Odwrócenie trendów na głównych trasach z Polski. Czy to już koniec wzrostu stawek?

Trzeci kwartał br. przebiegł pod znakiem wyraźnego spadku popytu na usługi transportowe. Jest to konsekwencją wyraźnego spowolnienia gospodarczego widocznego na głównych rynkach eksportowych. Dostępność transportu się znacznie poprawiła. Dobrą nowiną dla załadowców jest za to wyhamowanie wzrostu stawek – ich indeks spadł na połowie analizowanych kierunków.

Dane, na których bazujemy pochodzą z narzędzia Metrix, analizującego rynek spotowy transportu drogowego. Indeks popytu pokazuje zrealizowane i niezrealizowane zapytania klientów.

Wskaźnik podaży obliczany jest na podstawie podjętych przez przewoźników negocjacji odnośnie tych zapytań. Z kolei indeks stawek obliczany jest w oparciu o oferowane ceny za przewóz.

Analizowane przez nas trasy to najważniejsze kierunki eksportowe dla polskiej gospodarki w Europie, czyli: Niemcy, Niderlandy, Francja, Włochy, Czechy oraz Wielka Brytania.

Mniej zamówień

Jeśli chodzi o popyt na usługi transportowe z sześciu analizowanych kierunków spadek zanotowano na aż pięciu z nich. Jedynie na kierunku do Włoch zapotrzebowanie na transport było nieco wyższe niż w II kwartale (144 pkt. w okresie lipiec-wrzesień wobec 142 pkt. w okresie kwiecień-czerwiec).

W przypadku Niemiec, najważniejszego partnera handlowego Polski, mediana indeksu popytu wyniosła 90 pkt. w trzecim kwartale w porównaniu do 135 pkt. w ciągu poprzednich trzech miesięcy. Podobne spadki widoczne były na większości tras. Na kierunku niderlandzkim było to 92 pkt. w porównaniu do 159 pkt., na francuskim indeks popytu tąpnął ze 135 pkt. w II kwartale do 99 pkt. w okresie lipiec-wrzesień. Podobnie sytuacja wyglądała w przypadku trasy do Czech (88 pkt. versus 138 pkt.)

Mniejsze zapotrzebowanie na transport jest konsekwencją spowolnienia gospodarczego widocznego w całej Europie. Od kilku miesięcy w Niemczech i na głównych rynkach strefy euro obserwujemy spadek aktywności gospodarczej. Przedsiębiorcom dają się we znaki wysokie ceny energii i surowców. Równocześnie galopująca inflacja sprawia, iż zmniejsza się popyt na towary konsumpcyjne. Mniejsza konsumpcja i produkcja na Zachodzie bezpośrednio uderzają w polski przemysł jako, że większość głównych partnerów handlowych naszych przedsiębiorców pochodzi z krajów strefy euro.

Spadający popyt na półprodukty i artykuły z Polski oznacza zaś w konsekwencji mniejsze zapotrzebowanie na usługi transportowe. A trzeba pamiętać, iż Polska jest największym w Europie eksporterem tego typu usług.

Mediana indeksu popytu na transport dla pojazdów > 16 t (pkt.)

Więcej dostępnych samochodów

Patrząc na podaż transportu w trzecim kwartale br. sytuacja na wszystkich rynkach poprawiła się w stosunku do poprzedniego kwartału. Przykładowo, na najważniejszym dla polskiej gospodarki i polskiego transportu rynku niemieckim dostępność mocy przewozowych wyniosła 123 pkt. w III kwartale w porównaniu do 111 pkt. w drugim kwartale roku. Również na pozostałych rynkach wzrosty były dość wyraźne – np. w przypadku Niderlandów wyniósł on 18 pkt., podobnie jak na trasie do Włoch a na kierunku do Czech 16 pkt. W przypadku Wielkiej Brytanii było to 11 pkt., a Francji wzrost indeksu podaży wyniósł 7 pkt.

Mediana indeksu podaży na transport dla pojazdów > 16 t (pkt.)

Koniec eksplozji cen

Są też dobre, długo wyczekiwane przez załadowców wieści, choć z drugiej strony nie ucieszą one przewoźników. Trzeci kwartał przyniósł wyhamowanie wzrostu stawek. Po wielu kwartałach ciągłej tendencji rosnącej ceny za usługi transportowe ustabilizowały się. Na sześć głównych tras eksportowych z naszego kraju stawki za transport były wyższe kwartał do kwartału w dwóch przypadkach.

Na trzech trasach odnotowaliśmy spadek a w przypadku Włoch poziom indeksu utrzymał się na tym samym poziomie.

Mediana indeksu stawek na kierunku do Niemiec wyniosła 150 pkt. w III kwartale co było minimalnym spadkiem ze 153 pkt. w poprzednim kwartale. Nie zmienia to jednak faktu, iż rok do roku stawki i tak są na mocno wywindowanym poziomie. W III kwartale 2021 r. mediana indeksu stawki na trasie do Niemiec wyniosła bowiem 118 pkt.

Podobnie zachowywały się indeksy na innych trasach. W przypadku kierunku do Niderlandów indeks spadł o 2 pkt., ale już do Czech był on o 6 pkt. niższy

Wzrost stawek odnotowaliśmy jedynie na kierunkach francuskim (ze 138 pkt. w II kw. do 143 pkt. w III kw.) i brytyjskim (minimalny wzrost o 1 pkt.). Wytłumaczeniem tego stanu rzeczy może być fakt, iż gospodarka francuska względnie dobrze radzi sobie ze spowolnieniem gospodarczym. Spadek tempa produkcji i konsumpcji jest w tym kraju słabszy niż w innych krajach.

Sytuacja ta przede wszystkim wynika z wyhamowania w ciągu wakacji wzrostu cen paliw. To one w dużej mierze bowiem były w tym roku odpowiedzialne za rosnące stawki za transport. Mniejsze zapotrzebowanie na usługi transportowe także przełożyło się na uspokojenie stawkowego szaleństwa.

Mediana indeksu stawek transportu dla pojazdów > 16 t (pkt.)

Spokojne święta?

Bardzo ciekawe będzie obserwowanie tego, co dziać się będzie na głównych trasach eksportowych z Polski w ostatnim kwartale. Z jednej strony, nic nie wskazuje na poprawę sytuacji gospodarczej. Najnowsze odczyty indeksu PMI dla sektora przemysłowego wskazują na pogłębiające się spowolnienie gospodarcze w Niemczech i krajach strefy euro. Spada również konsumpcja na Starym Kontynencie. To zaś oznaczać może tylko mniejsze zapotrzebowanie na usługi transportowe i mniej zleceń dla polskich przewoźników.

Z drugiej strony, rozpoczyna się wysoki sezon kiedy tradycyjnie popyt na transport rośnie a wraz z nimi także stawki. Zapewne podobnie może być w tym roku, choć wydaje się, iż zadyszka którą złapały europejskie gospodarki może zneutralizować te tradycyjne wzrosty. Popyt może więc nieco wzrosnąć w stosunku do III kwartału. Jeśli chodzi o indeks stawek wydaje się, iż okres przedświąteczny osłabi nieco trend wyhamowywania cen za transport. Nie spodziewalibyśmy się ich gwałtownego wzrostu zakładając, iż nie dojdzie do żadnych perturbacji i niespodziewanych wydarzeń na rynku ropy i paliw.