Wynajem ciężarówki bez kierowcy ma być łatwiejszy w całej UE. Czy państwa członkowskie wprowadziły odpowiednie przepisy?

Bruksela postanowiła ułatwić firmom transportowym kwestię wynajmu pojazdów dostawczych i ciężarowych bez kierowców w całej UE. 

Nowa dyrektywa (UE) 2022/738 dotycząca zmiany dyrektywy 2006/1/WE w sprawie użytkowania pojazdów najmowanych bez kierowców w celu wykonywania przewozu drogowego rzeczy ma umożliwić przewoźnikom, firmom wynajmującym i leasingowym sprostanie krótkoterminowym, sezonowym lub tymczasowym szczytom popytu lub wymianę wadliwych lub uszkodzonych pojazdów. 

Co się zmieni?

Zgodnie z zapisami (UE) 2022/738 firmy transportowe będą mogły korzystać z wynajętych pojazdów zarejestrowanych w innym kraju UE przez co najmniej dwa miesiące w roku. 

Państwa członkowskie mogą jednak wymagać, aby pojazdy te zostały zarejestrowane zgodnie z ich przepisami po 30 dniach użytkowania. Firmy będą musiały zgłaszać swoim władzom krajowym wykorzystanie wynajętych pojazdów, aby potwierdzić, że nie stanowią one więcej niż 25 procent całej floty pojazdów towarowych wykorzystywanych przez dane przedsiębiorstwo.

Prawo to ma pozwolić firmom wynająć dodatkowe ciężarówki, zamiast je kupować, by móc zaspokoić sezonowe potrzeby. To zaś według Cláudii Monteiro de Aguiar, sprawozdawczyni Parlamentu Europejskiego, przełoży się na “możliwość alokacji zasobów w najlepszy możliwy sposób, a więc i na korzyści środowiskowe i poprawę bezpieczeństwa na drogach”.

Kto już wdrożył przepisy? 

Zgodnie z zapisami dyrektywy, państwa członkowskie miały 14 miesięcy na wdrożenie rozwiązań na gruncie prawa krajowego. Termin ostateczny mija 6 sierpnia br. W czerwcu odpowiednie regulacje wprowadzili Włosi. We włoskim Dzienniku Urzędowym w ubiegłym miesiącu opublikowany został dekret z mocą ustawy nr 69/2023 z 13 czerwca 2023 r, który liberalizuje przepisy dotyczące wynajmu ciężarówek bez kierowców we Włoszech. Akt prawny zlikwidował bowiem barierę wprowadzoną artykułem 84 kodeksu drogowego, który znacznie ograniczał wynajem pojazdów przemysłowych bez kierowcy we Włoszech.

Do tej pory wynajem ciężarówek był dozwolony tylko pomiędzy firmami zajmującymi się przewozem drogowym, zarejestrowanymi w Rejestrze Przewoźników Drogowych lub przez firmę zagraniczną (ale z UE), wyłącznie z myślą o transporcie międzynarodowym. Tymczasem wraz z wejściem w życie dekretu z mocą ustawy 69/2023 istnieje możliwość korzystania z wynajmowanej bez kierowcy ciężarówki również do realizacji transportu krajowego.

W tym miesiącu do unijnego prawa dostosowali się również Duńczycy. Wdrożyli unijną dyrektywę 2022/738 rozporządzeniem wykonawczym Duńskiej Agencji Transportu w sprawie transportu towarów, które weszło w życie 1 lipca br.

Prace nad polskimi przepisami 

W kilku państwach UE trwają jeszcze prace legislacyjne. Są one na różnych etapach. W polskim Rządowym Centrum Legislacji Projekt ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym ministra infrastruktury pojawił się dopiero w tym tygodniu (dokładnie 24 lipca). Rozpoczęły się konsultacje publiczne.

 Projekt przewiduje szereg zmian. Nowe przepisy umożliwią czasowe korzystanie przez przewoźników drogowych prowadzących działalność w Polsce z pojazdu najmowanego, zarejestrowanego lub dopuszczonego do ruchu na terytorium innego państwa Unii Europejskiej.

Ponadto polski rząd chce utworzyć zamknięty katalog przesłanek dopuszczenia do wykonywania:

– krajowego transportu drogowego rzeczy, 

– międzynarodowego transportu drogowego rzeczy 

– lub niezarobkowego przewozu drogowego rzeczy 

pojazdem najmowanym zarejestrowanym lub dopuszczonym do ruchu zgodnie z prawem innego państwa członkowskiego.

Co istotne, projektowane przepisy mają też znieść ograniczenie wobec przedsiębiorcy posiadającego zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego lub licencję wspólnotową, polegające na nakazie wykorzystywania w prowadzonej działalności pojazdów zarejestrowanych wyłącznie na terytorium Polski.

Wdrażanie dyrektywy w innych krajach

Z kolei Litwa planowała wstępnie wdrożyć przepisy 6 sierpnia, jednak z dużym prawdopodobieństwem nie nastąpi to na czas. 

„Projekt ustawy o zmianie art. 8, 8/3 i załącznika Kodeksu Transportu Drogowego Republiki Litewskiej (który ma na celu prawidłowe wdrożenie przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/738 – red.) znajduje się obecnie w Sejmie. Zostanie rozpatrzony podczas jesiennej sesji” – powiedział redakcji trans.iNFO Artūras Liatocha, główny ekspert roboczej grupy ds. polityki transportu drogowego i lotniczego przy litewskim Ministerstwie Transportu.

Prace nad adoptowaniem unijnych przepisów do prawa krajowego prowadzą także rządy Chorwacji, Luksemburga, Słowenii i Węgier. Według węgierskiej organizacji przewoźników, przepisy transponujące unijną dyrektywę powinny wejść w życie jeszcze w sierpniu r.

Z kolei Hiszpanie w tzw. Rocznym Planie Regulacyjnym Generalnej Administracji Państwowej na rok 2023 uwzględnili prace nad przepisami w, jednak proces legislacyjny jeszcze się nie zaczął. 

Współpraca: Artur Lysionok