Po zakończeniu wojny rozpoczęła się wędrówka ludów, która wzmogła się po dokonaniu przez zwycięzców jałtańskiego podziału Europy. Poza Polską znalazło się 5 mln Polaków, z których wróciło do kraju 90 proc. Większość wracała do kraju pociągami, ale nie było to łatwe ze względu na wojenne zniszczenia infrastruktury kolejowej i taboru. Polskie koleje straciły m.in. 60 tys. wagonów.
Kolejne dwa miliony Polaków, których domy znalazły się po 1945 roku w ZSRS, zostały wysiedlone ze swoich siedzib lub wróciły z Syberii i Kazachstanu na tereny Dolnego Śląska, Pomorza i Warmii. Z okrojonej Polski pół mln Ukraińców i Białorusinów wyjechało do republik Rosji Sowieckiej.
Europejscy alianci na żądanie Moskwy przekazali jej 2 mln Rosjan, którzy znaleźli się na zachodzie. Traktowani jak uciekinierzy, dostawali się prosto do obozów NKWD, które zorganizowane zostały w całej podbitej przez Armię Czerwoną Europie, a jeden z nich funkcjonował nawet pod Paryżem.
Transportem milionów ludzi zajęły się zniszczone wojną koleje. Najbardziej ucierpiały polskie koleje, rozgrabione w 1939 roku przez obu najeźdźców. W latach 1944-45 wycofujący się Niemcy zniszczyli 38 proc. polskich linii kolejowych, blisko połowę mostów i tuneli. Trwale uszkodzili 6 tys. lokomotyw i spalili 60 tys. wagonów. Łączne straty PKP sięgnęły 3 mld dol. z 1939 roku albo pół biliona współczesnych dolarów.
Dworzec Główny w Warszawie, latem 1940 r. (na zdjęciu tytułowym: ruiny tego budynku w styczniu 1945 r., kilka tygodni po wysadzeniu go przez Niemców). Fot. Wikimedia/public domain
Po wojnie przyjęto międzynarodowe standardy kolejowe
Zarządy kolei jak najszybciej musiały uruchomić sieć europejskich połączeń i już w 1946 roku z inicjatywy Kolei Szwajcarskich odbyła się konferencja w Montreux. Porozumienie doprowadziło do przyjęcia w styczniu 1952 roku nowych standardów połączeń, rezerwacji miejsc oraz standaryzacji wyposażenia technicznego pociągów.
Powyższe uzgodnienia były zachętą dla stowarzyszeń przewoźników samochodowych do uzgodnienia standardów wykonywania przewozów międzynarodowych.
Fot. Wikimedia/public domain
W kolejnym odcinku Historii transportu w Trans.INFO:
O tym, dlaczego słynna droga birmańska nie była sukcesem