Kto jest odpowiedzialny za załadunek/rozładunek w Niemczech w świetle art. 412 Kodeksu handlowego

Na początek pozwolę sobie zacytować art. 412 ust. 1 HGB (niemieckiego Kodeksu handlowego) oraz “rozłożyć” go na czynniki pierwsze:

Najpierw zacznę od obowiązku nadawcy – “(wówczas nadawca zobowiązany jest załadować ładunek w sposób zapewniający bezpieczeństwo transportu, ułożyć go oraz zamocować , jak również rozładować)” – w związku z powyższym według art. 412 ust. 1 HGB, to nadawca towaru, co do zasady, ma obowiązek bezpiecznego załadunku oraz rozładunku oraz do jego zamocowania.

Załadunek w Niemczech – obowiązki przewoźnika

Następnie obowiązek przewoźnika określony został w zdaniu drugim wymienionego wyżej art. 412 ust. 1 HGB – “(Przewoźnik obowiązany jest zapewnić załadunek towaru zgodny z zasadami bezpieczeństwa pracy)”. Zatem przewoźnik zobowiązany jest  do zapewnienia odpowiedniego pojazdu z odpowiednimi urządzeniami zabezpieczającymi ładunek (np. pasy mocujące, punkty mocowania) oraz upewnić się, że podstawiony pojazd jest sprawny. Ponadto przewoźnik powinien dopilnować, by załadunek odbył się zgodnie dopuszczalnymi wymiarami, obciążeniem osi i masą całkowitą. 

W tym miejscu należy także zaznaczyć, że co do zasady, przewoźnik nie jest zobowiązany do sprawdzenia prawidłowego załadunku towaru przez nadawcę, jednak powyższe nie zwalnia przewoźnika z obowiązku działania w dobrej wierze (art. 242 BGB). Jeśli ma świadomość nieprawidłowości przy załadunku, która może skutkować szkodą w towarze, to na podstawie  art. 412 ust. 1 i ust. 2 HGB – powinien niezwłocznie poinformować o tym fakcie nadawcę. Jeżeli przewoźnik poinformował nadawcę lub osobę odpowiedzialną za załadunek o nieprawidłowościach związanych z załadunkiem, a nadawca nie poprawił mocowania lub zbagatelizował uwagi przewoźnika – przewoźnik na zasadzie art. 427 ust. 1 cyfra 3 HGB nie opiera się jednak na podziale obowiązków uregulowanym w sekcji 412 HGB.

Załadunek i rozładunek można scedować na przewoźnika

Jak wskazuje art.  412 ust. 1 HGB “Jeśli okoliczności oraz zwyczaje handlowe nie wymagają innego postępowania (…)” – strony umowy mogą w dowolnym momencie wyraźnie uzgodnić, że przewoźnik jest zobowiązany do załadunku i rozładunku oraz do bezpiecznego mocowania towaru. Dopuszczalne jest umowne przypisanie przewoźnikowi obowiązku załadunku oraz rozładunku odbiegające od art. 412 ust. 1 HGB. Należy jednak zauważyć, że zgodnie z art. 425 HGB, przewoźnik ponosi również odpowiedzialność za szkody w towarze lub szkody wynikające z opóźnienia. Aby uniknąć sporów w tym przedmiocie, strony umowy powinny jasno określić, kto jest zobowiązany do załadunku oraz rozładunku oraz kto z tego tytułu będzie odpowiedzialny za szkodzę. Dodatkowo dyspozycja art. 412 HGB nie narusza wytycznych ADSp 2017.

Następnie powstaje pytanie, kto odpowiada za załadowanie towaru w przypadku przeładunku? Jeżeli przewoźnik przewozi ładunek, który będzie następnie przeładowany do innego pojazdu, to za czynności przeładunkowe odpowiada przewoźnik, który będzie ponosił odpowiedzialność za nieodpowiednie zabezpieczenie ładunku i ewentualne błędy załadunkowe wynikające z procesu przeładunku.

Fot. BAR Cargolift