Zmiany w Europie w 2025 roku, czyli o czym powinni pamiętać przewoźnicy

Nowy system kontroli importu ICS2

W grudniu 2024 r. weszły w życie zmiany przepisów celnych, które nakładają na firmy transportowo-spedycyjne nowe obowiązki. W ostatnim miesiącu ubiegłego roku rozpoczął się kolejny etap wdrażania systemu Import Control System 2 (ICS2), który służy do przekazywania informacji o ładunkach między UE a krajami trzecimi. 4 grudnia 2024 r. zaczęła się implementacja dla armatorów i przewoźników morskich, rozpoczęcie okresu przejściowego dla spedytorów oraz wystawców konosamentów spedytorskich (HBL), dla których początek implementacji nastąpi 1 kwietnia 2025 r. Jednocześnie rozpocznie się okres przejściowy dla transportu drogowego oraz kolejowego, a implementacja dla tego segmentu transportu wystartuje 1 września 2025 r.

Zgodnie z Import Control System 2 wszystkie towary przychodzące z krajów trzecich muszą być zgłaszane do granicznych organów celnych w celu określenia ryzyka z tytułu ich wprowadzenia na obszar UE. W związku z tym przewoźnicy będą musieli złożyć komplet danych celem utworzenia przywozowej deklaracji skróconej dla przewożonych towarów przed ich przybyciem na zewnętrzną granicę Unii.

Wymagane informacje w deklaracji ENS:

• szczegółowy opis przesyłki (np. co to jest, z czego towar jest wykonany, do czego jest przeznaczony),
• dokładne dane stron zaangażowanych w przewóz (sprzedawca, kupujący, podmiot organizujący transport, podmiot wykonujący przewóz),
• kod HS, pozwalający sklasyfikować towar,
• numer EORI (jeśli jest przypisany), nadawany przez służby celne (więcej informacji o tym, co to jest EORI i jak go dostać można znaleźć na stronie Komisji Europejskiej).

Bez przedstawienia tych informacji nie będzie możliwe prawidłowe uzupełnienie deklaracji przywozowej PDS. Nieprawidłowo złożone lub niepełne przywozowe deklaracje skrócone będą odrzucane lub będą podlegały dodatkowej interwencji ze strony organów celno-skarbowych. A to może skutkować ewentualnymi sankcjami krajowymi lub karami finansowymi z tytułu niezgodności.

Nieprzestrzeganie wymogów ICS2 przez przewoźników i inne podmioty gospodarcze może prowadzić do poważnych konsekwencji. Sankcje, jakie są przewidziane za niespełnienie wymogów ICS2, są następujące:

1. Zatrzymanie towarów na granicy UE. Towary mogą zostać zatrzymane na granicach celnych Unii Europejskiej do czasu, aż zostaną spełnione wszystkie wymagania dotyczące bezpieczeństwa i ochrony.
2. Brak odprawy celnej. Towary mogą nie być dopuszczone do obrotu przez organy celne, co oznacza, że nie będą mogły wejść na rynek unijny.
3. Odrzucenie deklaracji ENS. Niepełne deklaracje mogą zostać odrzucone, co może prowadzić do konieczności ponownego składania dokumentów.
4. Dodatkowe kontrole i grzywny. Organy celne mogą przeprowadzać dodatkowe kontrole oraz nakładać sankcje za nieprzestrzeganie przepisów. Mogą to być kary finansowe (ich wysokość na razie nie jest znana) oraz inne środki administracyjne mające na celu wymuszenie zgodności z przepisami​.

ADR

Przepisy dotyczące towarów niebezpiecznych są co dwa lata aktualizowane, aby sprostać zmieniającym się wymaganiom i standardom bezpieczeństwa. 1 stycznia 2025 roku weszły w życie zaktualizowane przepisy dotyczące towarów niebezpiecznych w transporcie drogowym (ADR), kolejowym (RID) i żegludze śródlądowej (ADN).

Nowe przepisy dotyczące transportu akumulatorów litowych i sodowych ustanawiają bardziej szczegółowe wymagania dotyczące pakowania, etykietowania i dokumentowania. Wprowadzane są na przykład nowe numery ONZ dla towarów niebezpiecznych i nowe przepisy dotyczące transportu akumulatorów.

Do 30 czerwca 2025 r. obowiązuje sześciomiesięczny okres przejściowy dla ADR, RID i ADN (z wyjątkiem transportu lotniczego, dla którego większość nowych przepisów musi zostać wdrożona od 1 stycznia 2025 r.). W tym czasie firmy mają możliwość wprowadzenia niezbędnych dostosowań. 

Kluczowe zmiany w przepisach dotyczących towarów niebezpiecznych 2025 obejmują:

• Wprowadzenie nowych numerów UN, czyli czterocyfrowych numerów identyfikacyjnych służących do identyfikacji towarów niebezpiecznych.
• Nowe przepisy dotyczące transportu baterii litowych i sodowych. Baterie te stwarzają szczególne zagrożenie ze względu na potencjalne ryzyko pożaru. Dlatego też ustanowiono bardziej szczegółowe wymagania dotyczące pakowania, etykietowania i dokumentacji.
• Nowe konstrukcje i regulacje dotyczące transportu pojazdów elektrycznych.

Niderlandy

Strefy zerowej emisji

1 stycznia br. w 14 gminach zostały wprowadzone strefy zeroemisyjne (ZES). Przez pierwsze cztery miesiące po ich uruchomieniu gminy stosują tzw. okres przejściowy, w którym służby nie będą karać za niestosowanie się do przepisów. Przedsiębiorcy do końca kwietnia otrzymają jedynie upomnienie.

Do miast, które 1 stycznia 2025 r. wprowadziły strefy zeroemisyjnej, należą: 

Amersfoort, Amsterdam, Assen, Haga, Delft, Eindhoven, Gouda, Leiden, Maastricht, Nijmegen, Rotterdam, Tilburg, Utrecht i Zwolle. 

Kolejne strefy powstaną w następnych miesiącach w:

Den Bosch (1 marca), Groningen (1 kwietnia), Haarlem (1 czerwca) i Enschede (1 lipca).

Ponadto 12 innych miast potwierdziło, że również wprowadzi strefy zeroemisyjne, ale w późniejszym terminie, tj. po 2025 r. 

Na stronie holenderskiego Ministerstwa Infrastruktury i Gospodarki Wodnej dostępna jest mapa z lokalizacjami ZES. 

Do stref zeroemisyjnych w Niderlandach wjazdu nie mają samochody dostawcze o klasie emisji niższej niż Euro 5. Wprowadzono jednak okres przejściowy na następujących warunkach:

• samochody dostawcze Euro 5 mogą wjeżdżać do stref do 2027 r., a samochody dostawcze Euro 6 do 2028 r.
• pojazdy ciężarowe Euro 6, które w dniu 1 stycznia 2025 r. będą miały maksymalnie 5 lat oraz ciągniki Euro 6, które w dniu 1 stycznia 2025 r. będą miały maksymalnie 8 lat, mogą wjeżdżać do stref ze do 1 stycznia 2030 r.

Rumunia

Jeśli chodzi o istotne dla przewoźników zmiany w rumuńskich przepisach, 31 marca br. kończy się okres przejściowy, w którym zawieszone są  sankcje za nieprzestrzeganie przepisu o przekazywania danych o położeniu pojazdów w systemie RO e-Transport. Grzywny za niedopełnienie obowiązku przesyłania danych lokalizacyjnych pojazdów miały zacząć obowiązywać od początku tego roku. Ostatecznie ten termin przesunięto. Do 1 kwietnia br. przewoźnicy muszą zatem wyposażyć pojazdy w odpowiedni system GPS przekazujący dane do systemu RO e-Transport. 

Wielka Brytania

Zmiany celne i kontrole fitosanitarne

Z końcem października ubiegłego roku miały wejść w życie nowe regulacje celne dotyczące importu z Unii Europejskiej do Wielkiej Brytanii. Oprócz dodatkowych przepisów dotyczących kontroli SPS (sanitarnych i fitosanitarnych) – planowane było wdrożenie nowych zasad celnych dotyczących towarów transportowanych do Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Jednak z początkiem października 2024 r. zwolnienie z wymogu deklaracji bezpieczeństwa i ochrony (ENS) dla towarów importowanych z UE zostało przedłużone z 31 października 2024 r. do 31 stycznia 2025 r.

Od tego terminu, by złożyć deklaracje celne, trzeba będzie zarejestrować się w systemie S&S GB w przypadku importu towarów do Wielkiej Brytanii lub w systemie ICS NI w przypadku Irlandii Północnej.

Co istotne, deklaracje te muszą być kompletne i dokładne, a także złożone przed przybyciem pojazdu transportującego towary na granicę. Deklaracje celne mogą być jednak modyfikowane w dowolnym momencie, aż do czasu przybycia towarów na granicę Wielkiej Brytanii, jeśli jakiekolwiek informacje ulegną zmianie w międzyczasie.

Towary, które nie wymagają deklaracji to:

• energia elektryczna;
• towary wprowadzane za pośrednictwem rurociągu; 
• listy, karty pocztowe i druki, w tym przekazywane za pośrednictwem nośnika elektronicznego;
• towary znajdujące się w bagażu osobistym podróżnych;
• towary zgłoszone ustnie organom celnym.

Terminy składania deklaracji różnią się w zależności od rodzaju transportu lub usługi wysyłkowej. Tabelę ze szczegółowymi terminami znajdziecie w naszym artykule na ten temat.

Elektroniczna Autoryzacja Podróży (ETA)

Od 2 kwietnia 2025 r. niemal każdy, kto przyjeżdża do Wielkiej Brytanii i kto nie podlega obowiązkowi posiadania wizy, będzie musiał uzyskać przed przyjazdem Elektroniczną Autoryzację Podróży (ETA).

Od 8 stycznia br. autoryzacja wymagana jest tylko od obywateli wszystkich krajów spoza Europy. System zostanie jednak rozszerzony o obywateli tych państw europejskich, którzy nie muszą mieć wizy, by pojechać do Wielkiej Brytanii. Mowa tu zatem o wszystkich krajach Unii Europejskiej, w tym o Polsce. 

Chociaż ETA będzie wymagana od obywateli państw UE od 2 kwietnia, to wniosek o jej wydanie można będzie składać już od 5 marca. Można to zrobić online lub za pośrednictwem aplikacji UK ETA. Uzyskanie dokumentu powinno zająć nie więcej niż trzy dni robocze. Koszt wydania autoryzacji to 10 funtów (ok. 51 zł). 

ETA będzie ważna przez dwa lata (lub do upływu ważności paszportu) i pozwoli na odbycie wielokrotnych podróży do Zjednoczonego Królestwa lub na jednorazowe pobyty do sześciu miesięcy w celach turystycznych, odwiedzin rodziny i przyjaciół, biznesowych lub na studia krótkoterminowe. 

Direct Vision Standard

Londyński urząd Transport for London (TfL) w tym roku wdroży nowe zasady Direct Vision Standard (DVS) i Progressive Safer System (PSS) dla pojazdów ciężarowych. Oznacza to, że wymagane będą kosztowne ulepszenia niektórych ciężarówek.

Surowsze standardy dla ciężarówek pierwotnie miały zacząć obowiązywać w Londynie od 28 października 2024 r. Jednak wdrażanie nowych przepisów Progressive Safe System (PPS – z j. ang. progresywnego systemu bezpieczeństwa) odnoszących się do Direct Vision Standard (DVS) w Londynie ostatecznie przesunięto na 4 maja 2025 r. 

Przypomnijmy, że DVS to zezwolenie bezpieczeństwa obowiązujące na terenie tzw. Wielkiego Londynu (Greater London) od 1 marca 2021 r. Dotyczy ono wszystkich pojazdów ciężarowych o dmc przekraczającym 12 ton, wjeżdżających lub operujących w Wielkim Londynie. Zgodnie z DVS, każdy pojazd otrzymuje liczbę gwiazdek, która jest określana na podstawie poziomu bezpośredniego widzenia z kabiny. Samochody ciężarowe z niższą liczbą gwiazdek mogły poruszać się po Londynie, jeśli posiadały specjalne zezwolenie.

Nowe wymagania, jak określono w objaśnieniach, wprowadzają dodatkowe wymagania technologiczne w celu zwiększenia bezpieczeństwa wykraczającego poza bezpośrednie widzenie:

• system monitorowania martwego pola (BSIS): jest to nowy wymóg, który nakłada obowiązek wyposażenia samochodów ciężarowych w system wykrywający pieszych i rowerzystów w martwym polu oraz ostrzegający kierowcę. System musi emitować ostrzeżenie dźwiękowe tylko w przypadku bezpośredniego ryzyka kolizji.
• system monitorujący obszar przed pojazdem przy ruszaniu (MOIS): to kolejny nowy wymóg nakładający obowiązek wyposażenia ciężarówek w system wykrywający pieszych i rowerzystów przed pojazdem i ostrzegający kierowcę przed ruszeniem. Podobnie jak w przypadku BSIS, ostrzeżenia dźwiękowe są zarezerwowane dla bezpośredniego ryzyka kolizji.