Bruksela znów sypnie groszem na bezpieczne parkingi. Ile takich miejsc już powstało za pieniądze z UE?

W ramach instrumentu „Łącząc Europę” (CEF) Komisja Europejska zapewnia finansowanie w wysokości ponad 7 mld euro na nowoczesną infrastrukturę transportową dla transportu drogowego, kolejowego i żeglugowego. Część z tych środków, a konkretnie 250 mln euro ma wspomóc budowę bezpiecznych miejsc parkingowych dla ciężarówek. 

Niniejsze zaproszenie do składania wniosków jest największym zaproszeniem dostępnym w ramach instrumentu „Łącząc Europę” na lata 2021–2027” –  skomentowała unijna komisarz ds. transportu Adina Vălean.
Nacisk zostanie położony na projekty transgraniczne pomiędzy państwami członkowskimi.

Te trudne czasy pokazały także, jak ważna jest silna sieć transportowa składająca się z kolei, śródlądowych dróg wodnych i szlaków morskich” – dodała unijna komisarz.

Wciąż brak bezpiecznych parkingów

Dofinansowanie otrzymają zatem projekty, których celem jest utworzenie nowych, bezpiecznych miejsc parkingowych, ulepszenie istniejących miejsc oraz projekty zapewniające lepszą niż dotychczas informację o miejscach parkingowych (o ich dostępności, lokalizacji i opłatach).

Miejsca parkingowe muszą spełniać standardy UE przyjęte w kwietniu 2022 roku. Oznacza to, że mają być dostępne urządzenia sanitarne dostosowane do płci, a także żywność i napoje, dostęp do internetu, dostawy energii elektrycznej oraz punkty i procedury kontaktowe w sytuacjach awaryjnych.

Pierwszy nabór wniosków pokazał, że KE narzuciła zbyt rygorystyczne warunki, a złożone wnioski o dofinansowanie inwestycji w parkingi pełne były niedociągnięć i braków. W przypadku najnowszego, trzeciego naboru wniosków, Międzynarodowa Unia Transportu Drogowego (IRU), zwraca uwagę na bardziej elastyczne możliwości finansowania  i zwiększenie obszaru geograficznego.

W latach 2021 i 2022 kilka projektów skorzystało ze środków UE. O ile jednak projekty związane z bezpiecznym parkowaniem w 2021 r. otrzymały dwucyfrowe dofinansowanie, o tyle absorpcja środków w 2022 r. nie była zadowalająca. Sytuacja pozostaje bez zmian, krytyczna i w całej Europie utrzymuje się znaczny deficyt miejsc parkingowych” – skomentowała Raluca Marian, dyrektor ds. doradztwa UE w IRU.

Z badania z 2019 r., w które zaangażowało się m.in.  IRU, wynika, że w całej UE tylko 3 proc. parkingów można uznać za bezpieczne. Spośród 300 tys. miejsc parkingowych dla ciężarówek, tylko 7 tys. spełniało podstawowe wymogi bezpieczeństwa. Według stowarzyszenia w UE brakuje ok. 100 tys. takich miejsc. 

Powstało raptem 20 parkingów

Mimo iż dwie rundy finansowania już za nami, do tej pory z unijnych środków powstało 21 parkingów zgodnych ze standardami (Safe and Secure Truck Park Areas, w skrócie SSTPA). Najnowszy uruchomiono w ostatnich dniach w Rumunii (nie został jeszcze uwzględniony w unijnym wykazie).

Blisko połowa obiektów to parkingi w Hiszpanii. Drugim krajem pod względem liczby bezpiecznych unijnych parkingów jest Francja, gdzie zgodnie ze standardami bezpieczeństwa stworzono 4 obiekty. Trzy bezpieczne parkingi są dostępne na Węgrzech, dwa parkingi powstały w Belgii, a pojedyncze obiekty stworzono w Niemczech, Chorwacji, we Włoszech i na Litwie.

 Lista parkingów SSTPA udostępniona przez Komisję Europejską:

W ostatnich tygodniach zostały otwarte dwa kolejne parkingi w UE spełniające unijne standardy bezpieczeństwa. W rumuńskim miasteczku Prahova, przy obwodnicy Ploeszti – DN1 w gminie Strejnicu operator Caspy Europarking oddał do użytku parking dla ciężarówek z zabezpieczeniami na poziomie złotym, który dysponuje miejscami dla 70 pojazdów. Dwa tygodnie temu otwarty został również parking o standardzie złotym na Węgrzech w Kiskunfélegyháza, gdzie truckerzy mogą liczyć na 170 miejsc parkingowych. 

Apel branżowy o wsparcie dla SSTPA

W połowie lipca br., po ogłoszeniu przez Komisję wyników drugiego zaproszenia do finansowania w ramach instrumentu „Łącząc Europę” kilka stowarzyszeń, w tym CLECAT (Europejskie Stowarzyszenie Spedycji, Transportu, Logistyki i Usług Celnych) wystosowało do komisarz Vălean i członków komisji TRAN Parlamentu Europejskiego pismo, w którym branża wyraża zaniepokojenie rekordowo niskim poziomem liczby projektów dotyczących parkingów dla ciężarówek wybranych do dofinansowania.

Sygnatariusze wezwali Komisję Europejską, członków Parlamentu Europejskiego i państwa członkowskie Unii do spełnienia wszystkich warunków umożliwiających osiągnięcie kluczowego celu. A jest nim – przypomnijmy – utworzenie 100 tys. bezpiecznych miejsc parkingowych dla ciężarówek do 2030 r. 

Z niecierpliwością czekamy na wyniki nadchodzącego badania dotyczącego SSTPA, które ma zostać rozpoczęte przez Komisję Europejską. Ma ono zapewnić wszystkim zainteresowanym stronom z sektora publicznego i prywatnego bardzo potrzebne informacje na temat obszarów, w których SSTPA są najbardziej potrzebne, biorąc pod uwagę przepływów ładunków, co będzie miało kluczowe znaczenie dla poprawy bezpieczeństwa kierowców i warunków pracy. Utworzenie przyzwoitej sieci SSTPA w całej UE będzie również zależeć od celów określonych w rozporządzeniu TEN-T, będącym obecnie przedmiotem negocjacji między Parlamentem a Radą. Dlatego niezwykle istotne jest, aby współprawodawcy zgodzili się na ambitny tekst dostosowujący wymogi SSTPA co najmniej do wniosku Komisji w sprawie budowy SSTPA co 100 km wzdłuż sieci bazowej TEN-T” – oświadczyła Nicolette van der Jagt , dyrektor generalna CLECAT.

Unijne standardy bezpieczeństwa

Normy, jakie przyjęła UE, kategoryzują parkingi według czterech poziomów bezpieczeństwa: brązowego, srebrnego, złotego i platynowego. Ma to pozwolić operatorom wybrać odpowiedni poziom bezpieczeństwa w zależności od wartości przewożonych towarów. 

Standard określa bezpieczeństwo:

1) obrzeży (ogrodzenia),

2) parkingu,

3) punktów wjazdu/wyjazdu,

4) procedur pracowniczych. 

Przykładowo parking z certyfikatem brązowym może być zabezpieczony za pomocą monitoringu wideo niektórych obszarów, z kolei parking platynowy jest przez cały czas monitorowany przez personel na miejscu, przy użyciu dodatkowych środków bezpieczeństwa, takich jak technologia rozpoznawania tablic rejestracyjnych w punktach wjazdu i wyjazdu.

Niezależnie od poziomu bezpieczeństwa, parking musi również zapewniać kierowcom dostęp do wszystkich niezbędnych udogodnień, takich jak prysznice, toalety, możliwość zakupu żywności i napojów oraz dostęp do internetu.