Jasne stanowisko Brukseli
Decyzja Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 4 października 2024 r. stwierdzająca nieważność przepisu dotyczącego powrotu pojazdu ma bezpośredni skutek w ramach porządku prawnego UE” – odpowiedział komisarz Apostolos Tzitzikostas. Potwierdził tym samym, że Bruksela nie przewiduje żadnych działań legislacyjnych w celu przywrócenia obowiązku.
Komisarz zaznaczył w piśmie, że zgodnie z art. 264 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej przepis o obowiązkowym powrocie ciężarówek należy uznać za nieważny.
Tzitzikostas dodał, że wspomniany przepis nie był częścią wniosku Komisji.
W momencie jego przyjęcia Komisja złożyła oświadczenie, w którym stwierdziła, że obowiązek powrotu ciężarówki doprowadziłby do nieefektywności systemu transportowego oraz wzrostu niepotrzebnych emisji, zanieczyszczeń i zatorów. Te potencjalne nieefektywności zostały potwierdzone w badaniu oceniającym oczekiwane skutki tego obowiązku opublikowanym w lutym 2021 r.” – wyjaśnił komisarz w odpowiedzi na pytanie eurposłów.
Tzitzikostas przyznał także, że Komisja nie widzi potrzeby podejmowania działań legislacyjnych w celu przywrócenia tych przepisów.
KE będzie nadal współpracować z państwami członkowskimi nad wdrożeniem Pakietu Mobilności I, aby zapewnić dobrze funkcjonujący rynek wewnętrzny, uczciwe warunki konkurencji dla wszystkich zaangażowanych podmiotów i lepsze warunki socjalne dla kierowców.
W związku z tym Komisja będzie nadal zwracać uwagę na wszelkie negatywne skutki, jakie może mieć unieważnienie przepisu dotyczącego powrót pojazdu, w szczególności na warunki pracy kierowców, i podejmie wszelkie odpowiednie działania” – dodał komisarz transportu.
Europejscy spedytorzy zadowoleni
Europejskie stowarzyszenie spedycji CLECAT z zadowoleniem przyjęło wyjaśnienie Komisji, potwierdzające jej argumenty przeciwko niezamierzonym konsekwencjom przepisu dotyczącego powrotu pojazdów.
“CLECAT nadal wzywa do jasnego i skutecznego wdrożenia przepisów Pakietu Mobilności, aby zapewnić dobrze funkcjonujący rynek wewnętrzny, uczciwe warunki konkurencji dla wszystkich zaangażowanych podmiotów i lepsze warunki socjalne dla kierowców” – czytamy w komunikacie stowarzyszenia.
Najbardziej kontrowersyjny przepis
Obowiązek powrotu ciężarówki do kraju siedziby firmy transportowej stanowił jeden z zapisów Pakietu Mobilności, który budził najwięcej kontrowersji wśród europejskich przewoźników. Pierwotnie objęte nim były nawet przyczepy i naczepy, jednak po licznych głosach sprzeciwu z branży transportowej Bruksela zdecydowała się usunąć z przepisów zapis dotyczący naczep oraz przyczep.
Obowiązek powrotu do bazy firmy obejmował zatem wyłącznie pojazdy silnikowe i zespoły pojazdów, mimo to był nadal uciążliwy dla przedsiębiorców. Dlatego w październiku 2020 r. Polska złożyła do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskie skargę na Pakiet Mobilności. Skargi złożyły także Litwa, Węgry, Rumunia, Bułgaria, Malta, Cypr i Belgia. Wśród zaskarżonych regulacji znalazł się także kontrowersyjny obowiązek powrotu ciężarówki do kraju siedziby raz na 8 tygodni, który według skarżących miał negatywny wpływ zarówno na środowisko, jak i działalność europejskich przewoźników, a pośrednio także na całą gospodarkę.
W listopadzie 2023 r. Giovanni Pitruzzella, ówczesny rzecznik generalny TSUE przedstawił opinię dotyczącą zaskarżonego zapisu, w której opowiedział się po stronie Polski i innych skarżących członków UE.
Rzecznik generalny podkreślił w opinii, że zasada „powrotu pojazdu” nie została dostatecznie uzasadniona przez Parlament Europejski i Radę, a także nie uwzględniła wpływu zwiększonego poziomu emisji i zużycia paliwa wynikającego z obowiązku powrotu pojazdów co osiem tygodni na środowisko.
Niecały rok później, w październiku 2024 r. zapadł wyrok TSUE w tej sprawie. Zgodnie z oczekiwaniami, Trybunał przychylił się do opinii rzecznika i stwierdził nieważność obowiązku powrotu pojazdów do bazy eksploatacyjnej przedsiębiorstwa transportowego co osiem tygodni. Według sędziów prawodawca Unii nie wykazał, że dysponował wystarczającymi informacjami umożliwiającymi mu ocenę proporcjonalności tego środka.
