Rząd Hiszpanii uruchomił dwa uzupełniające się mechanizmy – program bezpośrednich dotacji dla jednoosobowych firm transportowych oraz nowe przepisy umożliwiające wcześniejsze emerytury dla zawodów szczególnie trudnych i niebezpiecznych.
321 przewoźników z pomocą na odejście z zawodu
Hiszpańskie Ministerstwo Transportu i Mobilności Zrównoważonej, za pośrednictwem swojej Dyrekcji Generalnej Transportu Drogowego i Kolejowego, przyznało w 2025 roku 9,6 miliona euro w formie wsparcia finansowego dla 321 tzw. autonomós (jednoosobowych firm) z sektora transportu drogowego.
Resort podkreśla, że celem programu jest umożliwienie kierowcom powyżej 63. roku życia lub osobom z trwałą niezdolnością do pracy zakończenia działalności w bezpieczny i stabilny sposób. Warunkiem jest posiadanie co najmniej jednej aktywnej licencji na transport komercyjny w chwili składania wniosku i utrzymanie jej do momentu przyznania pomocy lub uzyskania świadczenia z tytułu niezdolności do pracy.
Ministerstwo wskazuje, że inicjatywa ma chronić zdrowie starszych kierowców i zwiększyć bezpieczeństwo ruchu drogowego, a także ograniczyć straty ekonomiczne wynikające z nagłego zaprzestania działalności.
Program jest częścią rządowego Planu Impulsa, wpisanego w szerszą Strategię Mobilności Bezpiecznej, Zrównoważonej i Połączonej 2030, realizowaną przez Ministerstwo Transportu i Mobilności Zrównoważonej.
Ramy prawne dla wcześniejszej emerytury
Równolegle z programem wsparcia, hiszpański rząd przyjął Real Decreto 402/2025, który reguluje możliwość wcześniejszej emerytury dla pracowników i osób samozatrudnionych wykonujących zawody szczególnie trudne, niebezpieczne lub szkodliwe dla zdrowia.
Rozporządzenie, opublikowane 28 maja w Dzienniku Urzędowym Państwa, wprowadza procedurę, dzięki której poszczególne ministerstwa – we współpracy z systemem ubezpieczeń społecznych – mogą przyznawać współczynniki obniżające wiek emerytalny dla wybranych grup zawodowych, co w praktyce oznacza możliwość przejścia na emeryturę nawet kilka lat wcześniej.
Według komunikatu rządu, przepisy mają ułatwić wcześniejsze zakończenie pracy w zawodach o wysokim stopniu ryzyka lub obciążenia zdrowotnego, zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym.
O kwalifikacji decydować będą obiektywne wskaźniki, takie jak częstość wypadków i niezdolności do pracy, liczba zgonów zawodowych czy średni czas trwania nieobecności spowodowanych chorobą.
To rozwiązanie otwiera drogę, by w przyszłości również część jednoosobowych przewoźników mogła ubiegać się o wcześniejsze przejście na emeryturę, podobnie jak dziś strażacy, policjanci czy górnicy. Na razie jednak decyzja o przyznaniu takich uprawnień będzie wymagała indywidualnego postępowania dla każdego sektora.
Unikalne rozwiązanie na skalę europejską
W praktyce, w 2025 roku tylko przewoźnicy drogowi prowadzący działalność na własny rachunek mają dostęp do bezpośrednich dopłat za rezygnację z pracy przed ustawowym wiekiem emerytalnym.
Óscar Puente, hiszpański minister transportu, podkreśla, że pomoc ta ma służyć nie tylko wsparciu osób w wieku przedemerytalnym, ale także odnowie pokoleniowej branży i poprawie bezpieczeństwa na drogach.
Środki z programu mają charakter dobrowolnej rekompensaty – przewoźnicy nie przechodzą automatycznie na wcześniejszą emeryturę, lecz mogą zakończyć działalność z zachowaniem płynności finansowej do czasu uzyskania prawa do pełnego świadczenia. Niektóre media określają tę formę wsparcia jako „wcześniejszą emeryturę dotowaną”, podkreślając, że stanowi ona unikalne rozwiązanie wśród europejskich systemów pomocy dla samozatrudnionych.
Hiszpania otwiera drogę do elastycznej emerytury
Rządowy pakiet – obejmujący zarówno Real Decreto 402/2025, jak i Plan Impulsa – wpisuje się w strategię elastycznego przechodzenia na emeryturę, dostosowaną do realiów pracy w zawodach wysokiego ryzyka. Ministerstwo Integracji Społecznej przypomina, że Hiszpania już dziś umożliwia wcześniejsze emerytury dla takich grup jak strażacy, policjanci lokalni czy pracownicy górnictwa, a nowe regulacje mają „zaktualizować i rozszerzyć ten katalog na inne zawody”.
Tzw. “autónomos” (jednoosobowe przedsiębiorstwa) z branż o podwyższonym ryzyku – w tym przewoźnicy czy rybacy – będą mogli w przyszłości wnioskować o obniżenie wieku emerytalnego, jeśli spełnią kryteria określone przez władze. Na razie jednak to jednoosobowi przewoźnicy drogowi pozostają jedyną grupą samozatrudnionych w Hiszpanii, która w 2025 roku może liczyć na realne, finansowe wsparcie przy wcześniejszym odejściu z zawodu.
