Transport odpadów – sprawdź , jakie wymogi musi spełnić przewoźnik, a jakie załadowca

Transgraniczne przemieszczanie odpadów staje się w Europie zjawiskiem dość powszechnym. Według oficjalnych statystyk, liderem w dziedzinie przyjmowania odpadów z zagranicy są Niemcy. Dane GIOŚ (Główny Inspektorat Ochrony Środowiska) wskazują, że do tego kraju  trafia z zagranicy ok. 6,5 mln t odpadów. Nieco mniejszy import notuje Holandia (5,6 mln t), sporo mniejszy Francja (ponad 3,7 mln t). Dla porównania, oficjalnie do Polski trafia niecałe ćwierć miliona ton odpadów z zagranicy. 

Do niedawna transport odpadów prowadzony był na zasadach określonych w zezwoleniach. Zachowywały one ważność na czas, na jaki zostały wydane, nie dłużej jednak niż do momentu upływu terminu na złożenie wniosku o wpis do rejestru podmiotów wprowadzających  produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami lub z dniem uzyskania wpisu do tego rejestru, w przypadku gdy nastąpił on wcześniej. Teraz przepisy mają bardziej rygorystycznie chronić środowisko, a zezwolenia na transporty mają być skuteczną formą ewidencjonowania wszystkich zainteresowanych tą formą biznesu.

Odpady przestają być anonimowe

Ustawa określa jasno, że to zlecający usługę transportu odpadów jest obowiązany wskazać transportującemu odpady miejsce ich przeznaczenia oraz posiadacza odpadów, do którego należy je dostarczyć. 

Wykonujący usługę transportu odpadów jest z kolei obowiązany dostarczyć odpady do miejsca przeznaczenia i przekazać je posiadaczowi.

To tylko jedna ze zmian wynikających z nowego prawodawstwa. Inną jest np. to, że konieczne stało się specjalne oznakowanie pojazdów transportujących odpady (dotychczas, w żadnym kraju Unii Europejskiej poza Niemcami nie było nakazu oznakowania pojazdów zawierających inne odpady niż te o charakterze niebezpiecznym).  

Od stycznia 2018 r. odpady muszą być przewożone wraz z dokumentami potwierdzającymi zarówno rodzaj transportowanych odpadów, jak i dane zlecającego transport. 

Lista dokumentów uprawniających do przewozu odpadów jest długa, obejmuje m.in:

– kartę przekazania odpadów,

– fakturę sprzedaży,

– dokument dotyczący transgranicznego przemieszczania odpadów itp. 

W przypadku, gdy transportujący odpady nie będzie miał karty przekazania odpadów, faktury sprzedaży ani podstawowej charakterystyki odpadów, wystarczający może okazać się również list przewozowy oraz zlecenie transportu – o ile dokumenty te będą potwierdzały rodzaj transportowanych odpadów oraz dane zlecającego transport.

Kary za transport odpadów bez stosownych dokumentów i zezwoleń

Transport odpadów bez wymaganego wpisu do rejestru BDO (Baza danych odpadowych, z elektronicznym rejestrem podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach oraz podmiotów, które gospodarują odpadami) podlega administracyjnej karze pieniężnej w wysokości od 2 tys. zł do 10 tys. zł. Jeszcze wyższe sankcje grożą tym, którzy wbrew przepisom przywożą lub wywożą odpady z zagranicy bez wymaganego zgłoszenia lub zezwolenia albo działają wbrew ich warunkom. Sprawca takiego naruszenia podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. 

Aktualnie możliwy jest wyłącznie przywóz do Polski odpadów przeznaczonych do odzysku. Te odpady, które przywożone są z zagranicy do Polski na podstawie decyzji Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, nigdy nie są kierowane na składowiska odpadów i do instalacji naruszających przepisy z zakresu ochrony środowiska. Z punktu widzenia ochrony środowiska bardzo ważne jest, że odpady jakie przyjeżdżają do naszego kraju, nie mogą być pochodzenia komunalnego. Wszystkie tego rodzaju przypadki przywozu traktowane są jako działania przestępcze.

Oznakowanie pojazdów wiozących odpady

Pojazdy przewożące odpady muszą być odpowiednio oznakowane (przepisy dotyczące wymaganych dokumentów oraz oznakowania nie będą miały zastosowania, jeśli nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów oraz gdy ilość transportowanych odpadów innych niż niebezpieczne nie przekracza 100 kg). Chodzi o tablice w kolorze białym, o wymiarach 400 mm szerokości i 300 mm wysokości, na której umieszcza się napis „ODPADY”, naniesiony wielkimi literami koloru czarnego, o wysokości co najmniej 100 mm i szerokości linii minimum 15 mm. Jeżeli wielkość lub konstrukcja środka transportu uniemożliwia umieszczenie tablicy o takich wymiarach, dopuszcza się zmniejszenie wymiaru tablicy do minimum 300 mm szerokości i 120 mm wysokości, natomiast wysokość napisu „ODPADY” wyniesie wówczas przynajmniej 80 mm, a szerokość linii – 12 mm.  

Z kolei środki transportu, przeznaczone do transgranicznego transportu mogą być oznakowane tablicą koloru białego o wymiarach 400 mm szerokości i 300 mm wysokości, na której umieszcza się wielką literę „A” koloru czarnego, o wysokości minimum 200 mm i szerokości linii 20 mm.  

Oznakowanie pojazdu (zawierające napis „ODPADY”, czy też literę „A”), należy umieścić w widocznym miejscu z przodu środka transportu, na jego zewnętrznej powierzchni. Powinno być ono czytelne i trwałe (m.in. odporne na warunki atmosferyczne).

Odpowiednie zabezpieczenie ładunku

Zarówno załadowca, jak i przewoźnik muszą zdawać sobie sprawę, jak ważne jest odpowiednie przygotowanie transportu. W myśl rozporządzenia, każdy transportujący odpady powinien stosować takie reguły postępowania, aby zapobiegać ich rozprzestrzenianiu się poza środki transportu – w szczególności ich wysypywaniu, pyleniu i wyciekom, oraz ograniczać do minimum uciążliwość zapachową. Należy też ograniczać do minimum oddziaływanie czynników atmosferycznych na odpady, jeżeli mogą one spowodować negatywne oddziaływanie przewożonego ładunku na środowisko lub życie i zdrowie ludzi.  

Fot. Bartosz Wawryszuk