Mandaty w Niemczech – cz. 2. Co grozi za prowadzenie pojazdu ciężarowego po alkoholu?

Zgodnie z § 316 Strafgesetzbuch (StGB – Kodeks karny) przestępstwo popełnia każdy, kto w ruchu prowadzi pojazd, mimo że w wyniku spożywania napojów alkoholowych lub innych środków odurzających, nie jest w stanie  bezpiecznie prowadzić.

Z powyższego można wywnioskować, że kierowca pojazdu mechanicznego, mający zawartość alkoholu we krwi od 1,1 promila, jest niezdolny do prowadzenia pojazdu. Mówi się w takim przypadku o całkowitej niezdolności do prowadzenia pojazdów.

W przedziale zawartości alkoholu we krwi w granicach 0,3-1,09 promila oraz przy ustaleniu spowodowanej spożywaniem alkoholu niepewności w prowadzeniu pojazdu – mówi się o tak zwanej względnej niezdolności do prowadzenia pojazdów, która również może podlegać karze według § 316 StGB. Przykładem tego są: jazda „zygzakiem”, jazda szczególnie lekkomyślna lub niebezpieczna.

W przypadku jazdy pod wpływem środków odurzających orzecznictwo nie uznaje absolutnych granic substancji czynnych. Z tego powodu nie ma tu mowy o całkowitej niezdolności do prowadzenia pojazdów. Co więcej, należy podjąć decyzję w danym, indywidualnym przypadku na podstawie skonsumowanych i udowodnionych substancji oraz szczególnie na podstawie stwierdzonej koncentracji substancji czynnych i jej skutków dla bezpieczeństwa jazdy.

Jazda pod wpływem alkoholu w postępowaniu karnym można być udowodniona tylko na podstawie wyniku próby krwi. Orzecznictwo nie uznaje wyników mierzenia stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu.

Kiedy wykroczenie, a kiedy przestępstwo?

Wykroczenie prowadzenia pojazdu pod wpływem alkoholu może zostać popełnione umyślnie (§ 316 ust. 1 StGB) lub nieumyślnie (ust. 2). Z utrwalonego orzecznictwa wynika, że umyślności nie daje się wywnioskować wyłącznie ze stopnia alkoholizacji. Skutkiem prawnym prowadzenia pojazdu pod wpływem alkoholu według § 316 StGB jest zagrożenie karą pozbawienia wolności do jednego roku lub karą grzywny. Kierowca pojazdu mechanicznego, który dotychczas nie był jeszcze notowany policyjnie i został po raz pierwszy zatrzymany, a u którego wykazano stężenie alkoholu we krwi przekraczające 1,1 promila może liczyć się z karą grzywny od 30 do 50 stawek dziennych (w zależności od stopnia alkoholizacji i stopnia jego winy – tzn. działania umyślnego lub nieumyślnego).

Oprócz tego regularnie pozbawia się jeżdżącego pod wpływem alkoholu kierowcę pojazdu mechanicznego prawa jazdy – zgodnie z § 69 ust. 1, ust. 2 nr 2 StGB. Kierowca mając zawartość alkoholu od 1,1 promila musi liczyć się z zakazem prowadzenia pojazdów na okres co najmniej dziewięciu miesięcy.

Po upływie okresu zakazu kierowca pozbawiony prawa jazdy musi wnioskować do urzędu komunikacji o wydanie nowego prawa jazdy, co w danym, indywidualnym przypadku może być związane z wieloma trudnościami (np. przejściem przymusowych badań psychologicznych – z niem. Idiotentest).

Zagrożenia życia i zdrowia innych karane surowiej

Jeżeli kierowca jeżdżący pod wpływem alkoholu lub innych środków odurzających wskutek stanu nietrzeźwości zagrozi zdrowiu i życiu drugich osób lub cudzym rzeczom o znacznej wartości, to z przepisu § 315c ust. 1 nr 1a StGB wynika, że grozi to także wyższymi karami (do trzech lat pozbawienia wolności, w przypadku działania umyślnego – do pięciu lat).

W praktyce narażenie na niebezpieczeństwo w ruchu drogowym według § 315c ust. 1 nr 1a StGB (w wyniku spożywania napojów alkoholowych lub innych środków odurzających) częściowo prowadzi do wymierzenia wyraźnie wyższych kar, niż w przypadku wspomnianej wyżej jazdy pod wpływem alkoholu bez skutków wynikających z § 316 StGB. Zależnie od tego, czy skończyło się to tylko na zagrożeniu, czy doszło do wystąpienia szkody, w tym przypadku zależy od wysokości szkody. Zwłaszcza, gdy doszło do uszczerbku na zdrowiu innych uczestników ruchu drogowego.

Jeżeli dojdzie nawet do nieumyślnego spowodowania śmierci drugiej osoby przez kierowcę jeżdżącego pod wpływem alkoholu lub środków odurzających, sprawca, który dokonał przestępstwa po raz pierwszy, musi liczyć się z karą pozbawienia wolności, której wykonanie nie zostanie zawieszone na okres próby.

Sankcje prawnokarne wchodzą w życie według § 315c ust. 1 nr 2, ust. 3 StGB również w przypadku szczególnie ciężkich uchybień kierowców pojazdów mechanicznych, nie popełnianych pod wpływem alkoholu lub środków odurzających, lecz w poważny sposób niezgodnych z przepisami ruchowymi i bezwzględnych oraz prowadzących do zagrożenia zdrowia i życia drugiej osoby lub cudzych rzeczy o znacznej wartości.

Wykroczenie naruszenia tzw. granicy 0,5 promila zawartości alkoholu we krwi

Zgodnie z § 24a ust. 1 StVG, wykroczenie popełnia ten, który prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu drogowym, mając w wydychanym powietrzu zawartość alkoholu 0,25 mg lub więcej lub zawartość alkoholu we krwi 0,5 promila lub więcej.

Inaczej niż w obrębie przestępstw, można wywnioskować już z zapisów ustawy, że na przeprowadzenie dowodu wystarczający jest wynik analizy wydychanego powietrza. Wartość 0,25 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu według danych naukowych odpowiada ok. 0,5 promila stężenia alkoholu we krwi.

Zgodnie  z § 24a  ust. 2 StVG  popełnia wykroczenie  również ten, kto pod wpływem środków odurzających  prowadzi pojazd mechaniczny. Prawo wskazuje tu na załącznik do przepisu § 24a StVG wymieniającego wszystkie powszechnie stosowane środki odurzające. Ustawa ustala w przepisie § 24a ust. 2 zdanie 2, że taki efekt ma miejsce, jeżeli we krwi udowadnia się istnienie substancji wymienionej w ww. załączniku (np. THC lub MDMA).

Na takie stwierdzenie nie wystarczy jednak każda ilość substancji czynnych, którą można udowodnić nawet przy użyciu najnowocześniejszych środków technicznych. Stężenie substancji czynnych, które pozwala przypuszczać, że zdolność kierowcy do prowadzenia pojazdów mechanicznych była ograniczona, musi wyraźnie być ponad wartość zero. Zaczynając od stężenia 1 ng/ml THC orzecznictwo przyjmuje działanie w opisanym wyżej rozumieniu i tym samym z popełnienia wykroczenia według § 24a ust. 2 StVG.

Wykroczenie według § 24a ust. 4 StGB zagrożone jest karą grzywny do 3 tys. euro. Według stosowanego tu katalogu kar sprawca, który dokonał przestępstwa po raz pierwszy, musi liczyć się z grzywną w wysokości 500 euro, natomiast recydywista z karą w wysokości 1 tys. euro. Zgodnie z § 25 StGB dodatkowo można nałożyć na daną osobę zakaz prowadzenia pojazdu od jednego do trzech miesięcy. Sprawca, który dokonał przestępstwa po raz pierwszy, musi liczyć się z zakazem prowadzenia pojazdu na jeden miesiąc, recydywista na dwa do trzech miesięcy.

Zakaz prowadzenia pojazdów oznacza tylko, że danej osobie nie wolno przez ustalony okres prowadzić pojazdów mechanicznych w ruchu drogowym. Na ten czas musi ona oddać swoje prawo jazdy do urzędowego depozytu. Po upłynięciu zakazu może bez przeszkód korzystać ze swojego pozwolenia na prowadzenie pojazdów mechanicznych.

Pod tym względem zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych jest środkiem wyraźnie łagodniejszym niż pozbawienie pozwolenia do prowadzenia pojazdów mechanicznych. Interesujące jest to, że w przypadku stężenia alkoholu we krwi od 0,30 do 0,49 promila nie mamy do czynienia nawet z wykroczeniem, jeżeli jednak dojdą do tego spowodowane alkoholem błędy kierowcy, może już dojść do zaistnienia przestępstwa według § 315c ust.

Jazda pod wpływem alkoholu – katalog grzywien

Czy Niemcy mają lepsze przepisy drogowe?

Kiedyś w Niemczech mojemu klientowi zatrzymano prawo jazdy za jazdę po alkoholu. Potem, gdy odbierałem dokument z policji, musiałem przedstawić zaświadczenie, że zatrzymany nie jest alkoholikiem. Lekarz wystawia je na podstawie badania wątroby.

Fot. Polizei Bayern