Odsłuchaj ten artykuł
Fot. AdobeStock/Petro
Zakaz konkurencji w umowie ze spedytorem. Zobacz, jak powinien być skonstruowany
W branży transportowej, tak jak w wielu innych dziedzinach na co dzień współpracujemy z kontrahentami. Bardzo często wspomniana współpraca jest długa, wieloletnia - jej fundamentem jest zaufanie, najczęściej nie do samej firmy, a do konkretnej osoby - pracownika. Gdy nadchodzi czas rozstania z podwładnym, zakończenia współpracy - obawiamy się, że kolokwialnie mówiąc “zabierze” ze sobą klientów, z którymi przez wiele lat współpracował. Jak uniknąć takich sytuacji, oraz jak w największym stopniu się zabezpieczyć przed takim działaniem?
Ten artykuł przeczytasz w 5 minut
Generalnie w tej sytuacji mamy jedynie dwa rozwiązania. Jest to wprowadzenie zakazu konkurencji – zarówno na czas trwania umowy, jak i po jej ustaniu, a także objęcie informacji o klientach tajemnicą przedsiębiorstwa. Jeszcze przed zawarciem umowy ze spedytorem należy zastanowić się nad wprowadzeniu zakazu konkurencji.
Zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa, a zwłaszcza Kodeksu Pracy powinno to zostać zrobione za pomocą odrębnej umowy.
Art. 101(1) [Zakaz konkurencji dotyczący pracownika pozostającego w stosunku pracy]
§ 1. W zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność (zakaz konkurencji).
§ 2. Pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji przewidzianego w umowie, może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody na zasadach określonych w przepisach rozdziału I w dziale piątym.
Oczywiście powyższy przepis chroni pracodawcę jedynie w trakcie trwania stosunku pracy. Co natomiast po jego ustaniu? Istnieje również możliwość zabezpieczenia się na tym polu po zakończeniu współpracy ze spedytorem, jednakże jest to odpłatne oraz ograniczone w czasie – a wygląda to w ten sposób:
Art. 101(2) [Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy]
§ 1. Przepis art. 1011 zakaz konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy § 1 stosuje się odpowiednio, gdy pracodawca i pracownik mający dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, zawierają umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. W umowie określa się także okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy, z zastrzeżeniem przepisów § 2 i 3.
§ 2. Zakaz konkurencji, o którym mowa w § 1, przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki została zawarta umowa przewidziana w tym przepisie, w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz lub niewywiązywania się pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania.
§ 3. Odszkodowanie, o którym mowa w § 1, nie może być niższe od 25 proc. wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji; odszkodowanie może być wypłacane w miesięcznych ratach. W razie sporu o odszkodowaniu orzeka sąd pracy.
Jeszcze jednym, już wyżej wspomnianym rozwiązaniem jest objęcie informacji o klientach tajemnicą przedsiębiorstwa – jest to rozwiązanie bezpłatne oraz może trwać dłużej, niż zakaz konkurencji. Jednak skupmy się na zakazie konkurencji, a przede wszystkim tym, jak powinien być skonstruowany.
Zakaz konkurencji – podstawowe zalety umowy
Oczywiście w odrębnej, zawieranej umowie – oprócz podstawowych i wymaganych elementów umowy przede wszystkim powinna zostać zawarta informacja, a właściwie definicja klienta oraz działalności konkurencyjnej. Aby uściślić definicję klienta, możemy pokusić się o bezpośrednie wymienienie w umowie klientów – wskazanie ich szczegółowych danych – od razu za definicją.
Istotne jest również sprecyzowanie przedmiotu umowy, którym w tej sytuacji będzie zobowiązanie pracownika, by w sposób bezpośredni lub pośredni nie oferował klientom pracodawcy usług konkurencyjnych lub świadczył na ich rzecz działalności konkurencyjnej w stosunku do usług świadczonych lub oferowanych na rzecz klientów przez pracodawcę. Należy to uściślić przykładowo przez wskazanie, że pracownik może nawiązać współpracę z klientami obejmującą prowadzenie przez niego działalności konkurencyjnej, po uzyskaniu uprzedniej, pisemnej zgody pracodawcy, czy też zobowiązanie pracownika do poinformowania pracodawcy o każdej ofercie bezpośredniej współpracy, którą otrzymał od klientów.
Tak jak to zostało wspomniane powyżej, istotnymi elementami zakazu konkurencji jest również określenie czasu, przez jaki ma wskazany zakaz trwać oraz kwota odszkodowania, którą to będzie przez ten czas płacić pracodawca na rzecz pracownika powstrzymującego się od zakazu konkurencji. Istotną klauzulą w zawieranej umowie jest także kwestia zabezpieczenia pracodawcy na wypadek naruszenia przez pracownika któregokolwiek z punktów zawieranej umowy, zwłaszcza dotyczącego wprost zakazu konkurencji – przykładowo za pomocą stosownej kary umownej.
Z racji tego, że umowa o zakazie konkurencji wymaga zawarcia w niej szczegółowych warunków, zabezpieczenia interesów obydwu stron, a także analizy potencjalnego ryzyka – warto udać się po pomoc w tym zakresie do prawnika, który w sposób właściwy przygotuje projekt takiej umowy oraz zabezpieczy interesy stron w odpowiedni sposób.
