Przewoźnicy chętnie korzystają z GPS, bo pozwala ona na ustalenie dokładnej lokalizacji pojazdu i pośrednią kontrolę kierowcy. Niektóre firmy przewozowe stosują GPS dobrowolnie, bo widzą korzyści, jakie przynosi telematyka. Inni dlatego, że wymagają tego zleceniodawcy, czy też dlatego, że biorą pod uwagę nadchodzące zmiany przepisów ustawy o systemie monitorowania drogowego pojazdu towarów. W każdym z tych przypadków trzeba wiedzieć, że prawo (niestety trochę niejasno) określa granice wykorzystywania danych zebranych przez GPS. Oto kilka informacji, które każdy przewoźnik musi wiedzieć, by korzystać z telematyki zgodnie z prawem i nie narazić się na wysokie kary.
Na wstępie należy wskazać, że ustawa kodeks pracy nie reguluje tego zagadnienia wprost. Niemniej jednak prawo pracy umożliwia kontrolę pracownika, jeżeli ma ona na celu ustalenie czy pracownik wykonuje swoje obowiązki w ramach zawartej umowy o pracę. Zgodnie z art. 22 kodeksu pracy przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Z tego przepisu wynika, że pracodawca posiada uprawnienia kontrolne i nadzorcze, gdyż pracownik wykonuje pracę pod kierownictwem pracodawcy. Przy czym należy się zastanowić czy montaż urządzenia GPS w pojeździe jest elementem takiej kontroli.
Co kierowca musi wiedzieć?
Zatem zastosowanie urządzenia GPS nie stanowi naruszenia zasady proporcjonalności i nie narusza dóbr osobistych pracownika. Przy czym przed rozpoczęciem pracy należy poinformować pracownika o tym, że w pojeździe jest zamontowany GPS. Taki akt staranności pozwoli nam na uniknięcie spornych sytuacji.
W kontekście przepisów o ochronie danych osobowych należy wskazać, że w celu przetwarzania danych uzyskanych z GPS należy pracownika poinformować o treści art. 25 ustawy o ochronie danych osobowych oraz zadbać o odpowiednie zabezpieczenie danych osobowych. W planowanych zmianach przepisów o ochronie danych osobowych ustawodawca chce nałożyć na pracodawców obowiązek pozyskania przez pracodawcę pisemnej zgody na gromadzenie i przetwarzanie danych osobowych pozyskanych poprzez urządzenia telematyczne, w tym GPS.
UWAGA!
W związku z powyższym najlepiej, w sposób całościowy, uregulować kwestię zastosowania urządzeń telematycznych (np. GPS) w pojeździe zarówno w aspekcie prawa pracy, jak i ochrony danych osobowych. Jak powyżej wskazano, kwestie takie można uregulować między innymi w umowach o pracę, regulaminach pracy lub poprzez przekazanie pism informacyjnych pracownikom.
Na samym końcu należy wspomnieć, że montaż urządzeń GPS może okazać się obowiązkowy po wprowadzeniu zmian do ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów. Z projektu nr UD184 ustawy o zmianie ustawy o systemie monitorowania przewozu towarów wynika, że przewoźnicy wykonujący przewóz towarowy określonych w ustawie (np. paliwo) będą zobowiązani do założenia urządzeń GPS w celu ułatwienia służbom monitoringu oraz kontroli dotyczącej przestrzegania przepisów ww. ustawy.
Jak czytamy w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów: “Projektowana ustawa zmieniająca ustawę o systemie monitorowania przewozu drogowego towarów ma celu zapewnienie skuteczniejszego funkcjonowania i lepszego monitorowania (kontroli) przewozu towarów „wrażliwych”.
Aby ten cel osiągnąć wskazane jest, by przewóz niektórych towarów był nie tylko rejestrowany, ale również nadzorowany elektronicznie za pomocą systemów satelitarnych. Doświadczenia ze stosowania przez służby podległe resortowi finansów elektronicznych systemów nadzoru przemieszczania, np. NCTS, EMCS, wskazują na zasadność przyjęcia rozwiązania w pełni zinformatyzowanego wspartego danymi z urządzeń GPS. W ocenie ustawodawcy dane z rejestru dodatkowo powinny być uzupełniane przez wskazania geolokalizacyjne, tak by kontrola przewozu była efektywna. Dopiero porównanie danych zawartych w rejestrze z danymi uzyskiwanymi z lokalizatora albo zewnętrznego systemu lokalizacji wykorzystywanego przez przedsiębiorców pozwoli na stworzenie niezafałszowanego obrazu przemieszczania towarów. Dane ze zgłoszenia przewozu uzupełnione o dane z geolokalizacyjne umożliwią dokonanie powiązania przez kontrolujących trasy przewozu ze zgłoszeniem (Źródło: Biuletyn Informacji Publicznej na stronie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów).
Dodatkowo należy podkreślić istotne znaczenie danych pochodzących z urządzeń lokalizacyjnych dla tworzenia map przewozu towarów przez podmioty działające nielegalnie w sferze wyłudzania podatku od towarów i usług, wykorzystywania określonych tras, przejść granicznych, czy magazynów podmiotów tzw. „słupów”. Dzięki danym z rejestru i modułu glokalizacji możliwe będzie również dokonywanie stosownych analiz schematów ujawnionych nielegalnych działań podmiotów biorących udział w przewozie towarów. Celem projektowanych przepisów jest zmiana ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów, by przewóz ten był nie tylko zgłoszony do stosownego rejestru, ale także nadzorowany elektronicznie za pomocą systemów satelitarnych. Dlatego też dane z rejestru SENT winny być uzupełniane przez wskazania geolokalizacyjne, tak by kontrola przewozu była skuteczna i efektywna (Źródło: Biuletyn Informacji Publicznej na stronie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów).
Obowiązkiem przewoźnika tam gdzie nie będzie użytkował własnych systemów lokalizacji będzie wyposażenie środka transportu w lokalizator, zaś obowiązkiem kierującego będzie włączenie lokalizatora w momencie rozpoczęcia przewozu i wyłączenie w chwili zakończenia przewozu w ostatnim miejscu rozładunku. W projekcie ustawy przewidziano kary pieniężne za brak wyposażenia środka w lokalizator – 10 000 zł – dla przewoźnika i od 5000 do 7500 zł dla kierującego, który nie wykonał obowiązków nałożonych na niego ustawą (Źródło: Biuletyn Informacji Publicznej na stronie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów).
Autor: Grzegorz Kuchta – radca prawny z Kancelarii Translawyers Widuch i Wspólnicy
Foto: images.volvotrucks.com