Ministrowie środowiska krajów Unii Europejskiej osiągnęli wczoraj porozumienie, które wielu obserwatorów określa mianem przełomowego. ETS2 – system handlu emisjami dla transportu i budynków – zostanie przesunięty o rok, z 2027 r. na 2028 r. To efekt intensywnych negocjacji, podczas których Polska, wspierana przez Węgry, Słowację i Czechy, sprzeciwiła się zbyt ambitnym celom klimatycznym.
Udało się wybić zęby systemowi ETS2 – ogłosił po spotkaniu wiceminister klimatu Krzysztof Bolesta, podkreślając, że negocjacje trwały „cały dzień i całą noc”. Dodał, że udało się „posprzątać to zaniedbanie, do którego doprowadził rząd PiS, czyli system ETS2.
Ulga dla przewoźników
Roczne opóźnienie ETS2 to decyzja, którą z zadowoleniem przyjęli przedstawiciele branży transportu drogowego. System miał bowiem objąć opłatami emisje z paliw, co bezpośrednio przełożyłoby się na wzrost kosztów działalności przewoźników.
Polska minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska zaznaczyła, że przyjęty wcześniej system ETS2 zostanie poddany gruntownej rewizji.
Dyrektywa przejdzie głęboką rewizję, zasady ETS2 zostaną zmienione. Europa słucha Polski! – podkreśliła Hennig-Kloska.
90 proc. mniej emisji do 2040 r.
Nowy cel klimatyczny zakłada, że do 2040 r. Unia Europejska ograniczy emisję gazów cieplarnianych o 90 proc. względem poziomu z 1990 r. Za przyjęciem tego zobowiązania opowiedziało się 21 krajów członkowskich reprezentujących 82 proc. ludności Wspólnoty.
Bolesta tłumaczył, że Polska nie mogła poprzeć tak ambitnych celów klimatycznych. W porozumieniu przewidziano jednak klauzulę rewizyjną, o którą zabiegała Polska. Umożliwi ona Komisji Europejskiej zaproponowanie obniżenia celu klimatycznego w sytuacji wysokich cen energii lub zagrożenia konkurencyjności unijnej gospodarki.
Kolejne kroki
Nowe prawo klimatyczne nie jest jeszcze ostateczne – przed Unią kolejne negocjacje między Radą UE a Parlamentem Europejskim. Ustalono też, że Komisja Europejska do końca roku przedstawi propozycje dotyczące stabilizacji cen w ramach ETS2, by uniknąć gwałtownych wahań, które mogłyby uderzyć w rynek paliw.
Ministrowie środowiska przyjęli również nowe zobowiązanie, które Unia przedstawi podczas szczytu COP30 w Brazylii – do 2035 r. emisje mają zostać zredukowane o 66,25–72,5 proc. względem 1990 r.
Dla branży transportowej decyzja o opóźnieniu ETS2 to dobra wiadomość, ale także sygnał ostrzegawczy. Zielona transformacja nie została zatrzymana – tylko odłożona o rok. Warto ten czas wykorzystać, by przygotować się na realne zmiany, które i tak nadejdą.
