Umowa składu, czyli za co odpowiada operator logistyczny

Definicja zawodu operatora logistycznego znalazła się w ustawie o podatku akcyzowym z 6 grudnia 2008 r., w art. 48 ust. 4b. Zgodnie z jego treścią za operatora logistycznego uznaje się „podmiot prowadzący działalność polegającą na kompleksowej obsłudze innych podmiotów w zakresie magazynowania, przeładowywania, przewozu i konfekcjonowania towarów należących do obsługiwanych podmiotów”.

Mówiąc o operatorze logistycznym, najczęściej mamy na myśli nie jedną, konkretną osobę, lecz całe przedsiębiorstwo (ang. Logistics Service Provider), świadczące szereg różnego rodzaju usług logistycznych w transporcie. Czynności, jakie oferuje taka firma, dotyczą przeważnie m.in.:

• dystrybucji,
• magazynowania,
• przewozu,
• obsługi terminalowej,
• pakowania,
• obsługi zwrotów,
• doradztwa logistycznego,
• zaopatrywania w części,
• kontroli poziomu zaopatrzenia,
• prowadzenia dokumentacji.

Jest to zatem szeroki zakres usług logistycznych, obejmujących różnorodne zadania w obrębie transportu. Nie jest ponadto rzadkością, że operatorzy logistyczni, poza organizacją i przygotowaniem towaru do transportu, sami podejmują się jego przewozu w określone miejsce.

Podstawą świadczenia usług przez operatorów logistycznych powinna być umowa o świadczenie usług logistycznych.

Operator logistyczny a umowa składu – zakres odpowiedzialności

Jednym z podstawowych rodzajów usług świadczonych przez operatorów logistycznych jest magazynowanie towarów. W odniesieniu do tego zakresu czynności określonych w umowie, przy ustalaniu odpowiedzialności zastosowanie znajdą przepisy Kodeksu cywilnego, które dotyczą umowy składu.

Zgodnie z art. 853. §1. K.c. przez umowę składu „przedsiębiorca składowy zobowiązuje się do przechowania za wynagrodzeniem oznaczonych w umowie rzeczy ruchomych”. Aby móc uznać danego przedsiębiorcę za przedsiębiorcę składowego, konieczne jest ustalenie sposobu świadczenia przez niego tego typu usług. Czy jest to jego główna działalność, czy dysponuje on odpowiednią przestrzenią składową, czy działa w sposób zorganizowany i ciągły.

Kluczowe z punktu odpowiedzialności operatora logistycznego pozostaje spełnienie przez niego wymogu „należytej staranności”. Przez należytą staranność powinniśmy rozumieć staranność ogólnie wymaganą w stosunkach danego rodzaju (art. 355 K.c). A zatem konieczne staje się w tym miejscu odwołanie nie tylko do norm prawnych, ale także ogólnych praktyk stosowanych w danej branży oraz obowiązujących w niej standardów. Należy przy tym pamiętać, że operator logistyczny jest traktowany jak profesjonalista.

W określeniu tego, czy operator logistyczny wywiązał się z obowiązku dołożenia należytej staranności, bardzo pomocne mogą okazać się postanowienia umowne. Oczywiście nie jest regułą, że wywiązanie się ze wszystkich postanowień umownych staje się równoznaczne ze spełnieniem wymogu dochowania należytej staranności. Odegrają one jednak ogromną rolę przy ustalaniu zakresu odpowiedzialności oraz wzorca należytej staranności. Przykładowo, będą to postanowienia dotyczące obowiązków operatora logistycznego. Tego, w jakich warunkach jest on zobowiązany do przechowywania towaru, jakich zabezpieczeń wymaga ładunek, przez jakich pracowników powinien być nadzorowany.

Odpowiedzialność operatora logistycznego w praktyce

Ze względu na szeroki i zróżnicowany zakres działalności operatora logistycznego, różnie będzie kształtował się także zakres jego odpowiedzialności cywilnej. Największe znaczenie przypiszemy w takiej sytuacji postanowieniom umownym. Temu, do czego faktycznie się on zobowiązał. Należy pamiętać, że to właśnie umowa, a także rodzaj posiadanego ubezpieczenia w decydującym stopniu zabezpieczają interesy prawne każdego operatora logistycznego. Bardzo ważne jest przy tym, aby umowa ubezpieczenia została zindywidualizowana pod kątem specyfiki i charakteru świadczonych przez niego usług.