Autorzy raportu “Driving profitability: Fuel, tolling and cost trends in the EU” podkreślają, że coraz większe znaczenie w kalkulacjach kosztowych ma komponent środowiskowy, zwłaszcza po wdrożeniu zmienionej dyrektywy Eurovignette. W Niemczech opłaty drogowe stanowią obecnie nawet 15 proc. całkowitego kosztu posiadania ciężarówki (TCO), z wyłączeniem kosztów pracowniczych i ogólnych.
Austria, Niemcy i Węgry liderami opłat
Dane IRU pokazują, że w Austrii stawka opłaty drogowej dla pojazdu z przyczepą Euro 6 sięga 0,62 euro za km, przy czym koszt paliwa to ok. 0,46 euro za km. W Niemczech dopłata za emisje CO2, wprowadzona w 2023 roku, podniosła stawki dla pojazdów Euro 6 o 83 proc., przewyższając wydatki na paliwo na wielu trasach. Na Węgrzech największe pojazdy Euro 0 płacą nawet 1,48 euro za km.
Ta rosnąca dysproporcja to głównie efekt obowiązkowego włączania komponentu CO2 do opłat drogowych. Dziewięć krajów UE już wdrożyło ten element, a kolejne planują jego implementację. Przykładowo, przejście Danii z winiety na system odległościowy spowodowało pięciokrotny wzrost opłat, a Holandia planuje podobny krok w lipcu 2026 roku.
Ceny paliw stabilne, ale podatki dominują
Chociaż ceny paliw w UE uległy stabilizacji, podatki nadal stanowią główny komponent cen detalicznych. W sierpniu 2025 roku średnia cena oleju napędowego w UE wyniosła 1,54 euro za litr, co oznacza spadek o 2,6 proc. r/r i 22 proc. poniżej poziomów z 2022 roku. Podatki odpowiadają za ok. połowę tej kwoty.
Akcyza waha się od 0,33 euro w Bułgarii do 0,63 euro we Włoszech, gdzie łączny udział podatkowy sięga 61 proc.. Dla porównania, w Estonii jest to 45 proc.. Część państw, m.in. Francja, Hiszpania i Węgry, oferuje częściowy zwrot akcyzy dla przewoźników.
Alternatywne paliwa i nowe kalkulacje kosztów
Diesel pozostaje podstawą długodystansowego transportu drogowego, ale struktura kosztów eksploatacyjnych się zmienia. Odnawialny HVO (hydrorafinowany olej roślinny) był w 2025 roku średnio o 22 proc. droższy od paliwa kopalnego, z wyjątkiem Włoch, gdzie lokalna produkcja obniża cenę. Jednocześnie HVO charakteryzuje się o 90 proc. niższą emisją CO2 i może być stosowany w konwencjonalnych silnikach.
Ceny CNG ustabilizowały się po skokach z 2022 roku. W 2025 roku w Polsce wynosiły 1,04 euro/kg, a w Hiszpanii 1,27 euro/kg. Z kolei średnia cena energii elektrycznej do ładowania wyniosła 0,14 euro/kWh, spadając o 22 proc. r/r, choć publiczne stacje nadal pobierają ponad 0,40 euro/kWh.
Polityka kluczowa dla rentowności
IRU podkreśla, że rentowność przewoźników zależy coraz mniej od rynku ropy, a coraz bardziej od polityki podatkowej i środowiskowej. Planowane na 2027 rok objęcie transportu drogowego systemem ETS 2 może podnieść cenę diesla o dodatkowe 0,12 euro za litr.
Łączne opłaty związane z CO2 już teraz zmieniają strategie flot. Średnia opłata drogowa dla pojazdu Euro 6 to 0,10 euro/km, a dla pojazdu zeroemisyjnego 0,036 euro/km – to 64-proc. obniżka. W Niemczech pojazdy elektryczne i wodorowe są całkowicie zwolnione z opłat, co czyni je bardziej opłacalnymi w długim okresie mimo wyższych kosztów zakupu.
IRU wskazuje, że operatorzy muszą dostosować swoje strategie flotowe nie tylko do cen paliwa, ale przede wszystkim do rosnącej roli opłat środowiskowych. Systemy opłat opartych na dystansie i emisjach CO2 stają się normą w UE. Dla wielu firm oznacza to konieczność modernizacji floty, nawet jeśli pełne przejście na napędy zeroemisyjne nie jest jeszcze możliwe.
