Jeśli przypomnimy sobie początki branży leasingowej, to głównym dylematem firm poszukujących dobrego finansowania pojazdu była odpowiedź na pytanie: „kredyt czy leasing?” Korzyści podatkowe, łatwość podpisania umowy i szybkość zawarcia umowy przekonywały zwolenników leasingu. Za kredytem natomiast przemawiały brak konieczności angażowania własnych środków i znacznie większa elastyczność w kształtowaniu długości umowy, w konsekwencji dająca wpływ na wysokość raty. Dziś rynek oferuje więcej możliwości.
Wybór dokonywany przez właścicieli firm i dyrektorów finansowych można aktualnie streścić w pytaniu “Leasing czy najem?” Najem stał się ostatnio usługą, która w niektórych firmach zdaje się wypierać inne formy finansowania pojazdów. Warto poznać cechy obu tych form, aby wybór tej właściwej był łatwiejszy.
Leasing i najem – istota umów. Główne cechy, na które warto zwrócić uwagę
Istotą umowy leasingu jest przekazanie w użytkowanie pojazdu w zamian za opłacanie rat leasingowych (zwykle miesięcznych). Co ważne – posiadają one regulacje umożliwiające wykup leasingowanego przedmiotu po zakończeniu umowy. Tak więc leasingobiorcom chodzi nie tylko o samo użytkowanie pojazdu przez okres umowy ale również o możliwość nabycia pojazdu. Przypadki zwrotu przedmiotu po zakończeniu umowy z oczywistych względów zdarzają się niezwykle rzadko.
Istotą najmu jest również przekazanie pojazdu w użytkowanie ale przy znacznie szerszym zakresie wsparcia udzielanego najemcy pojazdu przez firmę wynajmującą. Po zakończeniu umowy pojazd jest zwracany firmie wynajmującej. Najemca zaś najczęściej nie odkupuje pojazdu, bo wykup nie jest głównym celem tej transakcji. (Zagadnienie odkupu pojazdu w umowach najmu zostanie szczegółowo opisane dalej.)
Podstawowe różnice między leasingiem a najmem
Poniższy opis ograniczony jest do kilku najważniejszych różnic:
– Minimalna długość umowy
W leasingu wartość ta wyznaczona jest bardzo precyzyjnie jako okres równy 40% okresu normatywnej amortyzacji. Oznacza to, że umowa leasingu nie może być krótsza niż 24 miesiące (w przypadku aut o ładowności do 3,5 t) lub 36 miesięcy (w przypadku ciągników siodłowych, naczep i innych). W najmie nie ma podobnych ograniczeń a umowa może trwać rok czy nawet kilka miesięcy.
– Prawo wykupu przedmiotu po zakończeniu umowy
Istnieje ono w umowach leasingu i pozwala leasingobiorcy na odzyskanie części środków zapłaconych w trakcie trwania umowy. Dzieje się tak, ponieważ leasingobiorca odkupuje pojazd jedynie za część jego wartości rynkowej a sprzedać może go w cenie równej wartości rynkowej. Najem również może zawierać zapisy o prawie wykupu pojazdu (jak najem długoterminowy), choć nie musi (jak najem krótkoterminowy) ale w istocie nie o to prawo w najmie chodzi. Najważniejszym celem jest komfortowe korzystanie z pojazdu w trakcie umowy.
– Usługi serwisowe i szerokie wsparcie najemcy są tym składnikiem umowy najmu, który decyduje o jego atrakcyjności
Korzystanie z auta połączone jest z zarządzaniem pojazdem przez wyspecjalizowaną firmę, której działanie eliminuje konieczność zarządzania serwisem, organizację wymiany opon czy negocjacje składki ubezpieczeniowej. Umowy najmu realizują schemat w którym klient wykorzystując pojazd koncentruje się na zarabianiu pieniędzy a wynajmujący dba o pojazd. Leasing to zazwyczaj samo finansowanie, choć niektórzy leasingodawcy dołączają ubezpieczenia czy usługi serwisowe jako tzw. “usługi dodatkowe”. Jakość takich dodatków bywa jednak różna i warto przeanalizować każdy składnik oferty szczegółowo.
– Dostępność usługi
Leasing na polskim rynku jest usługą dojrzałą a Związek Polskiego Leasingu zrzesza prawie 30 firm. Leasing oferowany jest głównie poprzez liczne grupy sprzedawców i pośredników. Firm dla których wynajem pojazdów jest podstawowym produktem jest znacznie mniej ale nie oznacza to wcale, że świadczą usługi niższej jakości lub że oferta jest słabiej dostępna. Rozwój najmu nastąpił w okresie pełnej dostępności usług finansowych w Internecie i dlatego najprostszym rozwiązaniem jest skorzystanie z oferty dostępnej właśnie w Internecie, np. na stronie Piglon.com, która na takich samych prawach oferuje zarówno leasing jak i najem pojazdów.
W jakiej sytuacji najem a w jakiej leasing?
Dla kogo leasing a dla kogo najem?
Gdy usługa najmu pojazdów startowała można było postawić inne pytanie: “Dla kogo leasing a dla kogo najem?” Odpowiedź była wówczas prosta – oferty leasingowe były dostępne dla wszystkich zainteresowanych a najem oferowano tylko największym firmom. Konkurencja na rynku zmieniła to podejście. Dziś wynajem jest dostępny również dla małych firm. Wybór formy finansowania zależy od odpowiedzi na kilka pytań:
– Jak długo auto będzie użytkowane?
Im krótszy kontrakt transportowy tym większy sens wynajęcia pojazdu. Daje to możliwość elastycznego zakończenia umowy bez ponoszenia niepotrzebnych, dodatkowych kosztów. W przypadku krótkich kontraktów (np. rocznych) najem może okazać się jedynym możliwym sposobem finansowania. Jeśli jednak pojazd będzie obsługiwał kilkuletni kontrakt a ryzyko jego zerwania jest niewielkie można rozważać również leasing. Planowanie kosztów w tym wypadku będzie wymagało większego nakładu pracy (ponieważ dodatkowo trzeba będzie doliczyć koszty serwisu, wymiany opon i ubezpieczenia) ale w ogólnym rachunku takie działanie może być opłacalne.
– Czy firma jest przygotowana do zarządzania flotą?
O sensie samodzielnego zarządzania flotą decyduje przede wszystkim jego skala – im więcej pojazdów tym większe możliwości redukcji kosztów. Tym samym firmy dysponujące małą ilością pojazdów powinny poważnie rozważyć umowę najmu, (której jednym z elementów może być zarządzanie flotą), bo dzięki niej będą w stanie osiągnąć konkretne korzyści: niższe ceny ubezpieczenia, usług serwisowych i wymiany opon. Leasing zaś będzie dobrym rozwiązaniem dla tych firm, które samodzielnie zarządzają flotą pojazdów i tym samym są w stanie redukować koszty eksploatacyjne, serwisowe i ubezpieczeniowe.
– Czy znajdziemy dla pojazdu zastosowanie po zakończeniu umowy?
Jeśli mamy realny pomysł na wykorzystanie auta “po umowie”, to leasing jest dobrym rozwiązaniem. Jeśli jednak nie ma takich możliwości (a dodatkowo nie chcemy wystawiać się na ryzyko spadków cen na rynku aut używanych) należy rozważyć najem pojazdu. Każdy okres bezczynności pojazdu jest dla firmy kosztem, nawet jeśli nie wiąże się z realną wypłatą środków finansowych. Dlatego decyzja o finansowaniu leasingiem powinna być poprzedzona szczegółowym planowaniem wykorzystania pojazdu. Najem zwalnia firmę z takiej konieczności – nawet jeśli pojawi się nagła potrzeba obsługi kontraktu, to bez większych problemów będzie można go obsłużyć kolejnym wynajętym pojazdem.
Kwalifikowane formy najmu
Dla pełnego obrazu możliwości warto poznać kwalifikowane form najmu (i różnice między nimi). Dzięki tej wiedzy dopasowanie odpowiedniego finansowania będzie prostsze.
– Najem krótkoterminowy
Jest to najbardziej elastyczna forma finansowania pojazdów. Nie jest ona ograniczona wymogiem minimalnej długości umowy, co daje możliwość zawierania umów na krótkie okresy, np. 12 miesięcy. W praktyce daje możliwość szybkiego podstawienia wskazanego pojazdu w stanie gotowym do natychmiastowej realizacji zlecenia przewozowego. Pojazd trafia do odbiorcy ubezpieczony w pełnym zakresie i jest objęty opieką serwisową. Ewentualna awaria pojazdu uruchamia procedurę przywrócenia go do pełnej używalności a jeśli nie jest to możliwe wynajmujący ma obowiązek podstawienia kolejnego auta. Klient nie zawiera długoterminowych zobowiązań i w może w pełni skupić się na prowadzeniu swojego biznesu. Po zakończeniu umowy pojazd zwracany jest firmie wynajmującej – w tej wersji finansowania nie występuje opcja wykupu pojazdu.
– Najem długoterminowy
Jest to transakcja polegająca na finansowaniu pojazdu w długim okresie (zazwyczaj 3 – 4 letnim). Wszelkie koszty – oczywiście poza kosztami paliwa – ponosi firma wynajmująca. Pojazd może być ściśle dopasowany do potrzeb klienta (np. w zakresie zabudowy specjalistycznej). Również w tej umowie mamy do czynienia z obowiązkiem utrzymania pojazdu w całkowitej sprawności przez wynajmującego. Klient (najemca) płaci ratę, która pokrywa wszystkie koszty, jakie strony ujęły w umowie najmu długoterminowego. Po zakończeniu umowy pojazd może zostać wykupiony (podobnie jak w umowie leasingu).
– Najem kontraktowy
Jest to specyficzna forma najmu oferowana przez firmę Piglon.com S.A. Polega na połączeniu finansowania pojazdu z kontraktem transportowym. Najem kontraktowy można zawrzeć zarówno na krótki jak i na długi okres, co daje wszystkie opisane powyżej korzyści obu umów (opieka serwisowa, ubezpieczenie, wymiana opon). Dodatkowa korzyść tego rodzaju finansowania polega na tym, że klient (najemca) nie musi płacić rat z własnych środków. “Płaci” on kontraktem transportowym, a konkretnie zlecając cesję płatności z niego. Daje to korzyść w postaci skrócenia terminu płatności z kontraktu transportowego do 2 dni, nie obciąża budżetu klienta i wpływa pozytywnie na zdolność kredytową firmy. Możliwość wykupu pojazdu zależy od tego, czy została ona przewidziana w umowie.
Podsumowanie
Na pytania: “Co jest lepsze – leasing czy najem?” lub “Jaki rodzaj najmu jest najlepszy?” nie ma jednej odpowiedzi dla wszystkich. To co będzie lepsze zależy od rodzaju prowadzonego biznesu, charakteru obsługiwanego kontraktu transportowego, skali środków zaangażowanych w zarządzanie firmową flotą i konkretne oczekiwania wobec pojazdu oraz jego cech użytkowych. Analiza wszystkich tych czynników powinna ułatwić podjęcie właściwej decyzji.
Autor jest ekspertem Piglon.com – niezależnej od banków i instytucji finansowych firmy doradzającej w wyborze finansowania.