Odpowiedzialność za humanitarne traktowanie zwierząt w transporcie ponoszą m.in. przewoźnicy, inspektorzy weterynarii, a także policja. W Polsce, podobnie jak w innych krajach Unii Europejskiej, ponad dwie trzecie ogółu stanowią przewozy do rzeźni. Transport żywych zwierząt powinien być nie tylko szybki – musi również odbywać się z uwzględnieniem specyficznych potrzeb “żywego ładunku”.
Główny Inspektorat Weterynarii podaje, że szczegółowe przepisy dotyczące komercyjnego transportu zwierząt kręgowych zawarto w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1/2005 z 22 grudnia 2004 r. w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu i związanych z tym działań. Zgodnie z tym rozporządzeniem przewozów komercyjnych zwierząt kręgowych na terytorium Unii Europejskiej mogą dokonywać jedynie przewoźnicy posiadający zezwolenie.
Przy doborze wykonawców do zleceń dotyczących przewozu zwierząt koniecznie należy przestrzegać wymogów wynikających z różnego rodzajów dokumentów, w tym certyfikatów kompetencji i autoryzacji przewoźników, certyfikatów transportu zwierząt oraz dzienników podróży.
Licencje dla przewoźnika i kierowcy
Na rynku jest wiele firm prowadzących kursy kończące się przyznaniem licencji konwojowania zwierząt, przeznaczonych zarówno dla kierowców zawodowych jak i dla przedsiębiorców zajmujących się organizacją transportu. Aby zdobyć licencję należy poddać się egzaminowi udowadniającemu, że ma się odpowiednią wiedzę na temat tego, jak bezpiecznie załadować i rozładować zwierzęta, jak powinny być one rozmieszczone w transporcie i jak zapewnić pomoc chorym czy rannym osobnikom. Kurs kończy się egzaminem przed komisją powołaną zgodnie z rozporządzeniem Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Konwojenci, którzy już wcześniej uzyskali odpowiednie kwalifikacje mogą ubiegać się na tej podstawie o licencję bez zdawania egzaminu.
Licencja dla kierowców i osób obsługujących transport upoważnia do wykonywania czynności związanych z przewozem zwierząt. Dokument ten honorowany jest na terenie Polski oraz na obszarze wszystkich krajów Unii Europejskiej.
Kierowca, na czas transportu staje się opiekunem zwierząt, a planowaną trasę i postoje powinien zatwierdzić weterynarz powiatowy.
Zezwolenie weterynarza powiatowego
Transport zwierząt w celach komercyjnych obejmuje w szczególności to, co bezpośrednio lub pośrednio ma na celu osiągniecie korzyści finansowych. Przykładem jest przewóz zwierząt:
– do rzeźni, na targi, do miejsc gromadzenia zwierząt, gospodarstw, punktów skupu;
– na wystawy, pokazy i konkursy;
– do ogrodów zoologicznych;
– przeznaczonych do doświadczeń.
Zezwolenie dla przewoźnika nie jest wymagane, gdy: przewóz zwierząt nie jest związany z prowadzoną działalnością (np: przewóz własnego konia, własnym środkiem transportu w celach rekreacyjnych; przewóz w celach niehandlowych zwierząt domowych towarzyszących podróżnym, czy przewóz niektórych zwierząt do miejsc wypasu, gdy warunki geograficzne tego wymagają).
Aby ujednolicić postępowania jednostek terenowych, Główny Lekarz Weterynarii wydał instrukcję dotyczącą zatwierdzania przewoźników oraz środków transportu drogowego wykorzystywanych do przewozu zwierząt, jak również przeprowadzania kontroli przewoźników oraz przeprowadzania kontroli wykonywania transportu zwierząt.
Firma, która chce zająć się przewozem zwierząt, musi wystąpić do weterynarza powiatowego o odpowiednie zezwolenie. Lekarz ten ma obowiązek zweryfikować, czy wnioskujący dysponuje odpowiednimi pojazdami do przewozu zwierząt, a także skontrolować, czy przewoźnik ma wszystkie potrzebne do tego dokumenty.
Są to m.in. zaświadczenie o niekaralności za naruszenie przepisów o ochronie zwierząt przez okres co najmniej trzech lat, opracowane procedury na wypadek nieprzewidzianych zdarzeń na trasie oraz wspomniane już licencje kierowców. Jeśli kontrola przebiegnie pomyślnie, weterynarz wydaje przewoźnikowi zezwolenie na przewóz zwierząt. Zezwolenie to nie może być ważne dłużej niż pięć lat. Lekarz weterynarii musi zatwierdzić także każdy środek transportu, którym mają być przewożone zwierzęta, a ważność zezwolenia nie może wynosić więcej niż rok.
Transport żywych zwierząt – warunki i zasady przewozu
Z punktu widzenia bezpieczeństwa i komfortu przewozu istotny jest nie tylko ogólny stan taboru, ale też efektywność wentylacji, czystość, wyposażenie w odpowiednie przegrody, zamki, a także stan podłogi (ściółka), oświetlenie, sprzęt za- i rozładunkowy. Przewoźnik musi stosować się także do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury, w którym określono takie kwestie jak:
– warunki przewozu,
– długość i częstotliwość przerw na trasie,
– maksymalny czas podróży.
Konieczne jest też zapewnienie zwierzętom należytego komfortu podczas jazdy. Każdy osobnik musi mieć zapewnioną przestrzeń na tyle dużą, by umożliwiała mu zarówno stanie, jak i leżenie oraz dawała dostęp do wody i paszy. Ważne jest też, by zwierzęta miały odpowiednią temperaturę (w przedziale 5-30 st. C.).
Biorąc pod uwagę humanitaryzm transportu zwierząt rzeźnych, należy przede wszystkim planować podróż dokładnie i z ograniczeniem czasu jej trwania do niezbędnego minimum. To wymaga szczegółowych uzgodnień między przewoźnikiem a załadowcą. Skontrolowane i zatwierdzone powinny być nie tylko same pojazdy, ale też wyposażenie dodatkowe (np. urządzenia do za- i rozładunku), które nie powinno ranić, uszkadzać, ani uśmiercać zwierząt. Najlepiej też, jeśli w transporcie będzie zainstalowany stały monitoring wizualny.
Zwierzęta, które z jakichś względów nie nadają się do transportu nie powinny być do niego przeznaczane. Transport, nie tylko powinien być prowadzony odpowiednimi dla danego gatunku środkami i w odpowiednim czasie, ale zakładać przerwy na karmienie i pojenie oraz odpoczynek i bezpośrednie kontrole stanu przewożonych zwierząt. Trzeba zapewnić wystarczającą dla danego gatunku oraz obsady wysokość i miejsce na podłodze. W razie stwierdzenia w czasie transportu zwierząt poranionych, ze złamaniami, albo padłych, transport musi być przerywany i poddany natychmiastowej kontroli weterynaryjnej, z udzieleniem pomocy wymagającym tego zwierzętom.
Fot. Pixabay/Peggychoucair
