Dyrektywa dotycząca mas i wymiarów pojazdów, będąca jednym z kluczowych narzędzi wspierających dekarbonizację transportu, właśnie zrobiła znaczący krok naprzód. Jednak przed operatorami i decydentami wciąż stoi kilka kluczowych etapów procesu legislacyjnego.
Wstęp: porozumienie polityczne, na które sektor czekał latami
Międzynarodowa Unia Transportu Drogowego poinformowała, że na poziomie ambasadorów UE osiągnięto porozumienie polityczne w sprawie rewizji dyrektywy o masach i wymiarach pojazdów. Zatwierdzono tekst kompromisowy przygotowany przez prezydencję duńską, co wielu obserwatorów uznaje za pierwszy realny ruch w stronę modernizacji przepisów od wielu lat.
Rada nie opublikowała jeszcze dokumentów towarzyszących, a formalne podejście ogólne musi zostać przyjęte przez ministrów transportu. Dopiero wtedy ruszą negocjacje trójstronne z Parlamentem Europejskim.
Co znalazło się w projekcie porozumienia?
IRU wskazuje, że kompromis obejmuje zestaw rozwiązań, które mają zwiększyć efektywność, przyspieszyć wdrażanie technologii bezemisyjnych oraz wesprzeć logistykę intermodalną. Wśród nich znalazły się:
- transgraniczne operacje o masie 44 ton dla pojazdów bezemisyjnych, co ma zrekompensować operatorom utratę ładowności wynikającą z cięższych baterii i systemów wodorowych,
- ulepszone zasady dla operacji intermodalnych i transgranicznych, pozwalające na wyższe masy w ramach złożonych łańcuchów logistycznych,
- jaśniejsze ramy dla Europejskiego Systemu Modularnego (EMS), które mają zwiększyć spójność regulacyjną i umożliwić wdrażanie bardziej energooszczędnych konfiguracji zestawów,
- klauzula kryzysowa, dająca państwom członkowskim możliwość czasowego luzowania przepisów w sytuacjach nadzwyczajnych, by utrzymać ciągłość dostaw.
Jak podkreśliła Raluca Marian, dyrektor IRU UE, na ten przełom pracowano latami.
Prezydencja duńska wykazała się wyjątkowym przywództwem w osiągnięciu tego przełomu. Proponowane 44 tony dla pojazdów bezemisyjnych dają operatorom w wielu krajach pewność, że będą mogli wdrażać je na większą skalę bez utraty ładowności i konkurencyjności” – stwierdziła.
Co dalej? Kluczowa rola ministrów transportu
Teraz ustalenia COREPER trafiają do ministrów transportu UE, którzy muszą formalnie przyjąć ogólne podejście Rady. Dopiero po tym kroku rozpoczną się negocjacje z Parlamentem Europejskim, mimo że ten już w marcu 2024 roku zakończył prace nad własnym stanowiskiem.
IRU apeluje o szybkie działanie, przypominając, że sektor transportu drogowego pilnie potrzebuje jasnych ram prawnych, aby móc planować inwestycje w floty bezemisyjne.
Cele i założenia dekarbonizacji są obecne teraz. Jest to pilne dla naszego sektora” – podkreśliła Marian.
Dlaczego zmiany są tak ważne dla przewoźników?
Rewizja dyrektywy 96/53/EC, omawiana od 2023 roku, jest uważana za jeden z najważniejszych elementów umożliwiających transformację europejskiego transportu drogowego. Cięższe pojazdy bezemisyjne bez utraty ładowności to warunek, który operatorzy wskazują jako kluczowy dla opłacalnego przejścia na nowe technologie.
Jaśniejsze reguły dotyczące EMS mogą z kolei zwiększyć elastyczność w krajach dopuszczających dłuższe i cięższe zestawy. Jednocześnie część państw członkowskich nadal zgłaszała obawy dotyczące infrastruktury, obciążenia osi czy relacji między transportem drogowym a kolejowym.
Treść kompromisowego tekstu prezydencji duńskiej wciąż nie została upubliczniona, dlatego sektor z uwagą śledzi każdy kolejny krok w procesie legislacyjnym.
