Duński rząd chce przyspieszyć dekarbonizację transportu i wierzy, że przejście z winiety czasowej na system opłat drogowych uzależnionych od przebiegu pojazdów ciężarowych przyczyni się do osiągnięcia celu. A jest nim ograniczenie emisji o 70 proc. do 2030 r. i całkowita neutralność klimatyczna do 2045 r.
Fot. AdobeStock/Taina Sohlman
Ten kraj wycofuje się z Eurowiniety.. Wprowadzi myto
Duńczycy wkrótce zrezygnują z Eurowiniety i przejdą na system opłat drogowych oparty na przebiegu pojazdów ciężarowych. Znamy już wysokość stawek i kary za nieuiszczenie opłat. Nowy system KmToll zacznie działać już za kilka miesięcy.
Nowa opłata oznacza, że koszty społeczno-ekonomiczne spowodowane ruchem ciężarówek w postaci zużycia infrastruktury, wypadków, hałasu, zanieczyszczenia powietrza i przyczynienia się do zatorów komunikacyjnych zostaną pokryte w większym niż obecnie stopniu” – wyjaśnia duński rząd.
Myto ma wejść w życie już 1 stycznia 2025 r., a Sund & Bælt, przyszły operator systemu opłat pod nazwą KmToll, uruchomił już stronę internetową (https://vejafgifter.dk/), na której udziela informacji na temat stawek oraz kar związanych z opłatami.
KmToll będzie pobierany od przyszłego roku od wszystkich ciężarówek powyżej 12 ton na sieci drogowej o długości blisko 11 tys. kilometrów (większość dróg krajowych i fragmenty sieci dróg gminnych).
Dwa lata później planowane jest rozszerzenie systemu na wszystkie ciężarówki powyżej 3,5 tony. Ponadto duński rząd planuje objąć opłatami od 1 stycznia 2028 r. całą sieć dróg publicznych (około 75 tys. km).
Oczekuje się, że jesienią 2024 r. zostanie przedstawiony wniosek legislacyjny dotyczący zmiany prawa, który musi wejść w życie przed uruchomieniem programu. Oczekiwana zmiana oznacza, że masa zmienia się z dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu ciężarowego lub zestawu pojazdów na technicznie dopuszczalną masę całkowitą pojazdu silnikowego. Masę tę można odczytać w polu F.1. w dowodzie rejestracyjnym samochodu ciężarowego lub ciągnika siodłowego” – czytamy na stronie systemu opłat.
Klasy emisji i masa pojazdu
KmToll, poza masą pojazdu, uzależniony będzie także od jednej z pięciu klas emisji, zgodnie z tzw. dyrektywą o Eurowiniecie (dyrektywa UE 2022/362). Klasę emisji CO2 danego samochodu ciężarowego określa się na podstawie określonej emisji CO2 pojazdu ciężarowego i określonej wartości referencyjnej CO2 dla danej podgrupy pojazdów.
Oto klasy emisji w nowym duńskim systemie opłat:
Klasa emisji CO2 | Opis |
1 | Samochód ciężarowy zarejestrowany po raz pierwszy przed 1 stycznia 2019 r. lub nienależący do pozostałych klas emisji CO2 |
2 | Ciężarówka na poziomie 5 proc. poniżej wartości referencyjnej CO2 |
3 | Ciężarówka na poziomie 8 proc. poniżej wartości referencyjnej CO2 |
4 | Ciężarówka o niskiej emisji spalin o 50 proc. poniżej wartości referencyjnej CO2 |
5 | Ciężarówka zeroemisyjna, np. z napędem na prąd lub wodór |
Jeśli zaś chodzi o klasy wagowe, przewiduje się, że pojazdy ciężarowe będą klasyfikowane według technicznie dopuszczalnej masy całkowitej:
- od 12 tys. do 17 999 kilogramów,
- od 18 tys. do 32 tys. kilogramów,
- powyżej 32 tys. kilogramów.
Wyższe opłaty w strefach ekologicznych
Za jazdę ciężarówką w strefie ekologicznej w Kopenhadze, Frederiksbergu, Odense, Aarhus i Aalborgu trzeba będzie zapłacić więcej.
Na tych obszarach wielu obywateli jest szczególnie narażonych na zanieczyszczenie powietrza i hałas powodowany przez ruch ciężarówek i wypadki drogowe, ze względu na duży ruch. Dlatego też jazda po strefach ekologicznych jest o 50 procent droższa niż po innych drogach płatnych” – wyjaśnia operator.
Mapa duńskich stref ekologicznych:
Opłaty drogowe – nowe stawki
Stawki dla klasy wagowej o dmc od 12 000 do 17 999 kg
Klasa emisji CO2 | Stawki poza strefą ekologiczną za km | Stawki w strefie ekologicznej |
1 | 1,12 koron duńskich | 1,68 koron duńskich |
2 | 1,00 koron duńskich | 1,50 koron duńskich |
3 | 0,88 koron duńskich | 1,32 koron duńskich |
4 | 0,59 koron duńskich | 0,88 koron duńskich |
5 | 0,20 koron duńskich | 0,30 koron duńskich |
Stawki dla klasy wagowej o dmc od 18 000 do 32 000 kg
Klasa emisji CO2 | Stawki poza strefą ekologiczną za km | Stawki w strefie ekologicznej |
1 | 1,26 koron duńskich | 1,89 koron duńskich |
2 | 1,13 koron duńskich | 1,7 koron duńskich |
3 | 1,0 koron duńskich | 1,5 koron duńskich |
4 | 0,66 koron duńskich | 0,99 koron duńskich |
5 | 0,20 koron duńskich | 0,30 koron duńskich |
Stawki dla klasy wagowej o dmc powyżej 32 000 kg
Klasa emisji CO2 | Stawki poza strefą ekologiczną za km | Stawki w strefie ekologicznej |
1 | 1,35 koron duńskich | 2,03 koron duńskich |
2 | 1,22 koron duńskich | 1,83 koron duńskich |
3 | 1,09 koron duńskich | 1,63 koron duńskich |
4 | 0,71 koron duńskich | 1,06 koron duńskich |
5 | 0,20 koron duńskich | 0,30 koron duńskich |
Kontrole i kary za nieuiszczenie opłat
Duńczycy będą kontrolować uiszczanie opłat m.in. przy pomocy automatycznego odczytu tablic rejestracyjnych.
Aby ustalić, czy samochód ciężarowy podlega obowiązkowi podatkowemu, skorzystają z:
- technologii klasyfikującej typ pojazdu i określającej rozmiar,
- skanerów cyfrowych komunikacji krótkiego zasięgu (DSRC) sprawdzających, czy ciężarówka działa z wyposażeniem pokładowym.
Tablice rejestracyjne Twojej ciężarówki zostaną automatycznie odczytane przez kamery zarówno w stacjonarnych, jak i mobilnych punktach kontrolnych. Stałe punkty kontrolne na skrzyżowaniach wybierane są na podstawie położenia geograficznego Danii. Dodatkowo na trasie będzie można spotkać mobilne jednostki kontrolne, które przemieszczane są w celu wywierania presji kontrolnej na terenie całego kraju. Stacjonarne i mobilne jednostki mogą zbierać istotne informacje cyfrowe o wszystkich przejeżdżających ciężarówkach i rozpoznawać ich tablice rejestracyjne” – wyjaśnia operator.
Zarówno duńscy, jak i zagraniczni przewoźnicy będą karani w przypadku nieuiszczenia opłaty. Kara wyniesie 4,5 tys. koron duńskich (ok. 2,6 tys. zł). Dany pojazd będzie mógł być “ukarany” jednym mandatem na dobę (ciągłe 24 godziny).