Kalibracja tachografu, nazywana także legalizacją, zgodnie z definicją zawartą w rozporządzeniu nr 165/2014, polega na aktualizacji lub potwierdzeniu, a także identyfikacji i charakterystyce parametrów pojazdu, które mają być przechowywane w pamięci danych, z wykorzystaniem karty warsztatowej. Mówiąc w uproszczeniu, kalibracja jest szczegółową procedurą, mającą na celu zagwarantowanie prawidłowości działania urządzenia rejestrującego, z jednoczesnym uwzględnieniem parametrów pojazdu, któremu jest przypisane. Należy do nich m.in. numer VIN i numer rejestracyjny, aktualny czas UTC, stan licznika, rozmiar opon.
Obowiązek dokonywania kalibracji w wyznaczonych przez przepisy terminach powinien być sumiennie przestrzegany przez wszystkich przewoźników, ponieważ nieprawidłowo działający tachograf oznacza nieprawidłowo rejestrowane dane dotyczące czasu pracy i odpoczynku kierowców. A to może prowadzić z kolei do naruszeń obowiązujących norm.
Kalibracja tachografu w certyfikowanym warsztacie
Mimo że o dokonywanie kalibracji w odpowiednich terminach powinien dbać przewoźnik, to nie on zajmuje się czynnościami faktycznymi. Kalibrację powinien przeprowadzać wyłącznie profesjonalny, certyfikowany usługodawca.
Odbycie i ukończenie tej procedury potwierdza wydawana przez warsztat tabliczka instalacyjna, montowana w taki sposób, by była łatwo widoczna i dostępna (najczęściej przy drzwiach kierowcy lub przy tachografie). Na tabliczce umieszcza się dane podmiotu dokonującego kalibracji, datę kalibracji, skalibrowane parametry. Po każdej przeprowadzonej kalibracji starą tabliczkę należy zastąpić nową.
Kalibracja tachografu – częstotliwość
Przepisy rozporządzenia nr 165/2014 wskazują wprost na obowiązek poddawania tachografów regularnym przeglądom. Należy przeprowadzać je przynajmniej raz na dwa lata, co dotyczy również kalibracji. Zakres przeglądów powinien obejmować w szczególności sprawdzenie, czy tachograf jest właściwie zainstalowany, działa prawidłowo, został opatrzony znakiem homologacji typu, nie posiada podłączonych urządzeń manipulacyjnych. Podczas takich przeglądów sprawdza się ponadto rozmiar opon i faktycznego obwodu tocznego, stan plomb oraz, czy zamocowano tabliczkę instalacyjną.
Od powyższej zasady, a więc obowiązku kalibracji przynajmniej raz na dwa lata, istnieją jednak pewne wyjątki. Dotyczą one sytuacji takich jak zerwanie plomb zabezpieczających, uszkodzenie urządzenia rejestrującego, nieprawidłowości w działaniu tachografu, zmiana opon. W takich przypadkach z wykonaniem ponownej kalibracji nie wolno zwlekać, nawet jeśli wcześniejsza nie utraciła jeszcze swojej ważności.
Pierwszą kalibrację tachografu powinno z kolei przeprowadzić się nie później niż w terminie 14 dni od daty zarejestrowania pojazdu ciężarowego.
Kary za brak kalibracji tachografu
Przewoźnik, który nie poddaje urządzeń rejestrujących obowiązkowej kalibracji, powinien liczyć się z możliwością nałożenia na niego kar finansowych. Mandat w wysokości 1000 zł grozi mu za wykonywanie przewozu pojazdem wyposażonym w tachograf, który nie został sprawdzony lub poddany przeglądowi przez warsztat posiadający zezwolenie. Jest to zarazem przykład bardzo poważnego naruszenia. Grzywna w tej samej wysokości może zostać nałożona na niego również, jeśli urządzenie rejestrujące nie działa prawidłowo.
Niewykonanie naprawy tachografu w warsztacie posiadającym zezwolenie zagrożono z kolei sankcją w wysokości 2000 zł, podobnie jak i niewykonanie naprawy tachografu w warsztacie posiadającym zezwolenie po upływie dopuszczalnego okresu prowadzenia pojazdu (załącznik nr 3 Ustawy o transporcie drogowym). Jak wynika bowiem z art. 37 ust. 1 rozporządzenia 165/2014, w razie awarii lub wadliwego działania tachografu firma transportowa jest zobowiązana do jego naprawy przez zatwierdzonego instalatora lub zatwierdzony warsztat, tak szybko jak pozwalają na to okoliczności. Gdyby jednak sprowadzenie pojazdu do bazy przedsiębiorstwa transportowego nie było możliwe w ciągu tygodnia, licząc od dnia uszkodzenia lub wykrycia wadliwego działania, wówczas naprawy należy dokonać w drodze.
Co istotne, w ostatnim przypadku, karę w wysokości 1000 zł za niedziałający lub niewłaściwie działający tachograf przewidziano także dla kierowcy, jeżeli wykonuje on przewozy drogowe z niesprawnym urządzeniem rejestrującym, po upływie dopuszczalnego okresu prowadzenia pojazdu, o którym mowa powyżej.
W pewnych przypadkach przewoźnik będzie mógł jednak uchylić się od kary pieniężnej. Taki wyjątek znalazł się w art. 92c ust. 1 pkt 1 Ustawy o transporcie drogowym. Zgodnie z jego treścią nie wszczyna się postępowania w sprawie nałożenia kary pieniężnej na podmiot wykonujący przewóz drogowy lub inne czynności związane z tym przewozem, a postępowanie wszczęte w tej sprawie umarza się, jeżeli okoliczności sprawy i dowody wskazują, że podmiot wykonujący przewozy lub inne czynności związane z przewozem nie miał wpływu na powstanie naruszenia, a naruszenie nastąpiło wskutek zdarzeń i okoliczności, których podmiot nie mógł przewidzieć.
