Europejski Urząd ds. Pracy już w 2019 roku. „Skutki będą podobne jak w czasach realnego socjalizmu”

Jak podaje Komisja Europejska, od 2007 do 2017 r. liczba obywateli Unii mieszkających lub pracujących w innym państwie członkowskim niż to, z którego pochodzą, wzrosła prawie dwukrotnie. W ubiegłym roku takich osób było w całej Wspólnocie 17 mln. Europejski Urząd ds. Pracy ma być w zamierzeniu unijnych urzędników instytucją, która wspomaga obywateli, przedsiębiorstwa i krajowe organy administracji w jak najpełniejszym wykorzystywaniu możliwości związanych ze swobodą przemieszczania się i w zagwarantowaniu sprawiedliwej mobilności pracowników.

Europejski Urząd ds. Pracy ma trzy zadania

W nowym urzędzie, którego budżet wyniesie 50 mld euro, pracować będzie 140 osób. Nie wiadomo na razie, gdzie będzie miał siedzibę, gdyż o tym zdecydują kraje członkowskie. Bruksela określiła już jednak trzy główne cele, które będzie miała osiagnąć nowa instytucja.

Po pierwsze ma dostarczać obywatelom i firmom informacji o miejscach pracy, możliwościach przygotowania zawodowego, programach mobilności, rekrutacjach i szkoleniach – czytamy w komunikacie Komisji Europejskiej. Ponadto powinien dawać także wskazówki dotyczące praw i obowiązków związanych z zamieszkaniem, pracą lub działalnością gospodarczą w innym państwie członkowskim UE.

Po drugie EUP ma wspierać współpracę między organami krajowymi w sytuacjach transgranicznych. Chodzi o to, by zadbać o łatwe i skuteczne przestrzeganie unijnych przepisów chroniących i regulujących mobilność.

Swobodny przepływ pracowników regulują dziś liczne akty prawne UE. Wiele z nich – np. przepisy dotyczące koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w całej UE lub delegowania pracowników w ramach świadczenia usług – podlega obecnie nowelizacji i modernizacji. Chodzi nie tylko o to, aby przepisy te były sprawiedliwsze i dostosowane do potrzeb, ale aby mogły być właściwie stosowane i egzekwowane w sposób sprawiedliwy, prosty i skuteczny we wszystkich sektorach gospodarki” – czytamy w komunikacie.

Dlatego wśród zadań urzędu będą działania na rzecz sprawniejszej wymiany informacji i budowania potencjału organów krajowych oraz wspieranie prowadzenia skoordynowanych i wspólnych inspekcji. Według decydentów z Brukseli wpłynie to korzystnie na wzajemne zaufanie oraz pozwoli zapobiegać potencjalnym oszustwom i nadużyciom.

Wreszcie trzecim celem EUP będzie mediacja i pomoc w rozstrzyganiu sporów transgranicznych, np. w przypadku restrukturyzacji przedsiębiorstw działających w kilku państwach członkowskich.

Nacisk na prawa socjalne

– W Europie mamy obecnie stabilny wzrost gospodarczy; rośnie również zatrudnienie, ale musimy dbać o to, aby wzrost gospodarczy bardziej sprzyjał włączeniu społecznemu i przynosił korzyści wszystkim obywatelom. Określono szereg kroków zmierzających w tym kierunku: zapewnienie, aby przepisy umożliwiające ludziom życie i pracę w całej Unii Europejskiej były powszechnie znane i egzekwowane; dalszą realizację filaru praw socjalnych; nacisk na większe poparcie dla kwestii praw socjalnych i koncentracja na dostępie do ochrony socjalnej – wyliczał na konferencji prasowej Valdis Dombrovskis, wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej ds. euro i dialogu społecznego.

Z kolei Marianne Thyssen, komisarz ds. zatrudnienia (na zdjęciu), zaznaczyła, że wniosek dotyczący Europejskiego Urzędu ds. Pracy jest zwieńczeniem wysiłków na rzecz sprawiedliwej mobilności pracowników.

– Ma on zasadnicze znaczenie dla dobrego funkcjonowania europejskiego rynku pracy. Urząd pomoże obywatelom i przedsiębiorstwom korzystającym z mobilności w znalezieniu właściwych informacji, a państwom członkowskim pozwoli na ściślejszą współpracę w celu egzekwowania uczciwych i skutecznych zasad. Staramy się zapewnić, aby obywatele mogli uzyskiwać odpowiednie świadczenia niezależnie od rozwoju sytuacji w świecie pracy – mówiła komisarz Thyssen.

„Od tego nic się nie polepszy”

W innym świetle widzą utworzenie nowej instytucji przedstawiciele polskiej branży transportowej. Organizacja pracodawców Transport i Logistyka Polska zauważa, że jednym z głównych celów EUP ma być silne wzmocnienie kontroli delegowania pracowników, poprzez wspieranie prowadzenia skoordynowanych i wspólnych inspekcji pracodawców w Unii.

Pod koniec ubiegłego roku Komisja Europejska prowadziła konsultacje społeczne dotyczące nowego urzędu, w których uczestniczyło TLP. Organizacja wyraziła wtedy obawy, że ogólnikowe brzmienie propozycji Komisji Europejskiej może prowadzić do nadużyć, które doprowadzą do ograniczania dostępu do rynków lokalnych pracodawcom zagranicznym w ramach swobody świadczenia usług.

– Tworzenie Europejskiego Urzędu ds. Pracy budzi nasze liczne wątpliwości. Mówiąc po ludzku od samego mieszania herbaty łyżeczką, nie stanie się ona słodsza. A tak niestety wyglądają pomysły Komisji Europejskiej. Jeśli dobrobyt i lepsze warunki socjalne i warunki pracy mają pojawić się dzięki istnieniu nowego urzędu – to wywołuje to u mnie ironiczny uśmiech – komentuje Maciej Wroński, prezes organizacji Transport i Logistyka Polska.

– Żyłem już w rzeczywistości, w której gdy pojawiał się problem – powoływano urząd, komisję albo wydawano nowe przepisy i nakazy. A gdy ta rzeczywistość nie pasowała do zadeklarowanych celów politycznych, to zaostrzano represje, rozbudowując służby kontrolne oraz nakładając surowe sankcje. Niestety od tego nic, nigdy się nie polepszyło i nie polepszy. Dlatego propozycje Komisji Europejskiej, odbieram jak swoiste deja vu. A skutek dla unijnej gospodarki będzie podobny jak skutki zarządzania w czasach realnego socjalizmu. Już dziś ze względu na wzrost ryzyka związanego z bardzo wysokimi karami przy jednoczesnym i niejasnym stanie prawnym część przewoźników wycofała się z rynku francuskiego – stwierdza Maciej Wroński.

Do sprawiedliwości społecznej przez biurokrację. Nowy pomysł Komisji Europejskiej o powołaniu unijnego urzędu wspierającego kontrolę pracowników delegowanych.https://t.co/Cj5GLS282t pic.twitter.com/fvRVZJTBCn

— Maciej Wroński (@Maciej_Wronski) 13 marca 2018

Według szefa TLP, obecnie wśród unijnych urzędników panuje przekonanie, że tendencje odśrodkowe w Unii Europejskiej można zażegnać stawiając na prawa socjalne. – One mają scalić Wspólnotę, ale ta diagnoza jest błędna – ocenia.

Jedną z kluczowych wątpliwości jest kwestia tego, jaka będzie relacja nowego unijnego urzędu z instytucjami odpowiedzialnymi za sferę rynku i prawa pracy w krajach członkowskich.

– W Polsce mamy Państwową Inspekcję Pracy. Nasuwa się więc pytanie jak praktyka orzecznicza tej nowej europejskiej instytucji będzie się miała do orzecznictwa PIP i polskich sądów pracy? – zastanawia się Wroński i dodaje, że tego rodzaju niewiadomych jest na obecnym etapie całe mnóstwo.

Fot. European Union