Odsłuchaj ten artykuł
Fot. Ekombud
Przewóz odpadów, czyli czym najlepiej je transportować
Ten artykuł przeczytasz w 8 minut
Ponad dwie trzecie wszystkich odpadów powstaje w toku działalności gospodarczej. Wytwarzane są przez fabryki, w szpitalach, magazynach, na budowach, w warsztatach samochodowych. Bez względu na źródło pochodzenia stanowią duże zagrożenie dla środowiska. Dlatego przewóz odpadów musi się odbywać przygotowanymi odpowiednio pojazdami.
Zagrożenia związane z tzw. logistyką odpadów występują we wszystkich fazach gospodarki odpadami, tj. w czasie ich wytwarzania i gromadzenia, transportu, utylizacji i unieszkodliwiania, jak również w czasie ich składowania. Niemal dwa lata temu weszło w życie ministerialne rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań dla transportu odpadów. Określa m.in. sposób przewozu oraz oznakowania środków transportu.
Międzynarodowe przemieszczanie odpadów wewnątrz Unii Europejskiej odbywa się tylko w ściśle oznaczonych przejściach granicznych i wyznaczonych urzędach celnych określonych w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz rozporządzeniu Ministra Finansów.
Ponad dwie trzecie wszystkich odpadów powstaje w toku działalności gospodarczej. Wytwarzane są przez fabryki, w szpitalach, magazynach, na budowach, w warsztatach samochodowych. Bez względu na źródło pochodzenia stanowią duże zagrożenie dla środowiska. Dlatego transport odpadów musi się odbywać przygotowanymi odpowiednio pojazdami.
Środki transportu do przewozu odpadów należy zatem przygotować w odpowiedni sposób. Przede wszystkim muszą zapewniać, że nie dojdzie rozprzestrzeniania się odpadów poza nie, np. poprzez wysypywanie, pylenie lub wyciek. Dodatkowy warunek to ograniczenie do minimum zarówno uciążliwości zapachowej jak i oddziaływania czynników atmosferycznych na odpady.
Przewóz odpadów obwarowany rygorami
Co więcej odpady powinny być transportowane w taki sposób, aby zapobiec ich przemieszczaniu lub przewracaniu oraz uniemożliwić mieszanie poszczególnych rodzajów odpadów. Wyjątkiem jest taki transport, gdy strumień zmieszanych rodzajów odpadów w całości jest kierowany do przetwarzania w tym samym procesie.
Przewoźnik musi więc tak ułożyć lub umocować transportowane odpady (w szczególności te w pojemnikach lub workach) w pojazdach, aby zapobiec ich przemieszczaniu i przewracaniu (przepisu nie stosuje się do odpadów transportowanych luzem lub w cysternach).
Fot. ITD
W przypadku zmiany rodzaju przewożonych odpadów, przed transportem przewoźnik musi upewnić się, że w pojeździe nie ma pozostałości po poprzednim transporcie, chyba że takie pozostałości nie wpłyną na właściwości transportowanych odpadów w sposób powodujący zagrożenie dla środowiska lub życia i zdrowia ludzi.
Przewoźnik musi mieć także świadomość, że środki transportu do przewozu odpadów podlegają przepisom związanym z rejestracją czasu pracy kierowców. W Polsce zwolnione z obowiązku posiadania tachografów są jedynie pojazdy, którymi przewożone są odpady z gospodarstw domowych.
Odpady wozi się głównie kontenerami. Transportuje się w nich m.in. papier, szkło i drewno, opakowaniową frakcję lekką i odpady wielkogabarytowe, bioodpady i złom. Walorem jest to, że nie ma konieczności wstępnej obróbki. Zazwyczaj stosowanymi rozwiązaniami w dalekobieżnym transporcie odpadów są kontenerowe nadwozia wymienne. Nadają się do przewożenia rozmaitych odpadów mieszanych również w formie niesprasowanej.
Kontener daje wiele możliwości
Pojemność kontenera uzależniona jest od wymiarów nadwozia pojazdu oraz jego maksymalnego, dopuszczalnego obciążenia. Wybierając kontener należy więc brać pod uwagę przede wszystkim możliwości ciągnika. Obecnie na rynku dostępne są kontenery do przewozu odpadów o rozmaitych pojemnościach i wymiarach. Najczęściej spotykamy kontenery o szerokości 2,3 m, wysokości w zakresie 0,75 – 2,4 m oraz długości 4,5 – 7 m.
Korzystanie z kontenerów oraz ich łatwy załadunek i rozładunek ułatwiają dodatkowe elementy, takie jak podnoszony dach, uchylne przegrody wewnętrzne, zwijane plandeki i inne. Kontenery na odpady specjalne powinny cechować się trwałością, a także spełniać wyśrubowane parametry techniczne.
Wśród dostępnych w sprzedaży kontenerów specjalnego zastosowania rozróżniamy kontenery na odpady pochodzące z oczyszczalni ścieków, odpady przemysłowe, niebezpieczne, sypkie oraz płynne. Kontenery przeznaczone do transportu odpadów z oczyszczalni mają podgrzewaną podłogę, co zapobiega przymarzaniu płynów do dna. Pojemniki są spawane spoiną ciągłą w sposób szczelny i mają klapę z uszczelnieniem (uniemożliwia wyciek). Odrębne zabezpieczenie stanowi konstrukcja nad klapą, zapobiegająca rozbryzgiwaniu się cieczy podczas załadunku kontenera na samochód.
– Do popularnych kontenerów na odpady należą też plandekowce, czyli pojemniki na odpady przemysłowe z rozsuwanymi ścianami i podłogą mającą zaczepy do zabezpieczenia ładunku. Odrębną grupę kontenerów stanowią modele na odpady ziarniste, np. pyły i trociny – tłumaczą eksperci z Ekombudu.
Obecne na rynku kontenery obsługiwane są przez urządzenia hakowe i zaopatrzone w przenośnik ślimakowy.
– Pojemniki na materiały sypkie mogą także mieć klapę z uszczelką. Do kontenerów specjalnych należą też kontenery otwarte używane do gromadzenia i transportu odpadów budowlanych oraz gruzu – dodają specjaliści Ekombudu.
Hakowce – wymagają dopasowanych kontenerów
Popularne są tzw. hakowce. Nie mają charakteru uniwersalnego, trzeba dobrać urządzenie odpowiednie tonażowo do transportu określonego rodzaju kontenerów. Może okazać się np. że duży hakowiec nie sprawdzi się w odbiorze małego kontenera, przy podnoszeniu kontener osiągnie niemal pozycję pionową, a po załadunku (ze względu na długość ramienia haka) kontener nie dotknie nadwozia (pozostanie pod kątem), bądź nie zadziałają zabezpieczenia przeciw przemieszczaniu kontenera.
Małe kontenery można przewozić przy pomocy kilkutonowych hakowców. To grupa samochodów (np. KH Kipper; Skibicki), które nadają się do podnoszenia i transportowania kontenerów o poj. 7 – 10 m. sześc. Kontenery tego typu mają niżej umieszczony hak (standardowo 1200 mm), sama zabudowa waży ok. 1 t, samochód ok. 6 t, a kontener ok. 900 kg. Maksymalna masa podnoszonego kontenera: 6 – 9 t, maksymalna długość co najwyżej 4 m.
Są też hakowce do większych kontenerów. Hak w takich kontenerach umieszczony jest standardowo na wysokości 1570 mm, typowy kontener o pojemności około 30 m. sześc. waży ok. 3 t. Przy planowaniu załadunków i rozładunków wewnątrz hal należy zwrócić uwagę na to, że sam kontener ma ponad 2 m wysokości (przy pojemności 40 m. sześc. nawet o 0,5 m więcej). Hakowiec podnosząc taki kontener potrzebuje mniej więcej 4,5 m wysokości, aby dokonać rozładunku i załadunku.
Bramowce ze sporym udźwigiem
Zaletą tzw. bramowców jest to, że podnoszony kontener przez cały czas zachowuje pozycję poziomą, co jest istotne przy obsłudze odpadów sypkich lub półpłynnych. Ponadto podczas rozładunku nie niszczy się podłoża, co nierzadko ma miejsce w przypadku ciężkich kontenerów na samochody hakowe, których rolki niszczą np. kostkę brukową. Samochody ciężarowe z zabudową bramową są wykorzystywane do transportów mniejszych kontenerów (4 – 16 m. sześc.). Bramowce charakteryzuje spory udźwig, dlatego są często wykorzystywane do zbierania gruzu w pojemnikach typu mulda. Sama konstrukcja systemu podnoszenia powoduje, że wykorzystywane kontenery są węższe i mniejsze niż w przypadku zabudowy hakowej.
Odrębną grupę stanowią cysterny, w tym te spełniające wymogi ADR, a przeznaczone są do zbierania i transportu odpadów niebezpiecznych. Dobrowolski ma w ofercie np. cysterny wykonane w 3 i 9 klasie ADR. Zasysanie do zbiornika odbywa się w wyniku wytworzonego podciśnienia, a opróżnianie pod ciśnieniem hydrostatycznym, bądź w wyniku wytworzonego nadciśnienia. Cysterny mają system zabezpieczeń przeciw płomieniowych. Pojemność zbiorników to 3 – 13 m. sześc. w wydatek kompresora wynosi 200 – 500 m. sześc./godz.
Fot. Ekombud