Przewoźnik wygrał z koncernem. Kolejny wyrok w sprawie zmowy producentów ciężarówek

Sąd Gospodarczy w Almerii wydał 27 listopada wyrok w sprawie firmy Iberlex Asociados przeciwko DAF. Iberlex Asociados pozwał producenta o odszkodowanie w związku ze zmową cenową w latach 1997-2011. Sąd uznał, że przewoźnik nadpłacił za zakupione w tym okresie ciężarówki 15 proc. ich ceny netto. W związku z tym sędzia nakazał producentowi wypłatę wspomnianych 15 proc. oraz ustawowych odsetek naliczonych od dnia zakupu pojazdów. To w regionie pierwszy wyrok, ale już wiadomo, że o odszkodowania może się starać 1,2 tys. firm, które przez 14 lat zmowy cenowej zakupiły ok. 4 tys. pojazdów ciężarowych producentów Daimler, Renault-Volvo, DAF, Iveco, MAN i Scanii.

Orzeczenie to jest bardzo korzystne z punktu widzenia przewoźnika, gdyż według wyliczeń Komisji Europejskiej, ceny były zawyżone o 1-10 proc. To nie pierwszy taki wyrok. Pod koniec zeszłego roku Sąd Gospodarczy w Murcii zadecydował, że Volvo Group Spain ma wypłacić skarżącemu 128 757 euro odszkodowania plus odsetki za zakup pięciu ciężarówek w październiku 2012 r. (czyli rok po zakończeniu funkcjonowania kartelu). Jak to możliwe, skoro kartel funkcjonował do 2011 roku? Prawnikowi reprezentującemu powoda udało się udowodnić, że cena zakupionych w 2012 r. ciężarówek była nadal zawyżona w związku ze zmową cenową i to aż o 20,7 proc. To prawie 26 tys. euro przy zakupie jednej ciężarówki. Ta wysokość odszkodowania znacznie przewyższa szacunki ekspertów, które oscylowały wokół uśrednionej kwoty 10 tys. euro od pojazdu.

Nie zawsze jednak orzeczenia hiszpańskich sądów są tak korzystne dla przedsiębiorców. W marcu tego roku zapadł wyrok w Sądzie Gospodarczym w Walencji w sprawie kartelu. Sprawa dotyczyła hiszpańskiego przewoźnika Llácer & Navarro, który w okresie funkcjonowania kartelu kupił 108 ciężarówek marki Volvo i Renault. Sąd w Walencji nakazał Renault Trucks i Volvo Trucks wypłatę odszkodowania w wysokości 360 tys. euro, tj. zaledwie 5 proc. wartości ówczesnej ceny zakupu (ok. 3,3 tys. euro za ciężarówkę). 

Pierwszy prawomocny wyrok

W październiku tego roku Sąd Gospodarczy w Pontevedra wydał wyrok, nakazujący producentowi wypłatę odszkodowania w wysokości prawie 40 tys. euro firmie transportowej Kartín SL. Jak donosi kancelaria Balms Abogados z Vigués, która reprezentowała przewoźnika, “to pierwsze prawomocne orzeczenie w Hiszpanii” w sprawie kartelu producentów ciężarówek, a także pierwsze do tej pory w Europie. Iveco wypłaci firmie odszkodowanie za zakup trzech ciężarówek w latach 2003-2008. Jego wysokość to 20 tys. euro za zawyżenie cen pojazdów (9 proc. zapłaconej ceny) oraz ok. 19,2 tys. euro odsetek – donosi portal transportowy diariodetransporte.com. 

Nie był to jednak pierwszy wyrok, jaki zapadł w Sądzie Gospodarczym w Pontevedra. W sierpniu tego roku wydał on orzeczenie, w którym nakazał producentowi Iveco wypłatę odszkodowania w wysokości 45 tys. euro przedsiębiorcy, który w 2009 r. kupił pięć pojazdów tej marki za kwotę przekraczającą 400 tys. euro. Sąd uznał, że przewoźnik zapłacił za pojazdy o 32 tys. euro za dużo i doliczył do tej kwoty odsetki w wysokości 13 tys. euro. 

Pozwy zbiorowe

Wyroki, jakie zapadły w Hiszpanii, dotyczyły pojedynczych przedsiębiorców. W Europie jednak toczą się również procesy zbiorowe. 

Prawie 8 tys. przewoźników z Wielkiej Brytanii dołączyło do pozwu zbiorowego przeciwko koncernom produkującym samochody ciężarowe. Łączna wysokość rekompensat, o jakie będą walczyli, sięga niemal połowy kwoty kar nałożonych przez Komisję Europejską na producentów ciężarówek. Brytyjscy przedsiębiorcy transportowi będą ubiegali się o łącznie 1,5 mld funtów odszkodowania.

Pod koniec października RHA wygrało pierwszą batalię z producentami, którzy próbowali nie dopuścić do procesu zbiorowego, kwestionując legalność pozwu i reprezentowania przewoźników przez RHA. 

Dzięki podobnej strategii producenci próbowali nie dopuścić do rozpoczęcia się jednego procesów w Niemczech. Także w tym wypadku okazała się ona bezowocna. Ponad 7 tys. firm (w tym ok. 1 tys. z Polski) bierze udział w pozwach zbiorowych. Reprezentują je niemiecki związek transportowy BGL wraz z kancelarią Financialright. Trzy pozwy zbiorowe dotyczą łącznie 200 tys. ciężarówek. W sądzie rozpoczęły się już dwa procesy, trzeci wciąż jest w przygotowaniu.

Prawnicy wiedzą już jednak, że będą mieli przed sobą trudne zadanie. Sędzia Gesa Lutz, która orzekała w pierwszym procesie o odszkodowanie w wysokości pół mld euro, uznała, że “żądania w ciemno to za mało” – donosi niemiecka agencja prasowa dpa. Skarżący muszą udowodnić, że ciężarówka kupiona za 110 tys. euro kosztowałaby tylko 100 tys. euro , gdyby producenci nie pozostawali w zmowie cenowej.

Zmowa cenowa producentów ciężarówek

W lipcu 2016 r. producenci ciężarówek MAN, Volvo/Renault, Daimler, Iveco i DAF zostali ukarani rekordową w historii Unii Europejskiej grzywną, której łączna wysokość sięgnęła niemal 3 mld euro.

Kartel funkcjonujący między 1997 a 2011 rokiem będzie kosztował koncerny znacznie więcej. Przedsiębiorcy z całej Europy walczą bowiem o odszkodowania. Szacuje się, że w skali całej Unii Europejskiej firmy mogą wywalczyć nawet 100 mld euro.

Jak ustaliła we wrześniu 2017 r. Komisja Europejska, także Scania przez 14 lat ustalała z pięcioma innymi producentami ceny samochodów ciężarowych i koszty nowych technologii ograniczających emisję spalin. Szwedzki koncern otrzymał za udział w zmowie karę w wysokości 880 mln euro.

Fot. publicdomainpictures/George Hodan