Odwrócenie trendów na rynku transportowym. Czy to koniec dobrej passy przewoźników?

W sierpniu nastąpiło odwrócenie trendów do jakich zdążyliśmy się przyzwyczaić w ostatnich miesiącach. Miniony miesiąc przyniósł bowiem zarówno spadek popytu jak i stawek za przewozy. Wcześniej przez kilka miesięcy indeks popytu stale rósł, odzwierciedlając duże zapotrzebowanie na usługi transportowe ze strony odbudowującej się po pandemicznych lockdownach gospodarki. Jednocześnie ograniczona dostępność transportu napędzała wzrost indeksu stawek.

Mieszane trendy w dostępności transportu

Przez ostatnie kilka miesięcy indeks podaży na większości głównych tras z Polski raczej wykazywał tendencje spadkowe. Jednak w sierpniu wzrósł miesiąc do miesiąca na czterech z siedmiu analizowanych przez nas tras. Dostępność transportu wyraźnie wzrosła w sierpniu na trasie do Niemiec (z 90 pkt. w lipcu do 107 pkt. w sierpniu), ponadto było wyższe niż miesiąc wcześniej na kierunku niderlandzkim, czeskim i francuskim. Spadek podaży na trasie do Wielkiej Brytanii był nieznaczny (z 94 pkt. do 91 pkt.), za to wyraźnie mniejsze zapotrzebowanie na usługi przewozowe sygnalizowano na kierunku do Rosji (z 86 pkt. w lipcu do 74 pkt. w sierpniu) oraz przede wszystkim do Włoch (85 pkt. z 122 pkt. lipcu).

O ile indeks podaży transportu znajduje się na wszystkich siedmiu trasach zdecydowanie powyżej poziomów z sierpnia 2020 r., tak (poza kierunkiem niderlandzkim i włoskim) jest jednak znacznie poniżej poziomów sprzed dwóch lat, zanim wybuchła pandemia.

Mediana indeksu podaży transportu dla pojazdów > 16 t (pkt.)

Mniejsze zapotrzebowanie

Jak już wspomniano wcześniej, sierpień przyniósł wyraźne tąpnięcie indeksu popytu. Spadł on na wszystkich trasach z Polski. Dla porównania, w lipcu jedynie w Rosji indeks popytu niższy był niż miesiąc wcześniej. W czerwcu zaś wzrósł na trzech trasach, spadając na czterech kierunkach. W maju indeks wzrósł zaś na pięciu kierunkach.

Nie dość, że spadki pojawiły się na wszystkich siedmiu kierunkach to jeszcze były to spadki bardzo wyraźne. Do Niemiec, czyli na najważniejszej z punktu widzenia polskiej gospodarki trasie, mediana indeksu za sierpień osiągnęła 80 pkt. (spadek ze 102 pkt. w lipcu). Znaczne spadki zauważyliśmy na kierunku holenderskim (ze 132 pkt. w lipcu do 85 pkt.), brytyjskim (z 76 pkt. na 52 pkt.) oraz francuskim (ze 100 pkt. do 72 pkt.). Spadki na pozostałych trasach nie były tak drastyczne, niemniej jednak zauważalne – o 12 pkt. na kierunku czeskim, o 5 pkt. na trasie do Włoch i 4 pkt. do Rosji.

Niższe zapotrzebowanie na transport może być efektem ochłodzenia w sierpniu wzrostu gospodarki polskiej, a także w większość państw strefy euro. Zresztą zarówno w Polsce jak i w wielu państwach strefy euro oznaki lekkiego ochłodzenia rozpędzonych gospodarek widać już było w lipcu.

Na większości tras popyt na usługi transportowe znajduje się zdecydowanie poniżej poziomu z sierpnia ubiegłego roku. Jedynie we Włoszech był on wyższy w tym roku. Wynika to z faktu, iż zeszłoroczne wakacje były pierwszymi miesiącami otwarcia gospodarek po daleko idących obostrzeniach wprowadzonych w całej Europie.

W bieżącym roku roku zaś aktywność gospodarcza w dużo mniejszy sposób ograniczona była obostrzeniami. Dlatego indeks popytu w sierpniu 2020 r. w kilku przypadkach znajdował się na zbliżonym poziomie do przedpandemicznego sierpnia 2019. Tak było na trasie do Niemiec (80 pkt. w 2021 vs. 85 pkt. w sierpniu 2019 r.), Holandii (po 85 pkt.) czy Francji (po 72 pkt.). Wyraźnie niższy popyt niż w 2019 r. odnotowano za to w Czechach, Rosji i Wielkiej Brytanii, za to wyższym poziomem indeksu charakteryzowała się trasa do Włoch.

Mediana indeksu popytu transportu dla pojazdów > 16 t (pkt.)

Stawki w dół

Wyraźny spadek popytu nie pozostał bez wpływu na indeks stawek. Przypomnijmy, iż w maju indeks ten wzrósł na wszystkich siedmiu kierunkach, w czerwcu wzrost był widoczny na pięciu trasach, a w lipcu – na sześciu. Pod tym względem sierpień wypadł inaczej – mediana indeksu cen za usługi transportowe wzrosła tylko na kierunku z Polski do Niderlandów. Na trasie do Wielkiej Brytanii i Francji indeksy pozostały na tym samym poziomie co w lipcu. Co i tak jest znacznym odejściem od trendu z ostatnich miesięcy.

Na trasie do Niemiec spadek wyniósł 6 pkt. (ze 119 pkt. w lipcu do 113 pkt. w sierpniu), do Czech spadł z 115 pkt. do 105 pkt., do Włoch ze 106 pkt. do 103 pkt., a na kierunku rosyjskim z 97 pkt. w lipcu do 89 pkt.

Mimo wyhamowania trendu wzrostowego, indeksy stawek nadal są na zdecydowanie wyższym poziomie niż zarówno w lecie 2020 r. jak i w 2019 r. Największy wzrost zanotowały indeksy w Niderlandach, Francji i Wielkiej Brytanii. Jedyną trasą gdzie zauważyliśmy spadek wartości indeksu była Rosja (89 pkt. vs. 85 pkt. w sierpniu 2020 r. oraz 100 pkt. w sierpniu 2019 r.)

Mediana indeksu stawek transportu dla pojazdów > 16 t (pkt.)

Wóz czy przewóz?

Co do dalszej przyszłości, to będziemy obserwowali czy to odwrócenie trendu to tylko chwilowa wakacyjna korekta, i stawki powrócą na ścieżkę wzrostu, czy to bardziej długofalowe zmiany. Choć przedstawiciele przemysłu produkcyjnego w Polsce i strefie euro dość optymistycznie patrzą w przyszłość, to u jednych i drugich optymizm był w sierpniu na najniższym poziomie od wielu miesięcy (w przypadku strefy euro od listopada 2020 r.). To może sygnalizować wyhamowywanie europejskiej produkcji, co negatywnie się przełoży na zapotrzebowanie na usługi transportowe i na poziom stawek.

Z drugiej strony, rosnące ceny paliw, presja inflacyjna oraz niedobór kierowców sprawiają, iż atuty w kwestii cen za usługi przewozowe nadal pozostają w rękach przewoźników.
Pierwszy miesiąc po wakacjach, z potencjalnym rozwojem kolejnej fali pandemii, powinien dać odpowiedź na pytanie o dalszy kierunek rozwoju usług transportowych.