Klauzula postojowa rozszerza zakres odpowiedzialności o ryzyko rozboju lub kradzieży podczas postoju pojazdu i jest jedną z najważniejszych klauzul w ubezpieczeniu OCPD. Powinna być obowiązkowym elementem każdej polisy. Jej brak powoduje poważną lukę w ochronie, która może być bardzo bolesna dla przewoźnika w razie ewentualnej szkody. Bez niej przewoźnik będzie też w niektórych przypadkach eliminowany z łańcucha dostaw.
Klauzula postojowa zapewnia ochronę ubezpieczeniową w razie:
– kradzieży ładunku lub jego części,
– kradzieży całego pojazdu wraz z ładunkiem,
– rozboju, jeśli szkody te powstały podczas postoju pojazdu.
Jak wspomnieliśmy w poprzednim artykule, klauzula postojowa jest jedną z dwóch klauzul zapewniających ochronę ubezpieczeniową w razie rozboju. Drugą jest klauzula rozboju, która znajduje zastosowanie tylko wówczas, gdy rozbój nie miał miejsca podczas postoju.
Dlaczego klauzula postojowa jest wymagana?
Zgodnie z art. 17 ust. 2 CMR (art. 65 ust. 2 prawa przewozowego) przewoźnik nie ponosi odpowiedzialności jeżeli szkoda spowodowana została okolicznościami, których nie mógł uniknąć i których następstwom nie mógł zapobiec. Pytanie, czy kradzież ładunku lub rozbój podczas postoju to, w kontekście cytowanego zapisu zdarzenie, za które przewoźnik ponosi odpowiedzialność, czy nie? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ to zależy od okoliczności i może się zdarzyć, że sąd obciąży przewoźnika odpowiedzialnością. Tematyka jest dość skomplikowana i zdecydowanie wykracza poza ramy tego artykułu. Nie to jest jednak istotne. Ubezpieczyciele wyłączają w ogólnych warunkach ubezpieczenia swoją odpowiedzialność i w związku z tym konieczne jest zastosowanie klauzuli postojowej. Ochrona ubezpieczeniowa jest przywracana na warunkach w niej określonych.
Pojazd powinien być parkowany na parkingu strzeżonym
Ryzyko rabunku, kradzieży ładunku lub pojazdu wraz z ładunkiem jest największe, gdy pojazd jest zaparkowany, zwłaszcza gdy kierowca znajduje się poza kabiną. Mając to na uwadze pojazd powinien stać wyłącznie na parkingach strzeżonych. Oczywiście nie jest to możliwe, dlatego klauzula przewiduje wyjątki, w których dozwolone jest parkowanie pojazdu poza parkingami strzeżonymi.
Kiedy można parkować poza parkingiem strzeżonym?
Niżej wymieniamy typowe sytuacje drogowe i związany z nimi sposób parkowania pojazdu. Lista ta została opracowana na podstawie treści klauzuli postojowej jednego z ubezpieczycieli i ma charakter wyłącznie poglądowy. Warunki te mogą dość istotnie się różnić w zależności od ubezpieczyciela. Aby wiedzieć, jakie dokładnie obowiązki nakłada na nas ubezpieczyciel należy przeczytać zamieszczoną w swojej aktualnej polisie treść tejże klauzuli.
Niektóre z klauzul dopuszczają parkowanie pojazdu na tzw. MOP-ach autostradowych. To jakie standardy spełnia dany parking pod względem oświetlenia, ogrodzenia, dozoru itp., można sprawdzić np. w darmowej aplikacji TransParking.
Parkowanie na terenie bazy własnej lub bazy odbiorcy
Ochrona ubezpieczeniowa w czasie postoju pojazdu na terenie bazy własnej lub na terenie bazy odbiorcy towaru jest udzielana tylko jeśli teren bazy jest oświetlony i ogrodzony.
Dodatkowy warunek udzielenia ochrony ubezpieczeniowej
W razie opuszczenia pojazdu kierowca – pod rygorem odmowy wypłaty odszkodowania w razie kradzieży – ma obowiązek:
– zamknąć pojazd pojazd na wszystkie zamki fabryczne,
– uruchomić zainstalowane zabezpieczenia przeciwkradzieżowe,
– zabrać ze sobą dokumenty pojazdu i dokumenty przewozowe.
Kierowca musi znać treść klauzuli
Leczenie na nic się nie zda, jeśli nie będziemy się stosować do zaleceń lekarza. Podobnie jest z tą klauzulą – nie będzie miała żadnej wartości, jeśli nie zastosujemy się do jej treści. Warto się zatem z nia wnikliwie zapoznać i koniecznie przeszkolić kierowców. W praktyce to tylko od kierowcy zależy, czy ochrona ubezpieczeniowa będzie działać, czy nie.
Przykład szkody
Do szkody doszło we wrześniu 2016 r. Pojazd zatrzymał się na parkingu przy autostradzie A14 w Niemczech, niedaleko Alsleben. Parking był niestrzeżony i oświetlony. Czas pracy kierowcy kończył się i nie miał on możliwości kontynuowania jazdy. Kierowca poszedł spać około godziny 22. W czasie zdarzenia przebywał w kabinie pojazdu. Wstał około godziny 4 rano i zauważył, że plandeka naczepy jest rozcięta. Zdarzenie zostało zgłoszone policji. Kierowca nie był w stanie stwierdzić, czy i w jakim zakresie towar został uszkodzony, ponieważ cała naczepa była załadowana. Zabezpieczył jedynie rozciętą plandekę i udał się do miejsca rozładunku w Czechach.
Na miejscu ustalono, że uszkodzony został 1 big bag, z którego wysypało się na naczepę ok. 200 kg przewożonego w nim granulatu. Nadawca oświadczył, że rozdarty big bag nie może być użyty. Roszczenie wynosiło 1 250 euro.
Ostatecznie ubezpieczyciel uznał, że miało miejsce usiłowanie kradzieży (do kradzieży ostatecznie nie doszło, ponieważ przewożony towar okazał się być dla złodzieja niezbyt atrakcyjny) i wypłacił odszkodowanie. Co ciekawe, klauzula postojowa zadziałała w przypadku usiłowania kradzieży.
Brak klauzuli może eliminować z łańcucha dostaw
Wspomnieliśmy na wstępie, że brak tej klauzuli może eliminować przewoźnika z łańcucha dostaw. Duża część załadowców, spedytorów, firm transportowych wymaga rozszerzenia zakresu ubezpieczenia o klauzulę postojową.
Przed wykonaniem przewozu przewoźnik dostarcza polisę OCPD i jeśli osoba weryfikująca jej treść nie znajdzie tam tego, czego oczekuje, wówczas taki przewoźnik nie otrzyma zlecenia. Dotyczy to nie tylko tej klauzuli, ale całego koszyka klauzul, które są uważane za obowiązkowe, jak również nieredukcyjnej sumy ubezpieczenia.