W połowie kwietnia Komisja Europejska opublikowała wyniki badania dotyczącego bezpiecznych i strzeżonych parkingów (SSPA – Safe and Secure Parking Area), udostępnione na oficjalnej stronie internetowej KE. Z raportu wynika, że Unia Europejska zmaga się z poważnym deficytem bezpiecznych i certyfikowanych miejsc parkingowych dla kierowców ciężarówek. Obecnie luka ta wynosi około 390 tys. miejsc, a według szacunków do 2040 roku może wzrosnąć do 483 tys.
Mimo że wiele parkingów w UE wdrożyło podstawowe zabezpieczenia, znaczna ich część nadal nie spełnia unijnych norm bezpieczeństwa i nie ma odpowiednich certyfikatów. Certyfikacja taka ma kluczowe znaczenie – zapewnia zgodność z normami unijnymi i gwarantuje kierowcom oraz ich pojazdom właściwy poziom ochrony. Szczególnie poważna sytuacja panuje w krajach takich jak Niemcy, Belgia, Francja, Włochy i Hiszpania, które – jako państwa położone wzdłuż głównych korytarzy transportowych – są wyjątkowo narażone na przestępczość skierowaną przeciwko transportowi drogowemu.
Bruksela, wspólnie z organizacjami takimi jak IRU, DEKRA, ESPORG, Panteia, CERTH/HIT oraz CBRA, opracowała standardy dla bezpiecznych parkingów dla ciężarówek. Normy te klasyfikują parkingi według czterech poziomów bezpieczeństwa: brązowego, srebrnego, złotego i platynowego. Ma to umożliwić przewoźnikom wybór odpowiedniego poziomu zabezpieczeń w zależności od rodzaju i wartości przewożonych ładunków.
Standardy oceniają m.in. bezpieczeństwo:
- obrzeży (np. ogrodzenia),
- samego parkingu,
- punktów wjazdu i wyjazdu,
- stosowanych procedur wewnętrznych i organizacyjnych.
Na przykład parking z certyfikatem brązowym może być monitorowany tylko częściowo, natomiast parking platynowy zapewnia całodobowy nadzór prowadzony przez personel na miejscu, a także wykorzystuje dodatkowe technologie, takie jak systemy rozpoznawania tablic rejestracyjnych na wjazdach i wyjazdach.
Niezależnie od poziomu bezpieczeństwa, parkingi muszą również oferować podstawowe udogodnienia dla kierowców, takie jak toalety, prysznice, dostęp do żywności i napojów, a także połączenie z internetem.
Aby zmniejszyć deficyt infrastruktury, KE zaleca strategiczne inwestycje, w tym szybką modernizację i certyfikację już istniejących obiektów, które spełniają wymagania, lecz nie mają jeszcze certyfikatów.
Jest to najszybszy i najbardziej opłacalny sposób rozbudowy sieci certyfikowanych parkingów SSPA w całej UE. Jednocześnie raport podkreśla, że rozwój infrastruktury musi iść w parze z poprawą łączności i cyfryzacji, które sprawiają, że parkingi stają się bardziej dostępne i atrakcyjne. Komisja przeznaczyła znaczące środki finansowe na budowę lub modernizację około 65 parkingów w ramach programu „Łącząc Europę” – czytamy w komunikacie KE.
Autorzy raportu przewidują, że do 2040 roku powstanie w pełni funkcjonalna, bezpieczna i zrównoważona sieć parkingowa w całej Unii Europejskiej.
Kierowcy zawodowi są kręgosłupem europejskiego transportu drogowego – zapewniają ciągłość przemysłu, dostawy do supermarketów oraz mobilność obywateli. Zasługują na godne warunki odpoczynku. To badanie dostarcza konkretnego planu działania, a teraz musimy wspólnie doprowadzić do jego realizacji” – skomentował Apostolos Tzitzikostas, komisarz ds. zrównoważonego transportu i turystyki.
Za mało hoteli dla kierowców
Raport Komisji Europejskiej analizuje również dostępność obiektów noclegowych w pobliżu bezpiecznych parkingów. Przeprowadzono w tym celu ocenę bliskości hoteli i moteli, a także ich standardu, pojemności oraz cen.
Wyniki pokazały, że wiele parkingów nie ma w pobliżu odpowiedniej bazy noclegowej. Choć teoretycznie dostępne są hotele w większej odległości, kierowcy ciężarówek nie mają możliwości ich wykorzystania z powodu braku alternatywnego środka transportu. W badaniu przyjęto, że 3 km to maksymalna odległość, którą kierowca mógłby pokonać pieszo. Jest jednak mocno wątpliwe, by w praktyce jakikolwiek kierowca miał czas, żeby iść taki odcinek od ciężarówki do hotelu.
Wiele hoteli znajdujących się w pobliżu SSPA obsługuje głównie turystów i podróżujących służbowo. Choć oferują wysoki standard i dogodną lokalizację, to ich profil działalności – ukierunkowany na gości zostających dłużej i płacących więcej – nie odpowiada potrzebom kierowców ciężarówek. Dla nich wysoka cena stanowi barierę, a elastyczność usług jest ograniczona” – wskazuje raport.
Dodatkowym utrudnieniem są niestandardowe godziny pracy kierowców, które często nie pokrywają się z funkcjonowaniem obiektów hotelowych. Zdarzają się również problemy z dostępem do posiłków, parkingiem i cichym otoczeniem. Zdaniem autorów raportu, poprawę sytuacji mogłyby przynieść takie działania jak: dynamiczne ceny w okresach niższego obłożenia, oferty usług dostosowane do potrzeb kierowców oraz współpraca hoteli z parkingami.
W okresach szczytowych trudno oczekiwać, że hotele będą w stanie pomieścić kierowców ciężarówek, ponieważ priorytet mają goście płacący więcej i rezerwujący dłuższe pobyty. W sezonach niższego popytu mogliby jednak stanowić mile widziane uzupełnienie klienteli. Niemniej jednak nie jest to rozwiązanie trwałe ani niezawodne” – podsumowują autorzy.
Czy dojdzie do zmiany Pakietu Mobilności?
Z powodu niewystarczających inwestycji ze strony sektora prywatnego i władz publicznych w dedykowaną infrastrukturę zakwaterowania, Komisja Europejska postuluje rozpoczęcie debaty nad przyszłą rolą SSPA.
SSPA oferują już podstawowe usługi i wysoki poziom bezpieczeństwa, a także stanowią przestrzeń odpoczynku i integracji społecznej kierowców. Rozważenie dopuszczenia odbywania regularnego odpoczynku tygodniowego w kabinie pojazdu – ale tylko w przypadku wysokiej jakości parkingów (kategoria złota lub platynowa) – mogłoby stanowić impuls inwestycyjny oraz realnie poprawić warunki pracy. Wymagałoby to jednak zmian legislacyjnych” – wynika z raportu KE.
W tej kwestii zmiany wymagałby przede wszystkim zapis Pakietu Mobilności dotyczący zakazu spędzania weekendowej pauzy w kabinie ciężarówki, który od początku budził kontrowersje w branży transportowej. Ma on bowiem zarówno zagorzałych przeciwników, jak i zwolenników.
W raporcie pojawia się również propozycja, by odpoczynek w certyfikowanym SSPA był obowiązkowy w sytuacji, gdy nie wybrano miejsca noclegowego, np. w hotelu.
“Jawny atak na dobrostan kierowców”
Europejska Federacja Pracowników Transportu (ETF) ostro skrytykowała rekomendacje zawarte w raporcie, określając je jako „jawny atak na dobrostan kierowców ciężarówek”. Związek przypomina, że kierowcy już dziś mogą być zmuszeni do spędzenia nawet trzech tygodni w kabinie pojazdu.
Żaden młody człowiek nie chce spędzać trzech tygodni z dala od domu, śpiąc każdej nocy na wąskim łóżku, przy ruchliwej autostradzie, często bez dostępu do podstawowych udogodnień” – alarmuje ETF.
Związek krytykuje również metodologię badania i brak udziału związków zawodowych w procesie konsultacyjnym.
Zbadano opinię około 1400 interesariuszy, ale nie zaproszono żadnej organizacji reprezentującej kierowców. To rażące przeoczenie, które podważa wiarygodność raportu. Co więcej, nikt z naszych członków nie został objęty badaniem – co stawia pod znakiem zapytania jego reprezentatywność” – czytamy w oświadczeniu ETF.
Federacja zarzuca także brak konkretnych propozycji poprawiających warunki pracy i odpoczynku kierowców zawodowych, mimo obszerności raportu liczącego ponad 100 stron.
Badanie jest obarczone fundamentalnymi błędami i nie powinno stanowić podstawy do kształtowania polityki transportowej w UE” – podsumowuje ETF.
