Rozporządzenie eFTI wchodzi lada moment w życie. Czy zmian należy spodziewać się już teraz?

Regulacje te mają stanowić impuls do cyfryzacji unijnego  transportu towarowego i logistyki, w celu zmniejszenia kosztów administracyjnych, poprawy zdolności właściwych organów w egzekwowaniu przepisów oraz zwiększeniu efektywności i zrównoważonego charakteru transportu. Powinny ułatwić również wymianę informacji między podmiotami gospodarczymi a właściwymi organami państwowymi.

Kiedy eFTI zacznie faktycznie obowiązywać, wszystkie organy publiczne w UE będą musiały brać pod uwagę elektroniczną informację na temat transportu towarowego, przykładowo w postaci elektronicznego listu przewozowego za pośrednictwem certyfikowanych platform eFTI. 

Prace nad odpowiednimi wytycznymi wciąż trwają.

Komisja Europejska nie zakończyła jednak prac nad niezbędnymi aktami wykonawczymi, m.in. określającymi szczegółowe wymogi stawiane samym platformom i dostawcom usług eFTI. Po wyznaczeniu tych norm zainteresowane podmioty winne odpowiednio dostosować specyfikacje swoich platform i usług, a następnie poddać się procesowi certyfikacji, tj. kontroli zgodności z wymogami prawnymi w tym zakresie” – Główny Inspektorat Transportu Drogowego poinformowała redakcję Trans.iNFO.

Wytyczne dopiero powstają 

Na stronie Komisji Europejskiej dostępne są projekty regulacji wykonawczych ustanawiających wspólne procedury i szczegółowe przepisy regulujące dostęp właściwych organów do elektronicznych informacji dotyczących transportu towarowego. 

Pierwszy akt wykonawczy eFTI, zgodnie z postanowieniami art. 8 rozporządzenia eFTI oraz pierwsze akty delegowane, zgodnie z art. 2(3) i 7(1), zostały przyjęte przez Komisję odpowiednio 5 lipca, 15 lipca i 26 lipca 2024 r.” – powiedział redakcji trans.iNFO Enriko Laanemäe, koordynator unijnego projektu eFTI4EU.

Laanemäe dodał, że akty te nie zostaną natychmiast opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE. 

Zgodnie z ostatnimi procesami Komisji Europejskiej, akty te są teraz otwarte do publicznego dostępu za pośrednictwem strony internetowej Komisji Europejskiej „Wypowiedz się”. Zostały one przesłane do Parlamentu Europejskiego i Rady w momencie ich przyjęcia. Organy te mają dwa miesiące od daty tego przekazania na skorzystanie z prawa sprzeciwu. Następnie akt wykonawczy i akty delegowane zostaną wydane łącznie po upływie tego terminu” – wyjaśnił koordynator eFTI4EU.

Laanemäe wyjaśnia też, kiedy faktycznie można spodziewać się digitalizacji dokumentów w transporcie.

W odniesieniu do art. 5(1) rozporządzenia eFTI 2020/1056: od 30 miesięcy od daty wejścia w życie pierwszego z aktów delegowanych i wykonawczych, o których mowa w artykułach 7 i 8, właściwe organy akceptują informacje regulacyjne udostępniane drogą elektroniczną przez zainteresowane podmioty gospodarcze zgodnie z artykułem 4, w tym  przypadku, gdy takie informacje regulacyjne są żądane przez właściwe organy jako informacje dodatkowe. Oznacza to, że rozporządzenie eFTI wejdzie w życie około kwietnia 2027 r., chyba że Parlament Europejski i Rada wniosą sprzeciw lub poproszą o przesunięcie tego terminu. Dokładna data zależy od tego, kiedy akty zostaną opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE” – oznajmił koordynator eFTI4EU.

Jeśli zaś chodzi o wymagania dotyczące samej platformy eFTI i dostawców usług, Komisja Europejska wciąż nad nimi pracuje.

Które dokumenty będą cyfrowe?

Zgodnie z rozporządzeniem digitalizacji będą podlegały:

• dokumenty dotyczące umowy przewozu i towaru – listy przewozowe CMR, CIM/SMGS, AWB, konosament, deklaracje celne;
• dokumenty dotyczące środków transportu – dowody rejestracyjne pojazdu, ubezpieczenia;
• dokumenty kierowcy – prawo jazdy kierowcy, karta kierowcy, certyfikaty i licencje.

Elektroniczne listy przewozowe powinny jednak wyglądać w określony sposób. Muszą być sporządzone w ustrukturyzowanym formacie nadającym się do odczytu maszynowego za pośrednictwem platform opartych na technologiach informacyjno-komunikacyjnych (komunikaty EDI, XML, interfejsy API) oraz zawierać ściśle określone dane:

• miejsce i data wystawienia,
• nazwisko (nazwa) i adres nadawcy,
• nazwisko (nazwa) i adres przewoźnika,
• miejsce i data przyjęcia towaru do przewozu oraz przewidziane miejsce jego wydania,
• nazwisko (nazwa) i adres odbiorcy,
• powszechnie używane określenie rodzaju towaru oraz sposób opakowania, a dla towarów niebezpiecznych ich ogólnie uznane określenie,
• liczba sztuk, ich cechy i numery, waga brutto lub inaczej wyrażoną ilość towaru,
• koszty związane z przewozem (przewoźne, koszty dodatkowe, należności celne i inne koszty powstałe od chwili zawarcia umowy do chwili dostawy),
• instrukcje niezbędne do załatwienia formalności celnych i innych,
• oświadczenie, że przewóz, bez względu na jakąkolwiek przeciwną klauzulę, podlega przepisom Konwencji CMR.

Zalety eFTI

Bruksela liczy, że cyfrowa wymiana informacji sprawi, że transport towarowy i logistyka w Europie będą bardziej płynne, wydajne i opłacalne.

Z kolei Główny Inspektorat Transportu Drogowego cieszy się z usprawnienia kontroli drogowych:

Upowszechnienie cyfryzacji procesów w transporcie towarowym, w tym przyszłe korzystanie z platform eFTI, daje przewoźnikom liczne korzyści. Wybranymi z wielu są m.in.: uproszczenie procedur związanych z obsługą przesyłki, przyspieszenie obiegu dokumentów, a także oszczędność roboczogodzin co przekłada się na wzrost wydajności przedsiębiorstw i redukcję kosztów operacyjnych. Sprawniej przebiegać będą również prowadzone przez ITD kontrole” – komentuje GITD.