Przewoźnicy przenoszą podwyżki na klientów. Stawki frachtu drogowego w Europie w górę

Z kolei analogiczny indeks stawek kontraktowych na przewozy drogowe od października do grudnia 2024 r. wzrósł do 128,9 pkt. Nastąpił więc wzrost o 2,8 punktu powyżej poziomu z III kwartału, choć jednocześnie było to mniej o 1,4 punktu niż w tym samym okresie 2023 roku. Prognozy dotyczące stóp procentowych w Europie wskazują na umiarkowany wzrost gospodarczy, odzwierciedlający nadal wysokie koszty i niewielki wzrost popytu, pomimo ogólnego osłabienia.

Stawki kontraktowe w przewozach drogowych w IV kwartale 2024 r.; Źródło: TI/Upply/IRU

Widać to w zmianie trendu w stawkach frachtu, które jeszcze w III kwartale ubiegłego roku spadły zarówno na rynku kontraktów, jak na spotowym. W IV kwartale 2024 r. stawki kontraktowe wykazały umiarkowany wzrost w kilku kluczowych korytarzach transportowych, choć stawki spot na niektórych trasach notowały spadki, a na innych rosły. Analitycy Transport Intelligence jako przyczyny wskazują trwającą presję kosztową, zmiany przepisów krajowych i zmienne wzorce popytu kształtujące branżę.

Stawki na trasie Polska-Niemcy rosną

Patrząc na to jak kształtowały się stawki na kluczowych trasach, widać, że przewoźnicy próbowali je podnosić, by rekompensować obciążąjące ich koszty. I tak na trasie z Warszawy do Duisburga stawki kontraktowe wzrosły o 2,3 proc. do 1 646 euro (1,52 euro/km), kwartał do kwartału. Stawki spotowe odnotowały podobny wzrost – o 3,3 proc. osiągając 1 810 euro (1,68 euro/km). Rok do roku stawki kontraktowe wzrosły o 8,4 proc., podczas gdy stawki spotowe – o 9,4 proc.

Źródło: TI/Upply/IRU

Na trasie powrotnej z Duisburga do Warszawy stawki kontraktowe wzrosły o 7,3 proc. kwartał do kwartału do 1 235 euro (1,14 euro/km). W tym samym czasie stawki spot wzrosły zaledwie o 1 proc. pozostając względnie stabilne na poziomie 1 447 euro (1,34 euro/km). W porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku, stawki spot wzrosły o 10,1 proc., a stawki kontraktowe – o 7,3 proc.

Na trasach głównych różnica między stawkami spot a stawkami kontraktowymi nieznacznie wzrosła, a stawki spot są obecnie o 9,9 proc. wyższe niż stawki kontraktowe w tym kwartale, w porównaniu do 8,9 proc.  w poprzednim kwartale. Z kolei różnica między stawkami spot a stawkami kontraktowymi zmniejszyła się w IV. kwartale. Stawki spot były o 17,2 proc. wyższe od stawek kontraktowych w IV kwartale 2024 r., w porównaniu z 24,6 proc. w poprzednim kwartale” – zwracają uwagę analitycy Transport Intelligence.

Ich zdaniem rosnące koszty w Niemczech i Polsce, z wyjątkiem oleju napędowego, zwiększyły presję na popyt na transport drogowy i ceny. Wysokie opłaty drogowe w Niemczech zwiększyły koszty operacyjne przewoźników w Niemczech, powodując wzrost stawek lub zniechęcając niektórych przewoźników do obsługi niemieckich tras, co z kolei zmniejszyło dostępne pojazdy i zwiększyło presję podażową na stawki. 

Eksperci przypominają, że od grudnia 2023 r. opłata drogowa wzrosła o około 0,158 euro/km, a dla pojazdów użytkowych dodano dopłatę za emisję CO2 w wysokości 200 euro za tonę CO2. Ponadto od lipca 2024 r. wszedł w życie kolejny etap reformy opłat drogowych, a obowiązek płacenia za płatne drogi w Niemczech został rozszerzony na użytkowników pojazdów o maksymalnej masie całkowitej od 3,5 do 7,5 tony. Dodatkowo inflacja w Polsce utrzymuje się na wysokim poziomie i w IV kwartale ubiegłego roku wyniosła średnio 4,8 proc. (w porównaniu z 2,8 proc. w I kwartale 2024 r.).

Ogólnie rzecz biorąc, rosnące koszty na trasie Warszawa-Duisburg wywierają presję na wzrost stawek, ponieważ przewoźnicy przenoszą te podwyżki na klientów. Prawdopodobnie utrzyma to stawki na wysokim poziomie w 2025 r., ponieważ marże zysku zapewniają obecnie bardzo mało miejsca na dalsze obniżki. Gwałtowne podwyżki opłat drogowych MAUT w Niemczech, wraz z rosnącymi kosztami pracy w Polsce, są kluczowymi czynnikami przyczyniającymi się do tego trendu” – podsumowują analitycy w raporcie.

Rosną stawki spot na powrocie z Francji 

Stawki między Duisburgiem a Lille odzwierciedlały szersze trendy gospodarcze. Stawki kontraktowe na tej trasie wzrosły o 5,3 proc. kwartał do kwartału do 680 euro (2,25 euro/km). Z kolei stawki spotowe wzrosły o 0,8 proc. do 694 euro (2,30 euro/km).

Źródło: TI/Upply/IRU

Na trasie powrotnej Lille-Duisburg, stawki kontraktowe  wzrosły o 5 proc. do 507 euro (1,68 euro/km). W segmencie spotowym wzrost był nieco większy – o 6,8 proc. do 581 euro (1,92 euro/km).

Taka sytuacja była w dużej mierze spowolnieniem w niemieckim przemyśle, które nadal ogranicza silne wzrosty stawek. Według danych niemieckiego urzędu statystycznego (Destatis) – produkcja przemysłowa w Niemczech spadła o 0,3 proc. kwartał do kwartału.

Aktywność gospodarcza pozostaje raczej w stagnacji zarówno we Francji jak i w Niemczech, co wywiera niewielką presję na wzrost stawek. Chociaż popyt na transport jest słaby, wysokie koszty nadal pchają stawki w górę i w związku z tym pozostaną one na tym stałym poziomie, ponieważ wysokie koszty są przenoszone na klientów. Przewoźnicy stoją obecnie w obliczu podwyższonej bazy kosztowej przy niskich poziomach cen, co skutkuje niskimi marżami” – komentują analitycy Transport Intelligence.

Według nich w 2025 r. znaczące spadki cen są mało prawdopodobne. Oczekuje się jednak, że jakikolwiek wzrost popytu spowoduje wzrost cen, ponieważ przewoźnicy zechcą wykorzystać rzadką okazję do zwiększenia zysków.

Spadki na trasach z Hiszpanii 

Stawki kontraktowe na trasie Madryt-Paryż wzrosły o 3,5 proc. kwartał do kwartału do 1 458 euro (1,15 euro/km). Stawki spotowe wzrosły natomiast o 4,5 proc. do 1 484 euro (1,17 euro/km). Jednak w porównaniu do ubiegłego roku zarówno stawki kontraktowe jak i spotowe zaliczyły spadki – odpowiednio o 5 i 2,1 proc.

Źródło: TI/Upply/IRU

Przewozy w przeciwnym kierunku – na trasie Paryż-Madryt – charakteryzowały się większym zróżnicowaniem. Stawki kontraktowe wzrosły o 3,1 proc. kwartał do kwartału do 1 803 euro (1,42 euro/km), w przeciwieństwie do segmentu spotowego, który spadł o 5,1 proc. osiągając poziom 1 759 euro (1,38 euro/km).

Zmniejszająca się różnica między stawkami kontraktowymi a spotowymi sugeruje stabilizację popytu. Według danych INSEE (francuski urząd statystyczny) wydatki konsumpcyjne we Francji pozostały na niskim poziomie w IV kwartale 2024 r., co mogło ograniczyć popyt na przewozy towarowe na trasach do tego kraju.

Rok  2025 r. pod znakiem nowych regulacji

Zdaniem analityków Transport Intelligence, operatorzy transportu towarowego mają przed sobą wyboistą drogę. Rosnące koszty opłat drogowych, paliwa i pracy spowodują wzrost stawek, ale oczekuje się, że słaby popyt utrzyma stawki spot pod presją.

Nowe regulacje – w tym opłaty drogowe uzależnione od emisji CO2, mandaty dotyczące tachografów i ceny emisji ETS2 od 2027 r. – mogą jeszcze bardziej zmienić rynek. Tymczasem trendy nearshoringowe faworyzujące Polskę, Rumunię i Turcję nadal wpływają na przepływy towarowe, zgodnie z prognozą gospodarczą Komisji Europejskiej z jesieni 2024 r.