Wkrótce wejdą w życie ważne zmiany w Kodeksie pracy – kontrola trzeźwości i praca zdalna

Nowela Kodeksu pracy przewiduje dwie istotne zmiany w przepisach, z których każda w pewien sposób jest istotna dla przedsiębiorców z sektora TSL. Nowe regulacje umożliwiają przeprowadzenie kontroli trzeźwości przez samego pracodawcę, co jest kluczowe chociażby w zakresie badania stanu kierowców wyruszających w trasę. Z kolei przeniesienie do Kodeksu pracy przepisów dotyczących pracy zdalnej wzmocni z pewnością pozycję tej formy świadczenia pracy, w szczególności wśród pracowników biurowych i spedytorów. 

Kontrola trzeźwości

Pracodawca będzie uprawniony do samodzielnego przeprowadzenia kontroli trzeźwości pracowników. Dotychczas do przeprowadzenia tego badania konieczne było wezwanie policji, co praktycznie znacznie utrudniało, a nieraz uniemożliwiało szybką i skuteczną weryfikację stanu pracownika. Co istotne, ustawodawca przewiduje, że kontrola trzeźwości nie może naruszać godności oraz innych dóbr osobistych pracownika.

Zgodnie z ustawą kontrola trzeźwości obejmuje badanie przy użyciu:

metod niewymagających badania laboratoryjnego za pomocą urządzenia posiadającego ważny dokument potwierdzający jego kalibrację lub wzorcowanie”,

czyli np. alkomatu z atestem. Badanie stanu trzeźwości pracownika i badanie na obecność w jego organizmie środków działających podobnie do alkoholu będzie mogła przeprowadzać w dalszym ciągu także policja.

Pracodawca powinien z odpowiednim wyprzedzeniem zadbać o formalności i przygotować w związku z tym stosowne zmiany w wewnątrzzakładowych aktach prawa pracy. Wprowadzenie kontroli trzeźwości ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.

O wprowadzeniu kontroli trzeźwości pracodawca informuje pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy nie później niż 2 tygodnie przed rozpoczęciem jej przeprowadzania. W związku z zatrudnieniem pracownika objętego kontrolą trzeźwości pracodawca przekazuje mu przed dopuszczeniem go do pracy informacje o sposobie przeprowadzania kontroli trzeźwości w postaci papierowej lub elektronicznej.

Praca zdalna

Nowelizacja umożliwia świadczenie zarówno pracy całkowicie zdalnej,  jak i w modelu mieszanym (praca hybrydowa), stosownie do rzeczywistych potrzeb pracownika i pracodawcy. Ustawa powoduje też, że pracodawca będzie mieć możliwość wydania pracownikowi polecenia pracy zdalnej w szczególnych przypadkach takich jak obowiązywanie stanu nadzwyczajnego, stanu epidemii, pożaru lub zalania w zakładzie pracy.

Z przepisów wynika, że praca może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość (np. przez internet). Uzgodnienie dotyczące formy wykonywania pracy powinno nastąpić między stronami przy zawieraniu umowy o pracę albo już w trakcie zatrudnienia. 

Co do zasady pracodawca nie będzie mógł odmówić pracy zdalnej niektórym grupom pracowników, na przykład rodzicom, którzy wychowują dziecko do 4. roku życia, rodzicom i opiekunom, którzy opiekują się osobą z niepełnosprawnością w rodzinie i kobietom w ciąży.

Dość kontrowersyjnym i budzącym obawy pracodawców jest zapis ustawy z którego wynika, że pracodawca zobowiązany jest do zapewnienia pracownikowi poza sprzętem technicznym (np. laptopem, monitorem, myszką, etc.), także zwrot kosztów energii elektrycznej oraz usług telekomunikacyjnych niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej.

Ustawa została podpisana przez prezydenta Andrzeja Dudę 27 stycznia i wejdzie w życie po upływie 14 dni od daty jej ogłoszenia – co nastąpiło 6 lutego. Zatem nowe regulacje zaczną obowiązywać od 21 lutego, za wyjątkiem tych o pracy zdalnej i uchylanych uregulowań dotyczących telepracy, gdyż przepisy te wejdą w życie po upływie dwóch miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy.