Wysiłki na rzecz wprowadzenia cyfrowego systemu rezerwacji slotów dla pojazdów ciężarowych na trasie Brenner zyskały nową dynamikę po ostatnich spotkaniach na wysokim szczeblu politycznym. Austria, Bawaria i Włochy ponownie zadeklarowały chęć opracowania skoordynowanego rozwiązania mającego na celu zmniejszenie zatorów i rozwiązanie długotrwałych napięć dotyczących tranzytu towarów na tym kluczowym północno-południowym korytarzu przez Alpy.
10 lipca 2025 r. kanclerz Austrii Christian Stocker oraz premier Bawarii Markus Söder ogłosili plany reaktywacji koncepcji cyfrowego systemu slotów dla ciężarówek, pierwotnie zaproponowanego w 2023 r. Według niemieckiej agencji prasowej dpa, system wymagałby od przewoźników rezerwacji konkretnych przedziałów czasowych przed przekroczeniem Przełęczy Brenner – jednej z najbardziej obciążonych tras tranzytowych w Europie.
Kanclerz Stocker zadeklarował gotowość osiągnięcia porozumienia ze wszystkimi zainteresowanymi stronami i zapowiedział rozmowy z premier Włoch Giorgią Meloni. Söder podkreślił, że kluczowe będzie zaangażowanie Włoch:
Jeśli Włosi się na to zgodzą, to rzeczywiście byłoby to rozwiązanie — powiedział.
Proponowany system ma na celu złagodzenie skutków obecnie stosowanych w Tyrolu środków tzw. odpraw blokowych, które ograniczają liczbę pojazdów mogących wjechać z Niemiec do Austrii w określone dni. Ograniczenia te, mające chronić środowisko i infrastrukturę Tyrolu, prowadzą do częstych i długich kolejek po niemieckiej stronie, szczególnie na autostradzie Inntal.
Meloni: propozycja „pragmatyczna”
Kanclerz Stocker i premier Meloni omówili system slotów podczas spotkania dwustronnego w Wiedniu – donosi włoski serwis transportowy trasportieuropa.it. Meloni określiła propozycję jako „pragmatyczne rozwiązanie”, ale zaznaczyła, że konieczna jest dalsza analiza. Planowane jest powołanie grupy roboczej z udziałem ministerstw transportu Włoch, Austrii i Niemiec, która oceni prawne i informatyczne aspekty modelu.
Włochy jednak nie zobowiązały się formalnie do wdrożenia systemu i kontynuują postępowanie prawne przeciwko Austrii przed Trybunałem Sprawiedliwości UE (TSUE), kwestionując legalność obecnych ograniczeń w tranzycie towarowym.
300 ciężarówek na godzinę
System slotów, zgodnie z koncepcją z 2023 r. opracowaną przez Bawarię, Tyrol i Południowy Tyrol, zakładałby maksymalnie 300 ciężarówek na godzinę na odcinku Kufstein–Vipiteno. Pojazdy musiałyby rezerwować 30-minutowy slot z co najmniej 24-godzinnym wyprzedzeniem, z priorytetem dla transportu intermodalnego i ciężarówek spełniających normę Euro VI. Austriacki zarząd dróg Asfinag opracował już prototypowe oprogramowanie oraz centrum kontroli w Innsbrucku i jest gotowy do uruchomienia pilotażowego programu na zasadzie dobrowolności na trasie Werona–Monachium.
Rząd niemiecki ostrożnie popiera inicjatywę
Kanclerz Niemiec Friedrich Merz również wyraził otwartość na system slotów. Podczas wizyty w Bawarii przyznał, że sytuacja na korytarzu Brennero jest problematyczna i że rozwiązanie trójstronne z udziałem Włoch byłoby do przyjęcia. Podkreślił jednak, że celem długoterminowym powinny być inwestycje w infrastrukturę:
Trasy transportowe przez Alpy muszą być rozwijane w taki sposób, by system slotów nie był już potrzebny — dodał kanclerz.
Merz zaznaczył również, że system nie może generować dodatkowych kosztów dla przewoźników – obawy te podzielają niemieckie stowarzyszenia transportowe.
Rozbieżne opinie interesariuszy
Propozycja spotkała się z mieszanymi reakcjami. Według trasportieuropa.it Austria, Bawaria i władze regionalne Tyrolu popierają system, o ile Włochy również się zaangażują. Tyrol domaga się natomiast rocznego limitu w wysokości dwóch milionów przejazdów pojazdów ciężarowych.
Z kolei włoskie stowarzyszenia przewoźników drogowych zdecydowanie sprzeciwiają się systemowi slotów, uznając go za ukrytą formę kontyngentu naruszającą zasadę swobodnego przepływu towarów. Koncepcję krytykuje także austriacka grupa obywatelska Transitforum Tirol, która obawia się, że może on doprowadzić do zwiększenia liczby przejazdów, jeśli nie zostaną wprowadzone twarde limity.
Orzeczenie TSUE wciąż oczekiwane
Choć politycy podkreślają wagę porozumienia, Bawaria nadal naciska na zaangażowanie instytucji unijnych. Söder powiedział agencji dpa, że Komisja Europejska powinna jasno się wypowiedzieć, dodając, że jego zdaniem blokowe dopuszczanie „rażąco narusza prawo UE”. Oczekuje się decyzji TSUE, choć nie podano jeszcze terminu.
Trójstronne spotkanie techniczne między Włochami, Austrią i Niemcami zaplanowano na wrzesień 2025 r., a decyzja polityczna mogłaby zapaść podczas Rady UE ds. Transportu w grudniu. Tymczasem sytuacja na korytarzu Brennero pozostaje nierozwiązana, uwięziona między interesami narodowymi, troską o środowisko a unijną zasadą swobodnego przepływu.
