W 2019 r. koszty pracy przewoźników z Zachodu były wyraźnie wyższe od tych, jakie ponosili przewoźnicy ze Wschodu – wynika z raportu opracowanego przez Komisję Europejską, dotyczącego transportu krajowego we Wspólnocie. Sytuacja nie zmieni się wyraźnie w najbliższym czasie. Jak wynika z szacunków UE, do 2023 r. koszty pracy na Zachodzie będą nadal o 171 proc. wyższe niż na Wschodzie.
Choć na koszty operacyjne w firmach transportowych składa się wiele różnych wydatków (tj. paliwo, naprawy, utrzymanie floty, podatki, ubezpieczenia, itd.), to jednak kluczowym składnikiem są koszty pracy. Jak przekonuje Komisja Europejska, różnice w tych ostatnich “są istotną siłą napędową dynamiki rynku przewozów drogowych w Unii”.
Różnice te w 2019 r. były wyraźne, z szacunków bowiem wynika, że zachodni przewoźnicy ponosili średnio o 179 proc. wyższe koszty pracy, niż konkurenci ze Wschodu.
Koszty w górę, ale układ pozostanie ten sam
Koszty pracy stanowią na Zachodzie również większy udział w kosztach operacyjnych – 38 proc. wobec 22 proc. na Wschodzie i 31 proc. na Południu. Z raportu wynika, że roczny koszt pracy na jedną ciężarówkę wynosił na Zachodzie 58,8 tys. euro, podczas gdy na Wschodzie niecałe 21,1 tys. euro. Na Południu było to 41,7 tys. euro.
W najbliższych latach koszty pracy mają pójść w górę, znów – nierównomiernie. Komisja Europejska szacuje, że w latach 2019 – 2023 wspomniany koszt pracy u przewoźników na zachód od Odry ma wzrosnąć o 5,5 proc. Na Wschodzie wyraźnie więcej, bo 8,6 proc. Na Południu – aż o 10,5 proc.
Mimo to KE przekonuje, że nie doprowadzi to do wyraźniejszych zmian w Europie. “Oczekuje się, że koszty pracy na Zachodzie będą nadal o 171 proc. wyższe niż na Wschodzie” – wskazują autorzy raportu. Z kolei koszty pracy na Południu plasować się będą w okolicach połowy między powyższymi.
| Region Europy | Udział kosztów pracy w kosztach operacyjnych | Koszty pracy w 2019 r. | Szacowane koszty pracy w 2023 r. | Zmiana kosztów pracy w okresie 2019 – 2023 r. |
| Zachód | 38% | 58 807 | 62 044 | 5,5% |
| Południe | 31% | 41 728 | 46 114 | 10,5% |
| Wschód | 22% | 21 068 | 22 889 | 8,6% |
Źródło: „Assessment of the impact of a provision in the context of the revision of Regulation (EC) No 1071/2009 and Regulation (EC) No 1072/2009” – raport Komisji Europejskiej
Koszty paliwa mniej zróżnicowane
Koszty pracy to jednak, oczywiście, nie wszystko. Koszty paliwa stanowią bowiem od 27 proc. (na Zachodzie) do 37 proc. (na Wschodzie) kosztów operacyjnych. Roczny koszt paliwa per ciężarówka w 2019 r. wyniósł za Odrą 41,1 tys. euro. Na Wschodzie – prawie 35,9 tys. euro. Różnica, choć znów zauważalna, jest mniej wyraźna od tej związanej z kosztami pracy.
W ostatnim czasie ceny paliw spadały, w dużej mierze z uwagi na spadek popytu, spowodowany zastojem gospodarki w czasie tzw. lockdownu i późniejszych ograniczeń działalności gospodarczej. Komisja Europejska szacuje, że ponoszone przez przewoźników koszty związane z paliwem w 2023 r. mają być nawet niższe, niż w 2019 r. Na Zachodzie spadek ma sięgnąć 5,4 proc. Na Wschodzie – niemal 12 proc.
| Region Europy | Udział kosztów paliwa w kosztach operacyjnych | Koszty paliwa w 2019 r. | Szacowane koszty paliwa w 2023 r. | Zmiana kosztów paliwa w okresie 2019 – 2023 r. |
| Zachód | 27% | 41 121 | 38 897 | -5,4% |
| Południe | 33% | 43 646 | 39 571 | -9,3% |
| Wschód | 37% | 35 853 | 31 585 | -11,9% |
Źródło: „Assessment of the impact of a provision in the context of the revision of Regulation (EC) No 1071/2009 and Regulation (EC) No 1072/2009” – raport Komisji Europejskiej
Jednym w górę, drugim w dół
W skład kosztów operacyjnych, jak to już było podkreślane, wchodzą również inne koszty, te jednak, zdaniem KE, pozostaną stałe w ciągu najbliższych trzech lat. Wzrost kosztów pracy wyraźniejszy u przewoźników ze Wschodu, a kosztów związanych z paliwem – u zachodnich, ma sprawić, że “ogólne różnice w całkowitych kosztach operacyjnych transportu krajowego w państwach członkowskich UE utrzymają się na dość stałym poziomie w latach 2019-2023”.
Na Zachodzie wzrosną o nieco ponad 1 proc. Na Wschodzie zaś – spadną o niecałe 2 proc.
| Region Europy | Roczne koszty operacyjne w 2019 r. | Roczne koszty operacyjne w 2023 r. | Zmiana kosztów operacyjnych w okresie 2019 – 2023 r. |
| Zachód | 154 796 | 156 672 | 1,2% |
| Południe | 133 210 | 134 982 | 1,3% |
| Wschód | 96 796 | 95 151 | -1,7% |
Komentarz redakcji
Jak przyznaje w raporcie Komisja Europejska, różne kraje czerpią różne korzyści z uwagi na swoje położenie. “Kraje Europy Środkowej zyskują na krótszych odległościach, ze względu na większą dostępność do sieci transportowej i gęściej rozłożoną działalność handlową” – czytamy w raporcie. A to oznacza, że przewoźnicy z tych państw wykonują krótsze przewozy, a co za tym idzie, mają mniejsze zużycie paliwa. Regiony peryferyjne z kolei czerpią z niższych wynagrodzeń w sektorze transportu.
Tak było w 2019 r., bo tego dotyczy omawiana część raportu. Opisuje ona ponadto operacje krajowe, a przypomnijmy, że polscy przewoźnicy są liderem operacji międzynarodowych w UE. Co więcej, w ubiegłym roku wszedł w życie Pakiet Mobilności, który wymagać będzie od nich ponoszenia wyższych kosztów przy trasach międzynarodowych.
Wyższy koszt pracy przewoźników zachodnich, wynikający z raportu zainteresował tamtejsze media. 179 proc. przemawia bowiem do wyobraźni. Pamiętajmy jednak, że z niskich kosztów pracy na Wschodzie korzystają nie tylko wschodni przedsiębiorcy, ale również, a może przede wszystkim, zachodni. Robią to często na granicy dobrego smaku, a bywa, że i prawa.
Niejednokrotnie w Trans.INFO przytaczaliśmy przykłady zachodnich firm, zatrudniających kierowców ze Wschodu, jednak płacących nieporównywalnie niższe stawki, niż kierowcom np. w Danii lub Belgii. Okazuje się bowiem, że dumping socjalny, czyli pojęcie tak chętnie używane przez zachodnich polityków w dyskusjach dotyczących transportu w Europie, nierzadko jest w praktyce stosowany właśnie przez… zachodnich przewoźników, którzy korzystają na zatrudnianiu pracowników ze Wschodu po niższych kosztach.
Fot. Trans.info