Dziś ETF rozpoczyna pierwszy w Europie Dzień Świadomości na temat zmęczenia kierowców. Celem akcji jest zwrócenie uwagi na to, jak krytyczny jest problem zmęczenia kierowców w transporcie drogowym.
21 czerwca to najdłuższy dzień w roku – ale dla zawodowych kierowców najdłuższy dzień to każdy dzień!” – podkreśla organizacja.
Federacja chcąc podnieść świadomość społeczeństwa na ten temat i zaplanowała kilka akcji w całej Europie między 19 a 25 czerwca 2023 r.
Biorąc pod uwagę ciągły niedobór zawodowych kierowców w Europie, problem zmęczenia kierowców stał się jeszcze bardziej palący. Badanie ETF z 2021 r. wskazuje, że chroniczne zmęczenie jest normą wśród zawodowych kierowców w całej Europie, przy czym 60 proc. kierowców ciężarówek i 66 proc. kierowców autobusów i autokarów, spośród prawie 2900, zgłosiło, że było regularnie zmuszanych do prowadzenia pojazdu w stanie zmęczenia” – alarmuje ETF.
Podczas badania, które ETF przeprowadziła wraz z niemieckim instytutem badawczym wmp consult, skupiono się nie tylko na skutkach przemęczenia kierowców, jak w dotychczasowych analizach tego zagadnienia, lecz również na przyczynach. Są to przede wszystkim:
- długie godziny pracy,
- nieregularne i długie harmonogramy,
- złe warunki odpoczynku,
- niewystarczająca ilość odpoczynku i przerw.
Objawy zmęczenia
ETF wylicza w raporcie objawy zmęczenia – zarówno fizjologiczne, jak i psychologiczne. Mogą one obejmować znaczący spadek pulsu, obniżony poziom saturacji krwi, zmniejszoną siłę mięśni, zmiany w aktywności mózgu, brak ruchów gałki ocznej i przymknięte oczy, jak również częste kiwanie głową i zmniejszone napięcie mięśni szyi.
Skutki tych zaburzeń poznawczych i motorycznych wiążą się z zawężeniem pola percepcji, obniżeniem poziomu uwagi, podwyższonym poziomem stresu i niepokoju, a także sennością i trudnościami w koordynacji różnych części ciała.
U osoby prowadzącej pojazd skutki te mogą prowadzić do:
- mniejszej kontroli nad prowadzeniem pojazdu, np. zjeżdżanie z pasa ruchu,
- wydłużonego czasu reakcji, np. zbyt późnego hamowania,
- niepamiętania ostatnich przejechanych kilometrów,
- słabej kontroli nad prędkością i nieświadomych zmian prędkości,
- zmniejszonej uwagi, np. niekontrolowanie obrazu w lusterkach.
Zmęczenie kierowców nieodłącznym elementem zawodu
Problem (zmęczenia kierowców – przyp. red.) jest bardzo powszechny, jednak nie zawsze odpowiednio się nań wskazuje… Wielu kierowców ukrywa swoje zmęczenie z obawy przed utratą pracy” – powiedział cytowany w raporcie ETF austriacki kierowca autobusu i autokaru.
„Zawsze czuję się zmęczony” – brzmiała wypowiedź polskiego kierowcy samochodu ciężarowego.
Wielu kierowców postrzega zmęczenie jako cechę charakterystyczną tego zawodu – wynika z analizy ETF.
Organizacja w raporcie oceniła stopień zmęczenia kierowców w oparciu o szereg pytań dotyczących:
- odczuwania zmęczenia podczas prowadzenia pojazdu,
Źródło grafiki: ETF
- przypadków zaśnięcia za kierownicą (mikrosen),
Źródło grafiki: ETF
- nieplanowanego zatrzymywania pojazdu z uwagi na zmęczenie,
Źródło grafiki: ETF
- chęci zatrzymania pojazdu z uwagi na zmęczenie i niemożności postąpienia zgodnie z tą potrzebą.
Źródło grafiki: ETF
Skutki zmęczenia
Niestety nie można jeszcze precyzyjnie określić, ile wypadków wynika ze zmęczenia. Badania, w których analizuje się zmęczenie jako przyczynę wypadku, opierają się na sprawozdawczości własnej, danych z protokołów policyjnych oraz szczegółowego dochodzenia w razie wypadku.
Poza wpływem na bezpieczeństwo w ruchu drogowym, czyli zwiększonym ryzykiem wypadków spowodowanych przez zmęczenie kierowców, ETF identyfikuje jeszcze inne jego skutki.
Należą do nich przewlekłe schorzenia związane ze zmęczeniem, takie jak:
- problemy układu trawiennego,
- choroby mięśnia sercowego,
- stres,
- szkodliwe nadużywanie narkotyków i alkoholu,
- choroby psychiczne.
Z ustaleń federacji wynika także, że zmęczenie ma poważny negatywny wpływ na dobre samopoczucie kierowcy i jego życie prywatne. Truckerzy wyjaśniają, że w wyniku zmęczenia czują się zbyt wyczerpani, by brać udział w życiu społecznym, jak również, że zmęczenie powoduje u nich problemy z koncentracją.
Potrzebna zmiana warunków pracy
ETF podkreśla, że jedynym remedium na zmęczenie kierowców – spowodowane przede wszystkim złymi warunkami pracy – jest zapewnienie, że będą pracowali w dobrych warunkach, za sprawiedliwe wynagrodzenie i na uczciwych zasadach.
Ponadto poprawa warunków pracy truckerów ma zasadnicze znaczenie dla zatrzymania i przyciągnięcia nowych osób do zawodu, przynosząc bezpośrednie korzyści dla dobrostanu kierowców zawodowych i ogólnego bezpieczeństwa ruchu drogowego” – czytamy w komunikacie federacji.