Wypadki i incydenty drogowe spowodowane nieprawidłowym mocowaniem ładunków zdarzają się w Unii Europejskiej każdego roku. I choć świadomość przewoźników w tym zakresie rośnie, przepisy w wielu krajach są coraz bardziej szczegółowe i surowe. Konsekwencje ich nieprzestrzegania bywają dotkliwe – od wysokich mandatów po zakaz dalszej jazdy aż do czasu poprawnego zabezpieczenia towaru.
Jak prawidłowo zamocować ładunek?
Większość państw członkowskich wymaga, aby ładunek został umieszczony na pojeździe w taki sposób, aby nie zagrażał osobom ani towarom. Nie może pozostawać poza pojazdem (na przykład przytwierdzony z tyłu) ani z niego spaść. Zalecane jest także regularne sprawdzanie mocowań ładunku w czasie przewozu zawsze, gdy jest to możliwe. Pierwszej kontroli należy dokonać najlepiej po kilku kilometrach podróży na postoju w bezpiecznym miejscu – tłumaczy Maurycy Kieruj, prawnik w TC Kancelarii Prawnej.
Mocowania należy skontrolować również po gwałtownym hamowaniu, innych nadzwyczajnych zdarzeniach podczas jazdy, a także po częściowym załadunku lub rozładunku. W przypadku drobnicy – powszechnej w transporcie dystrybucyjnym – trzeba dodatkowo zadbać o ponowne zabezpieczenie towarów, które pozostały w przestrzeni ładunkowej.
Normy, które warto znać
Kancelaria Prawna TC podkreśla, że zabezpieczenie ładunku powinno być zgodne z obowiązującymi normami ISO i EN, które określają siły mocowania, wytrzymałość konstrukcji oraz wymagania dotyczące sprzętu:
- EN 12195-1 – Obliczenia sił mocowania
- EN 12195-2 – Pasy mocujące ładunki
- EN 12195-3 – Odciągi łańcuchowe
- EN 12640 – Punkty mocowania
- EN 12642 – Zabezpieczanie ładunków na pojazdach drogowych
Kary sięgające tysięcy euro
Nieprawidłowe zabezpieczenie ładunku może skutkować nie tylko uszkodzeniem towaru, ale również poważnymi sankcjami finansowymi dla przewoźnika i kierowcy.
Najbardziej restrykcyjnie do sprawy podchodzą Niemcy, gdzie kara za niewłaściwe zabezpieczenie ładunku może kosztować przewoźnika nawet 5 tys. euro, a kierowcę – 120 euro mandatu. W większości państw obie strony ponoszą jednak solidarną odpowiedzialność, co oznacza mandat rzędu kilkuset euro do momentu, aż ładunek zostanie zabezpieczony zgodnie z przepisami – mówi Maurycy Kieruj z TC Kancelarii Prawnej.
Sankcje za niewłaściwe zamocowanie ładunku w wybranych krajach UE:
| Kraj | Podstawa prawna | Mandat/kara dla kierowcy | Kara dla firmy/przewoźnika | Inne sankcje |
| Niemcy | §22, §23 StVO; §31 StVZO; OWiG | 35 – 120 euro | do 5.000 euro | Punkty karne; zakaz jazdy |
| Francja | Code de la route art. R312-19; Arrêté 1999 | 135 - 750 euro | Odpowiedzialność solidarna z kierowcą | Zakaz jazdy do czasu poprawy |
| Włochy | Codice della Strada art. 164; Circolare MIT | 85 – 338 euro | Kary administracyjne przy ponownych naruszeniach | Zakaz jazdy do czasu poprawy |
| Holandia | RVV1990; Dyrektywa 2014/47/UE wdrożona | 370 euro | Możliwa odpowiedzialność | Zakaz jazdy do czasu poprawy |
| Rumunia | Codul Rutier; OG nr. 43/1997; HG nr. 69/2012 | ok. 290–580 lei (~60–120 euro) | od 1.000 do 4.000 lei (~200–800 euro) | Zakaz jazdy do czasu poprawy |
Kontrole w krajach UE – co warto wiedzieć?
Niemcy
TC Kancelaria Prawna zwraca uwagę, że Federalny Urząd Logistyki i Mobilności Towarowego (BALM) szczególnie dokładnie kontroluje zabezpieczenie ładunków. Podczas inspekcji oczekuje się przedstawienia obliczeń wykonanych zgodnie z normą EN 12195-1. Choć nie jest to wymóg formalny, dokumentacja może przesądzić o przebiegu kontroli.
Francja
We Francji inspekcje prowadzą nie tylko służby drogowe, ale także lokalna policja, żandarmeria i DREAL. Kontrole odbywają się zarówno na drogach, jak i na parkingach. Norma EN 12195-1 jest tutaj powszechnie stosowana jako punkt odniesienia – wyjaśniają prawnicy.
Włochy
We Włoszech za kontrole odpowiadają Polizia Stradale i Motorizzazione.
Inspekcje coraz częściej prowadzone są na głównych trasach, a posiadanie dokumentacji (np. wyliczeń sił mocujących) jest zdecydowanie zalecane” – zwraca uwagę kancelaria.
RumunFria
W Rumunii kontrole przeprowadza Policja drogowa (Poliția Rutieră) oraz ARR. Pojazdy zatrzymywane są m.in. na granicach i w korytarzach transportowych, a inspekcje koncentrują się na jakości mocowania.
Jak uniknąć kosztownych błędów?
Zrozumienie i stosowanie lokalnych przepisów dotyczących zabezpieczania ładunku to obowiązek każdego przewoźnika. W różnych krajach UE mogą obowiązywać różne praktyki kontrolne i interpretacje tych samych norm.
Nieprawidłowości w tym zakresie mogą zaburzyć transport i narazić przewoźnika na kary umowne, na przykład w związku z opóźnieniami. Jeśli przewoźnik podejrzewa, że kara została nałożona bezpodstawnie, powinien się odwołać u odpowiedniego organu, w czym pomóc może wyspecjalizowana kancelaria prawna – przestrzega Maurycy Kieruj z TC Kancelarii Prawnej.
KE chce obowiązkowych kontroli zabezpieczenia ładunku
W kwietniu br. Komisja Europejska ogłosiła pakiet reform mających zaktualizować unijne przepisy dotyczące sprawności technicznej pojazdów. Planowane zmiany obejmują również obowiązek sprawdzania zabezpieczenia ładunku przy każdej kontroli drogowej.
Zgodnie z propozycją Brukseli kontrolerzy będą zobowiązani do sprawdzenia, czy ładunek „może przemieszczać się względem siebie, ścian lub podłogi pojazdu jedynie w minimalnym stopniu”, nawet w sytuacjach awaryjnych i na podjazdach. Ładunek nie może wypaść z przestrzeni ładunkowej ani przesunąć się poza powierzchnię załadunkową.
Dla zapewnienia spójności działań w całej UE, państwa członkowskie zostaną zobowiązane do przeprowadzenia specjalistycznych szkoleń dla inspektorów drogowych. Celem jest zwiększenie bezpieczeństwa, ograniczenie emisji zanieczyszczeń oraz skuteczniejsze egzekwowanie przepisów dzięki cyfryzacji.
