiębiorstwa najpóźniej o godz. 23:59 tego samego dnia tygodnia, 8 tygodni później. Na przykład, jeśli pojazd opuszcza państwo członkowskie siedziby w dowolnym momencie we wtorek 29 marca, to powinien wrócić do dowolnego centrum operacyjnego najpóźniej do końca (23:59) środy 25 maja 2022.
Bruksela dodatkowo wyjaśnia, że jeżeli ostatni dzień 8-tygodniowego okresu wypada w dzień ustawowo wolny od pracy – niedzielę lub sobotę, termin ten kończy się z upływem terminu ostatniej godziny następnego dnia roboczego. Ponieważ obowiązek dotyczy zwrotu pojazdu w państwie członkowskim prowadzenia przedsiębiorstwa, znaczenie mają jedynie dni ustawowo wolne od pracy w państwie siedziby. W sytuacji gdy przykładowo pojazd opuścił firmę w dowolnym momencie w piątek 25 marca 2022 r., 8-tygodniowy okres zakończył się w sobotę 21 maja 2022 r., to do centrum operacyjnego musi on wrócić najpóźniej w poniedziałek 23 maja do godz. 23:59.
Potwierdzenie dopełnienia obowiązku
Wytyczne Brukseli odnoszą się również do operacji, które firma musi wykazać, by wywiązać się ze swojego obowiązku. Zgodnie z instrukcjami przewoźnicy są zobowiązani do przedstawienia wyraźnych dowodów na to, że pojazdy będące w ich dyspozycji wracają do jednego z centrów operacyjnych w kraju siedziby co najmniej raz w ciągu ośmiu tygodni od opuszczenia państwa członkowskiego.
“Powinni oni być w stanie wykorzystać wszelkie dowody w celu wykazania zgodności z tym wymogiem” – czytamy.
W praktyce może to być dowolny dokument potwierdzający lokalizację pojazdu w miejscu siedziby w ciągu ostatnich 8 tygodni i/lub co 8 tygodni. Takimi dokumentami mogą być na przykład zapisy tachografów lub listy przewozowe. Dalej DG MOVE wyjaśnia, że dane z tachografu można wykorzystać do udowodnienia spełnienia obowiązku w przypadku pojazdów wyposażonych w inteligentne urządzenie zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr. 165/2014.
Dane z tachografu można wykorzystać do udowodnienia, że dany pojazd został sprowadzony z powrotem do państwa członkowskiego, w którym ma siedzibę firma, która ma go do dyspozycji, pod koniec ostatnich 8 tygodni. Przewoźnicy mogą się spodziewać kontroli pod kątem spełnienia nowego obowiązku na drogach. “Firma powinna mieć zawsze możliwość wykazania spełnienia obowiązku na późniejszym etapie za pomocą dokumentów i dowodów dostępnych w siedzibie” – czytamy dalej w wytycznych.
Kontrole i współpraca między krajami UE
Bruksela porusza również kwestię współpracy między państwami członkowskimi. DG MOVE określa, że jeśli dane dostępne w pojeździe lub u kierowcy nie są wystarczające do potwierdzenia dopełnienia obowiązku powrotu, przewoźnik musi to udowodnić przed organem kontrolnym w kraju siedziby firmy. Zgodnie z regulacjami właściwe organy państw członkowskich są zobowiązane, aby ściśle i szybko współpracować i zapewniać wzajemną pomoc oraz wszelkie inne istotne informacje w celu ułatwienia wykonania i stosowania niniejszego rozporządzenia. Właściwe władze każdego państwa członkowskiego muszą w szczególności odpowiadać na wnioski o udzielenie informacji składane przez wszystkie właściwe organy kontrolne pozostałych państw UE oraz przeprowadzać kontrole, inspekcje i dochodzenia mające na celu egzekwowanie nowych przepisów.