Rosyjski system elektronicznego poboru opłat drogowych Płaton funkcjonuje już ponad dwa lata, a kontrowersje wokół niego nadal nie ustały. Nie tylko z powodu wysokich stawek, ale również gromadzenia i przetwarzania danych o pojazdach i ładunkach. Przewoźnicy w dalszym ciągu nawołują do bojkotu i podają nawet gotowe rozwiązania, jak unikać opłat drogowych. Oczywiście w sposób legalny.
O skali unikania systemu poboru opłat świadczą oficjalne liczby. Zgodnie z danymi Federalnej Agencji Drogowej Rosavtodor, w Rosji jeździ 3,7 mln pojazdów ciężarowych (tylko zarejestrowanych). Tymczasem w ubiegłym miesiącu w Płatonie zarejestrowała się dopiero milionowa ciężarówka. Oznacza to, że aż 2,7 mln pojazdów omija kasy i nie płaci za przejazd.
Powody omijania Płatona są oczywiste. Nikt nie ma ochoty ponosić dodatkowych kosztów, szczególnie w okresie kryzysu, jaki panuje obecnie w Rosji. Najbardziej cierpią małe firmy, które są zmuszone do “kombinowania”. Nielegalny sposób omijania płatności jest bardzo prosty – ignorować prawo i jeździć bez urządzeń pokładowych. Opłaca się nawet zapłacić za to od czasu do czasu mandat, który wynosi 5 tys. rubli (300 zł).
Walka władz z nieuczciwymi przewoźnikami
Rzecz jasna, niedługo może się to zmienić. Rosyjskie władze planują zwiększenie mandatu za unikanie płatności do 50 tys. rubli (3 tys. zł), a 8 czerwca operator Płatona przekazał obowiązki kontroli pojazdów Rostransnadzorowi, czyli rosyjskiemu odpowiednikowi ITD.
“Rostransnadzor zapewni równą kontrolę pojazdów ciężarowych w całym kraju. W wykrywaniu osób naruszających prawo na drogach federalnych pomoże nam teraz 100 specjalistycznych pojazdów i 480 konstrukcji ramowych” – brzmi komunikat Płatona.
Ponadto zachętą do korzystania z systemu opłat jest nieustanne przesuwanie indeksacji stawek. Zapowiedziane na 1 lipca 2018 r. obrady w kwestii wzrostu opłat drogowych zostały przesunięte o rok.
“Indeksację stawek za przejazd Ministerstwo Transportu rozważy po wzmocnieniu kontroli przewoźników, którzy dopuszczają się naruszeń prawa, regulującego korzystanie z płatnej infrastruktury drogowej” – informuje ministerstwo.
Niemniej jednak legalne unikalnie płatności w systemie poboru opłat jest w dalszym ciągu możliwe.
Zmiana taboru samochodowego na pojazdy poniżej 12 ton
Obecnie Płaton obowiązuje pojazdy o dmc powyżej 12 t. Z tego powodu wiele firm transportowych decyduje się na korzystanie z pojazdów o mniejszej masie. Jak na razie to rozwiązanie przynosi realne korzyści.
– Z powodu wysokich opłat drogowych najwięcej cierpi sektor małych i średnich firm. Ale nie tylko – duże firmy też są niezadowolone z dodatkowych strat. Z tego powodu molochy transportowe coraz częściej decydują się na wykorzystanie transportu średniotonażowego o dmc poniżej 12 t. – mówi przedstawiciel rosyjskiej firmy TechnoKom, oferującej rozwiązania monitoringu spalania paliwa.
Sprawdźmy, jak bardzo to się opłaca.
Przypuśćmy, że firma transportowa ma do przewiezienia 20 ton ładunku na odległość 1000 kilometrów. Przewoźnik może wykorzystać do tego pojazd o ładowności 24 t lub dwa poniżej 12 t. Obliczmy, jaki rodzaj transportu będzie tańszy.
Opłaty drogowe
Biorąc pod uwagę stawkę 1,90 rubla za 1 km, opłata drogowa wyniesie w przypadku pojazdów o dmc powyżej 12 t 3800 rubli (227,21 zł.) za jedną trasę. Ciężarówek o mniejszej masie całkowitej opłaty drogowe nie dotyczą. Jeśli zgodnie z zapowiedzią władze zwiększą stawki, przewoźnik zapłaci już ok. 455 zł.
Koszty paliwa
Dla przykładowych obliczeń porównajmy Volvo FH12 (24 t) i Volvo FL (10 t). W przypadku pierwszego pojazdu musimy uwzględnić spalanie na poziomie 35-40 l/100 km (w idealnych warunkach Volvo FH12 spala o wiele mniej, ale musimy wziąć pod uwagę stan infrastruktury w Rosji). W przypadku lżejszego trucka – 19-20 litrów, co przy dwóch pojazdach daje 38-40 litrów. Różnicy zatem nie ma. Przy średnim koszcie 43 rubli (2,56 zł.) za litr, koszt paliwa wyniesie tyle samo – 34 400 rub. (ok. 2050 zł).
Wynagrodzenie kierowców
Średnie wynagrodzenie kierowcy ciężarówki o dmc powyżej 24 t. wynosi w Moskwie około 65-70 tys. rubli, czyli ok. 3,8-4,1 tys. zł. Kierowcy pojazdów mniejszych zarabiają średnio o 4-6 tys. rubli mniej. Ich średnie wynagrodzenie, po przeliczeniu na złotówki, wynosi ok. 3583-3760 zł. Zatem wynagrodzenie dwóch kierowców pojazdów o dmc poniżej 12 t wyniosłoby łącznie od 7166 zł.
Należy jednak pamiętać, że transport przy tak długich trasach jest rentowny w Rosji pod warunkiem, że towar będzie dostarczony szybko. Z tego względu do ciągnika powyżej 24 t potrzebna jest podwójna obsada (w praktyce pojazdy o mniejszej masie nie są kontrolowane tak często, jak te powyżej 24 t, a ponadto posiadają większy wybór dróg i omijają tym samym inspektorów), przez co koszt wynagrodzenia kierowców wzrasta dwukrotnie, do ok. 7600 zł. Jest t o 434 zł więcej, niż koszt dwóch kierowców pojazdów o dmc poniżej 12 t.
| Kierowca | Średnie wynagrodzenie, RUB | Średnie wynagrodzenie, PLN |
| Pojazdu o dmc powyżej 24 t | 65-70 tys. | 3800-4100 |
| Pojazdu poniżej 12 t | 61-64 tys. | 3583-3760 |
Podatki
Wysokość podatków transportowych zależy w Rosji m.in. od regionu i pojazdu. Dla przykładu, w mieście Krasnojarsk za Volvo FH, czyli pojazd z silnikiem 420 km podatek transportowy wyniesie ok. 35,5 tys. rubli (2,1 tys. zł.) rocznie, natomiast w przypadku pojazdów 12-tonowych z silnikiem 240 km – 27,8 tys. rub. (1660 zł.) za dwa samochody.
Inne koszty
Dokładne oszacowanie kosztów serwisowania, ubezpieczenia, wymiany opon, oleju, filtrów i innych wydatków jest w praktyce niemożliwe, ponieważ są one uzależnione od zbyt wielu czynników (marka, model, stan pojazdów, regionu). Jednak jedno jest pewne: serwisowanie pojazdów o większym tonażu jest droższe, a niektóre części zamienne, szczególnie w przypadku zagranicznych marek ciągników, trudniej dostępne. Warunki leasingów są również mniej korzystne, niż w przypadku samochodów o mniejszej ładowności.
Na pierwszy rzut oka oszczędności z unikania opłat drogowych w Rosji i zmiany taboru nie są duże. Niemniej jednak w przypadku większej liczby tras kwota oszczędności może sięgać nawet kilkuset złotych miesięcznie. Jeśli dodamy tego tego oszczędne zużywanie paliwa, na przykład poprzez monitoring i redukowanie przepałów, regularne serwisowanie pojazdów, korzystanie z tańszych, krajowych marek ciągników i inne sposoby redukcji kosztów – kwota ta może wzrosnąć nawet kilkukrotnie w skali miesiąca.
Fot. platon.ru