Po moim artykule na temat różnic między spedytorem a przewoźnikiem w niemieckim prawodawstwie pojawiły się pytania od czytelników dotyczące wykonywania umów przewozu. Szczególnie ważny okazał się wątek załadunku i rozładunku.
Na początek pozwolę sobie zacytować art. 412 ust. 1 HGB (niemieckiego Kodeksu handlowego) oraz “rozłożyć” go na czynniki pierwsze:
Ҥ 412 Abs. 1 HGB: Verladen und Entladen
Soweit sich aus den Umständen oder der Verkehrssitte nicht etwas anderes ergibt, (hat der Absender das Gut beförderungssicher zu laden, zu stauen und zu befestigen verladen sowie zu entladen). (Der Frachtführer hat für die betriebssichere Verladung zu sorgen).”
“§ 412 Abs. 1 HGB: Załadunek i rozładunek
Jeśli okoliczności oraz zwyczaje handlowe nie wymagają innego postępowania, (wówczas nadawca zobowiązany jest załadować ładunek w sposób zapewniający bezpieczeństwo transportu, ułożyć go oraz zamocować, jak również rozładować). (Przewoźnik obowiązany jest zapewnić załadunek towaru zgodny z zasadami bezpieczeństwa pracy).”
Najpierw zacznę od obowiązku nadawcy – “(wówczas nadawca zobowiązany jest załadować ładunek w sposób zapewniający bezpieczeństwo transportu, ułożyć go oraz zamocować , jak również rozładować)” – w związku z powyższym według art. 412 ust. 1 HGB, to nadawca towaru, co do zasady, ma obowiązek bezpiecznego załadunku oraz rozładunku oraz do jego zamocowania.
Załadunek w Niemczech – obowiązki przewoźnika
Następnie obowiązek przewoźnika określony został w zdaniu drugim wymienionego wyżej art. 412 ust. 1 HGB – “(Przewoźnik obowiązany jest zapewnić załadunek towaru zgodny z zasadami bezpieczeństwa pracy)”. Zatem przewoźnik zobowiązany jest do zapewnienia odpowiedniego pojazdu z odpowiednimi urządzeniami zabezpieczającymi ładunek (np. pasy mocujące, punkty mocowania) oraz upewnić się, że podstawiony pojazd jest sprawny. Ponadto przewoźnik powinien dopilnować, by załadunek odbył się zgodnie dopuszczalnymi wymiarami, obciążeniem osi i masą całkowitą.
W tym miejscu należy także zaznaczyć, że co do zasady, przewoźnik nie jest zobowiązany do sprawdzenia prawidłowego załadunku towaru przez nadawcę, jednak powyższe nie zwalnia przewoźnika z obowiązku działania w dobrej wierze (art. 242 BGB). Jeśli ma świadomość nieprawidłowości przy załadunku, która może skutkować szkodą w towarze, to na podstawie art. 412 ust. 1 i ust. 2 HGB – powinien niezwłocznie poinformować o tym fakcie nadawcę. Jeżeli przewoźnik poinformował nadawcę lub osobę odpowiedzialną za załadunek o nieprawidłowościach związanych z załadunkiem, a nadawca nie poprawił mocowania lub zbagatelizował uwagi przewoźnika – przewoźnik na zasadzie art. 427 ust. 1 cyfra 3 HGB nie opiera się jednak na podziale obowiązków uregulowanym w sekcji 412 HGB.
Załadunek i rozładunek można scedować na przewoźnika
Jak wskazuje art. 412 ust. 1 HGB “Jeśli okoliczności oraz zwyczaje handlowe nie wymagają innego postępowania (…)” – strony umowy mogą w dowolnym momencie wyraźnie uzgodnić, że przewoźnik jest zobowiązany do załadunku i rozładunku oraz do bezpiecznego mocowania towaru. Dopuszczalne jest umowne przypisanie przewoźnikowi obowiązku załadunku oraz rozładunku odbiegające od art. 412 ust. 1 HGB. Należy jednak zauważyć, że zgodnie z art. 425 HGB, przewoźnik ponosi również odpowiedzialność za szkody w towarze lub szkody wynikające z opóźnienia. Aby uniknąć sporów w tym przedmiocie, strony umowy powinny jasno określić, kto jest zobowiązany do załadunku oraz rozładunku oraz kto z tego tytułu będzie odpowiedzialny za szkodzę. Dodatkowo dyspozycja art. 412 HGB nie narusza wytycznych ADSp 2017.
Następnie powstaje pytanie, kto odpowiada za załadowanie towaru w przypadku przeładunku? Jeżeli przewoźnik przewozi ładunek, który będzie następnie przeładowany do innego pojazdu, to za czynności przeładunkowe odpowiada przewoźnik, który będzie ponosił odpowiedzialność za nieodpowiednie zabezpieczenie ładunku i ewentualne błędy załadunkowe wynikające z procesu przeładunku.
Niniejszy artykuł nie stanowi opinii prawnej, interpretacji prawnej, ani nie jest opinią prawną.
Fot. BAR Cargolift