W styczniu 2020 r. wchodzą w życie tzw. quick fixes, czyli pakiet zmian w przepisach VAT w zakresie rozliczania podatku z tytułu dostaw wewnątrzwspólnotowych. Wyjątkowo, tę rewolucję w rozliczeniu VAT zawdzięczamy nie krajowemu, a unijnemu prawodawcy. 1 stycznia 2020 r. zmianie ulegną bowiem przepisy rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011, które obowiązują bezpośrednio w każdym kraju członkowskim UE, bez konieczności ich implementacji do krajowych ustaw. Oznacza to m.in. nowe obowiązki w zakresie dokumentowania wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT).
Przepisy rozporządzenia unijnego wprowadzają warunki, które należy spełnić, aby nastąpiło „domniemanie”, że doszło do wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. A warunki te są dość restrykcyjne. Dostawca towarów będzie musiał być w posiadaniu co najmniej dwóch niebędących ze sobą w sprzeczności dowodów, które potwierdzają, że towary dotarły do miejsca przeznaczenia w kraju członkowskim UE innym niż kraj wysyłki. Co ciekawsze jednak, te dokumenty powinny być wydane przez dwie różne strony, niezależne od siebie nawzajem, od sprzedawcy i od nabywcy.
W rezultacie, poza powszechnym obecnie dokumentem CMR, trzeba będzie gromadzić inne dowody z niezależnych źródeł, np. od przewoźnika, od ubezpieczyciela albo z banku, i to pod warunkiem, że podmiot ten jest niezależny.
Jaki to ma wpływ na 0% stawkę VAT na WDT?
Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów uprawnia dostawcę do zastosowania stawki 0% VAT. Wymogi do stosowania 0% stawki, które są określone w art. 42 polskiej ustawy o VAT, nie ulegają zmianie. Zatem, jeśli bazować tylko na krajowych przepisach, moglibyśmy nadal stosować zerową stawkę tylko na podstawie np. potwierdzonego dokumentu CMR. A w przypadku jego braku – nawet na korespondencji mailowej z odbiorcą, potwierdzającej że towar dojechał do miejsca przeznaczenia.
Od nowego roku tak łatwo już nie będzie. Przepisy unijne są nadrzędnym źródłem prawa w stosunku do polskiej ustawy VAT. Oznacza to, że chociaż przepisy polskiej ustawy się nie zmieniają, organy podatkowe będą mogły zakwestionować 0% stawkę VAT, jeśli nie zostaną spełnione warunki na „domniemanie” WDT, określone w przepisach unijnych.
Stawka VAT w górę, marża w dół
Co do zasady VAT jest neutralny dla przedsiębiorców, jako że znajduje odzwierciedlenie w cenie towaru. Problem pojawia się jednak, gdy już po dostawie dostawca, w wyniku kontroli podatkowej, musi zmienić stawkę VAT z 0% na 23%. Wówczas będzie to dodatkowy koszt dla dostawcy, który nie sposób skompensować ceną towaru. Dlatego ważne jest, by do takiej sytuacji nie dopuścić, profilaktycznie gromadząc odpowiednie dowody.
Jak się przygotować? Przede wszystkim, warto sprawdzić jakie dokumenty możemy przedstawić jako dowód, że towary przyjechały do miejsca przeznaczenia. Mogą to być dokumenty przewozowe, faktury za transport, polisy, potwierdzenia przelewu, itp. W kolejnym kroku trzeba sprawdzić, czy nasze dokumenty spełniają wymogi określone w przepisach, w szczególności czy zdadzą test niezależności. Jeśli mamy tu jakiekolwiek wątpliwości, może rozwiązaniem będzie uzyskanie indywidualnej interpretacji?
Dla jednych wyzwanie, dla innych szansa
Można przewidywać, że spełnienie nowych wymogów będzie najtrudniejsze, gdy dostawca lub nabywca przewożą towary własnym środkiem transportu. Im mniej podmiotów zaangażowanych w dostawę, tym trudniej o dwa niezależne dowody, że towary dotarły do miejsca przeznaczenia. Po zmianie przepisów prawdopodobnie sam rynek wyeliminuje takie sytuacje i wymusi korzystanie z usług zewnętrznego przewoźnika.
Taka zmiana byłaby też na rękę prawodawcy, ponieważ ogranicza ryzyko oszustw w VAT, z których większość dotyczy właśnie transakcji wewnątrzwspólnotowych.
Fot. Pixabay/mohamed hassan
