Czym różni się spedytor od przewoźnika i czym jest firma transportowa w świetle niemieckiego prawa?

Działalność i definicja spedytora opiera się na § 453 i § nast. niemieckiego Kodeksu handlowego (HGB), który stanowi, że spedytor jest zobowiązany umową spedycyjną do zorganizowania wysyłki towarów.

Spedytor w Niemczech

Zgodnie z niemieckim Kodeksem handlowym do zadań spedytora należy:

– organizacja transportu,

– określenie środka transportu,

– określenie trasy transportu,

– wybór przewoźnika

– zawarcie umów przewozu, magazynowania i spedycji wymaganych do wysyłki,

– dostarczanie informacji i instrukcji dla firmy wykonującej przewozy.

Zawód spedytora w świetle niemieckich przepisów nie jest prawnie chroniony, a do jego wykonywania nie potrzebujemy żadnych zezwoleń (jak w przypadku przewoźnika). Zakres działalności spedytora regulują najczęściej ogólne niemieckie warunki spedytora (ADSp – ostatnie brzmienie aktu z roku 2017).

Jednakże gdy tylko spedytor użyje własnych pojazdów mechanicznych (tj. pozostawionych do dyspozycji spedytora, czyli również wynajmowanych lub dzierżawionych) o masie całkowitej przekraczającej 3,5 t, będzie wykonywał przewozy drogowe wymagające licencji. Mówi się wtedy o samodzielnym przejściu z roli spedytora do roli przewoźnika, gdy tylko zostanie spełniony jeden warunek – nabycie i użycie ciągnika na jakiejkolwiek podstawie prawnej. A jako przewoźnik podlega się wówczas postanowieniom § 407 i § nast. niemieckiego Kodeksu handlowego dotyczącego umowy frachtowej, prawa przewozów drogowych i związanych z nimi rozporządzeń m.in. warunków dla firm transportu drogowego, spedycji i logistyki (z niemieckiego – VBGL).

Przewoźnik według niemieckich przepisów

Od dawna kontrowersyjne jest także ustalenie różnicy między firmą transportową a przewoźnikiem. Firmą transportową w rozumieniu art. 407 i § nast. niemieckiego Kodeksu handlowego będzie przewoźnik który:

– używa własnego pojazdu do transportu i ma licencję transportową zgodnie z art. 3 rozporządzenia (EWG) 881/92 lub zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego zgodnie z art. 3 ustawy o transporcie drogowym. Dotyczy to również sytuacji, gdy jako osoba fizyczna, kierowca pracuje tylko dla jednej firmy bez dodatkowych pracowników i używa „logo” tej firmy.

– dodatkowym warunkiem jest okoliczność, czy dany przewoźnik ma, nie tylko teoretyczną – możliwość wykonywania transportu dla własnych klientów na własny rachunek. Nie ma znaczenia, czy rzeczywiście korzysta z tej opcji.

– nabycie praw do ciągnika – forma prawna posiadania prawa do ciągnika nie gra tu znaczenia (leasing, najem, kupno). 

Powyższe ma bardzo ważne znaczenie, dla polskich firm transportowych, które zatrudniają pracowników na samozatrudnieniu, czyli w formule B2B. Według niemieckich przepisów pracownik pracujący na zasadzie samozatrudnienia/B2B uważany jest za firmę transportową w Niemczech. Z tego powodu w czasie kontroli Policji lub BAG, funkcjonariusze będą wymagać od niego przedłożenia licencji wspólnotowej na jego jednoosobową działalność gospodarczą. Brak licencji skutkować będzie nałożeniem na kierowcę i firmę mandatu.

Fot. Bartosz Wawryszuk