Dziś Dzień Świadomości zmęczenia kierowców. Data nie jest przypadkowa

Dziś ETF rozpoczyna pierwszy w Europie Dzień Świadomości na temat zmęczenia kierowców. Celem akcji jest zwrócenie uwagi na to, jak krytyczny jest problem zmęczenia kierowców w transporcie drogowym.

21 czerwca to najdłuższy dzień w roku – ale dla zawodowych kierowców najdłuższy dzień to każdy dzień!” – podkreśla organizacja.

Federacja chcąc podnieść świadomość społeczeństwa na ten temat i zaplanowała kilka akcji w całej Europie między 19 a 25 czerwca 2023 r. 

Biorąc pod uwagę ciągły niedobór zawodowych kierowców w Europie, problem zmęczenia kierowców stał się jeszcze bardziej palący. Badanie ETF z 2021 r. wskazuje, że chroniczne zmęczenie jest normą wśród zawodowych kierowców w całej Europie, przy czym 60 proc. kierowców ciężarówek i 66 proc. kierowców autobusów i autokarów, spośród prawie 2900, zgłosiło, że było regularnie zmuszanych do prowadzenia pojazdu w stanie zmęczenia” – alarmuje ETF.

Podczas badania, które ETF przeprowadziła wraz z niemieckim instytutem badawczym wmp consult, skupiono się nie tylko na skutkach przemęczenia kierowców, jak w dotychczasowych analizach tego zagadnienia, lecz również na przyczynach. Są to przede wszystkim: 

• długie godziny pracy, 
• nieregularne i długie harmonogramy, 
• złe warunki odpoczynku,
• niewystarczająca ilość odpoczynku i przerw.

Objawy zmęczenia

ETF wylicza w raporcie objawy zmęczenia – zarówno fizjologiczne, jak i psychologiczne. Mogą one obejmować znaczący spadek pulsu, obniżony poziom saturacji krwi, zmniejszoną siłę mięśni, zmiany w aktywności mózgu, brak ruchów gałki ocznej i przymknięte oczy, jak również częste kiwanie głową i zmniejszone napięcie mięśni szyi.

Skutki tych zaburzeń poznawczych i motorycznych wiążą się z zawężeniem pola percepcji, obniżeniem poziomu uwagi, podwyższonym poziomem stresu i niepokoju, a także sennością i trudnościami w koordynacji różnych części ciała.

 U osoby prowadzącej pojazd skutki te mogą prowadzić do:

• mniejszej kontroli nad prowadzeniem pojazdu, np. zjeżdżanie z pasa ruchu,
• wydłużonego czasu reakcji, np. zbyt późnego hamowania,
• niepamiętania ostatnich przejechanych kilometrów,
• słabej kontroli nad prędkością i nieświadomych zmian prędkości,
• zmniejszonej uwagi, np. niekontrolowanie obrazu w lusterkach.

Zmęczenie kierowców nieodłącznym elementem zawodu

Problem (zmęczenia kierowców – przyp. red.) jest bardzo powszechny, jednak nie zawsze odpowiednio się nań wskazuje… Wielu kierowców ukrywa swoje zmęczenie z obawy przed utratą pracy” – powiedział cytowany w raporcie ETF austriacki kierowca autobusu i autokaru.

„Zawsze czuję się zmęczony” – brzmiała wypowiedź polskiego kierowcy samochodu ciężarowego.

Wielu kierowców postrzega zmęczenie jako cechę charakterystyczną tego zawodu – wynika z analizy ETF. 

Organizacja w raporcie oceniła stopień zmęczenia kierowców w oparciu o szereg pytań dotyczących: 

• odczuwania zmęczenia podczas prowadzenia pojazdu,
  
  

  Źródło grafiki: ETF

• przypadków zaśnięcia za kierownicą (mikrosen),
  
  

  Źródło grafiki: ETF

• nieplanowanego zatrzymywania pojazdu z uwagi na zmęczenie,
  
  

  Źródło grafiki: ETF

• chęci zatrzymania pojazdu z uwagi na zmęczenie i niemożności postąpienia zgodnie z tą potrzebą.
  
  

  Źródło grafiki: ETF

Skutki zmęczenia

Niestety nie można jeszcze precyzyjnie określić, ile wypadków wynika ze zmęczenia. Badania, w których analizuje się zmęczenie jako przyczynę wypadku, opierają się na sprawozdawczości własnej, danych z protokołów policyjnych oraz szczegółowego dochodzenia w razie wypadku.

Poza wpływem na bezpieczeństwo w ruchu drogowym, czyli zwiększonym ryzykiem wypadków spowodowanych przez zmęczenie kierowców, ETF identyfikuje jeszcze inne jego skutki.

Należą do nich przewlekłe schorzenia związane ze zmęczeniem, takie jak:

• problemy układu trawiennego,
• choroby mięśnia sercowego,
• stres,
• szkodliwe nadużywanie narkotyków i alkoholu, 
• choroby psychiczne.

Z ustaleń federacji wynika także, że zmęczenie ma poważny negatywny wpływ na dobre samopoczucie kierowcy i jego życie prywatne. Truckerzy wyjaśniają, że w wyniku zmęczenia czują się zbyt wyczerpani, by brać udział w życiu społecznym, jak również, że zmęczenie powoduje u nich problemy z koncentracją. 

Potrzebna zmiana warunków pracy

ETF podkreśla, że jedynym remedium na zmęczenie kierowców – spowodowane przede wszystkim złymi warunkami pracy – jest zapewnienie, że będą pracowali w dobrych warunkach, za sprawiedliwe wynagrodzenie i na uczciwych zasadach. 

Ponadto poprawa warunków pracy truckerów ma zasadnicze znaczenie dla zatrzymania i przyciągnięcia nowych osób do zawodu, przynosząc bezpośrednie korzyści dla dobrostanu kierowców zawodowych i ogólnego bezpieczeństwa ruchu drogowego” – czytamy w komunikacie federacji.