Dekret ustawodawczy nr 73 został opublikowany we włoskim Dzienniku Urzędowym 21 maja br. i wszedł w życie dzień później. Tzw. rozporządzenie infrastrukturalne zawiera „pilne środki dotyczące infrastruktury i transportu”.
Jednym z kluczowych elementów dekretu jest wprowadzenie obowiązkowej, automatycznej rekompensaty w wysokości 100 euro za każdą godzinę lub rozpoczętą godzinę oczekiwania powyżej 90 minut podczas załadunku lub rozładunku ciężarówki. Dotychczas obowiązujące przepisy przewidywały jedynie 40 euro odszkodowania za przekroczenie 2 godzin.
Rekompensata przysługuje niezależnie od tego, czy w umowie określono przedział czasowy na operacje załadunkowe lub rozładunkowe – pod warunkiem, że opóźnienie nie wynika z winy przewoźnika. Dodatkowo, odszkodowanie należy się także w przypadku, gdy czas operacji został w umowie określony na krótszy niż 90 minut i został przekroczony – nawet jeśli nie osiągnięto ustawowego progu.
Kwota rekompensaty będzie corocznie rewaloryzowana na podstawie wskaźnika cen konsumpcyjnych ISTAT FOI (dla gospodarstw domowych pracowników fizycznych i umysłowych).
Obecność kierowcy i odpowiedzialność za załadunek
Nowe przepisy wprowadzają również obowiązek zapewnienia kierowcy ciężarówki możliwości nadzorowania przebiegu operacji załadunku. Ma to kluczowe znaczenie nie tylko dla bezpieczeństwa drogowego, ale również dla określenia odpowiedzialności w przypadku niewłaściwego zabezpieczenia ładunku.
Solidarna odpowiedzialność i obowiązki informacyjne
Za zapłatę rekompensaty będą solidarnie odpowiadać nadawca oraz podmiot dokonujący załadunku – z możliwością późniejszego dochodzenia roszczenia od strony faktycznie odpowiedzialnej. Nowe regulacje nakładają także na nadawcę i odbiorcę obowiązek przekazania przewoźnikowi precyzyjnych informacji dotyczących czasu i lokalizacji operacji załadunku oraz rozładunku. W przypadku braku takich danych, przewoźnik będzie mógł posłużyć się geolokalizacją pojazdu lub zapisami z inteligentnego tachografu drugiej generacji jako dowodem potwierdzającym godzinę przybycia.
Sankcje za opóźnienia w płatnościach
Włoski ustawodawca postanowił przeciwdziałać powszechnej w branży praktyce opóźnień w płatnościach, często wzmacnianej przez nierówne relacje kontraktowe między przewoźnikami a zleceniodawcami. Nowelizacja Dekretu nr 112/2008 wprowadza przełomową regulację: uporczywe unikanie płatności może zostać uznane za nadużycie zależności ekonomicznej i skutkować nałożeniem wysokich kar administracyjnych.
Zgodnie z nowymi przepisami, jeśli zleceniodawca nie wypłaca przewoźnikowi należności – zarówno za wykonanie przewozu, jak i za czas oczekiwania – a działania te następują w warunkach ekonomicznej zależności, Urząd ds. Konkurencji i Rynku (AGCM) może wszcząć postępowanie. W przypadku stwierdzenia nadużycia, firma dopuszczająca się takiego działania może zostać ukarana grzywną sięgającą nawet 10 proc. rocznego obrotu.
Po raz pierwszy włoskie prawo łączy opóźnienia w płatnościach w sektorze transportowym z mechanizmem sankcji publicznoprawnych, wykraczając poza dotychczasowe, wyłącznie cywilne ścieżki dochodzenia roszczeń. Dla przewoźników oznacza to istotne wzmocnienie pozycji w relacjach z dużymi zleceniodawcami.
Procedura nie jest automatyczna
Warto jednak pamiętać, że procedura AGCM nie uruchamia się z urzędu. Wymaga złożenia odpowiednio uzasadnionego zawiadomienia, popartego dokumentacją potwierdzającą zarówno istnienie ekonomicznej zależności, jak i powtarzalność nieprawidłowych działań. W praktyce oznacza to konieczność wyposażenia firm transportowych w narzędzia do monitorowania relacji z kontrahentami – zarówno operacyjnie, jak i na poziomie formalno-prawnym.
Terminy płatności bez zmian
Nowelizacja nie zmienia obowiązujących terminów płatności. Nadal obowiązuje 30-dniowy ustawowy termin zapłaty za usługi transportowe, z możliwością jego wydłużenia do 60 dni jedynie w uzasadnionych przypadkach i przy zachowaniu formy pisemnej. Wprowadzenie sankcji o wysokiej skuteczności odstraszającej może jednak realnie ograniczyć skalę opóźnień, zwłaszcza w przypadku dużych zleceniodawców.
